Madrimov b. X

---

MADRIMOV B.X.
O'ZBEK 
MUSIQA TARIXI

---

эларни  вак.тида  топшириш  
вараги

---

0 ‘Z B E K IS T 0 N   R E S P U B L IK A S IO L IY  VA 0 ‘RTA 
M AXSUS TA’L IM  V A ZIR LIG I
Madrimov Bahrom Xudoynazarovich
0 ‘ZBEK MUSIQA 
TARIXI
О 'zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi tomonidan 
5111100 — Musiqiy ta ’lim yo ‘nalishi tal ab alar i uchun
o ‘quv qo 'llanma sifatida tavsiya etilgan
TOSHKENT -  2018

---

Китобларни  вактида  топшириш  
eapaFH

---

i n
'
  M)‘Z B EK ISTO N   R E S PU B L IK A S I O L IY  VA 0 ‘RTA 
M AXSUS TA’L IM  V A ZIR LIG I
Madrimov Bahrom Xudoynazarovich
0 ‘ZBEK MUSIQA 
TARIXI
O ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi tomonidan 
5111100 — Musiqiy ta ’lim yo ‘nalishi talabalari uchun
o ‘quv qo ‘llanma sifatida tavsiya etilgan
J t Z Z A X D P I
I j^xg(>%Y»4^K£SURS ViARKAZi_
TOSHKENT -  2018

---

UO‘K 78(575.1)(091)
KBK 85.318ra73 
M 14
B.X.Madrimov. 0 ‘zbek musiqa tarixi. 0 ‘quv qo‘Uanma.
-T .: «Barkamol fayz media», 2018, -1 2 0  b.
ISBN 978-9943-5519-1-6
Ushbu o ‘quv qo ‘llanmada o ‘zbek musiqasi tarixi,  uning tarixiy davr- 
lardagi  shakllanish  va  rivojlanish jarayoni  yoritilgan.  Q o ‘llanmada
o 'zbek musiqa san 'atining  ilk o ‘rta asr, sosoniylar, somoniylar,  tewuriy- 
lar davri, XIX—X X  asr va istiqlol davri rivojlanish jarayoni tarixiy man- 
balar asosida aks ettirilgan. Shuningdek, hozirgi o ‘zbek musiqasi va mu­
siqa folklori janrlari tabiati,  taraqqiyoti,  ulaming o ‘ziga xos belgilari, 
rarqli  xususiyatlari  atroflicha  tahlil  va  talqin  etilgan.  Qo'llanmaning 
nuhim ahamiyati shundaki,  o 'zbek musiqa san ’ati tarixi va taraqqiyoti 
ahon musiqasi rivojlQtiishi bilan qiyosiy tarzda o ‘rganilgan.
O 'quv qo 'llanma oliy ta ’limning musiqa ta ’lim iyo ‘nalishi talabalari, 
tusiqa san ’ati mutaxassislari, pedagoglari va shu soha ixtisosliklari bi- 
m sh u g ‘ullanuvchilarga mo ‘Ijallangan.
UO‘K 78(575.1)(091) 
KBK 85.318fn73
Mas’ul muharrir:
sis Mahmudov -  pedagogika fanlar doktori, professor.
Taqrizchilar:
itiyor Mustafoyev -  pedagogika fanlari nomzodi, dotsent;
>it Avezov -  filologiya fanlar nomzodi, dotsent.
V 978-9943-5519-1-6
€> «Barkamol fayz media», 2018-y.

---

SO‘Z BOSHI
Ulhbu o‘quv qo‘llanma 0 ‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta 
iiihxmus
  ta‘lim  vazirligi  tomonidan  5111100  -   Musiqiy  ta’lim 
bnkuluvriyat yo'nalishi  talabalari  uchun tayyorlangan  fan dasturi 
nmiskla tuzildi.
“0 ‘zbek  musiqa  tarixi”  o‘quv  fanining  vazifasi  o‘zbek  xalqi- 
nlng musiqa madaniyati, tarixi, kompozitorlar ijodi bilan tanishish, 
kompozitorlaming  yozgan  musiqiy  asarlari  bilan  tanishish,  ulaf- 
ning yozilishi tarixini o‘rganish hamda jahon musiqa madaniyatida 
lntgan o‘mi haqida o‘quvchilarga ma'lumot  berishdan iborat.
“0 ‘zbek  musiqa  tarixi”  fanida  o‘zbek  musiqa  tarixi  bilan  bir 
qatorda  kompozitorlar  ijodi  ma‘naviy  qadriyat  sifatida  ardoqlab 
kelingan. Uning shakllanish va rivojlanish jarayonini o‘rganishda 
mumtoz adabiyot va san‘atdagi  ilg‘or ijodiy merosning ahamiyati 
juda katta.
“0 ‘zbek  musiqa  tarixi”  fanining  asosiy  maqsadi -  talabalarni 
o‘zbek  musiqasi  bosib  o‘tgan  tarixiy jarayon,  uning  umuminso- 
niyat  tarixida  tutgan  o‘mi,  milliy  musiqiy  qadriyatlarimiz  bi­
lan  tanishtirish,  ularga  musiqiy-tarixiy  bilimlami  berish,  musiqa 
san‘atining  tarixi  bilan jamiyat  taraqqiyotining  bog‘liqligini  tu- 
shuntirishdan  iborat.  0 ‘zbek  musiqasini  qadimiy  davrlarda,  Te- 
muriylar  davrida  qay  darajada  rivojlanganligini,  ulug‘  siymolar 
va musiqashunoslar nomlarini va ulaming musiqa ilmida yaratgan 
kashfiyotlari  hamda  uni  rivojlantirishdagi  hissalarini  bilish  tala- 
balarda milliy g‘urur, qadr-qimmat, ehtirom tuyg‘ularini shakllan- 
tirishda xizmat qiladi.
“0 ‘zbek  musiqa  tarixi”  o‘quv  fanining  vazifasi  o‘zbek  xalq 
cholg‘uchiligi tarixini, arxeologik qazilma yodgorliklarini o‘rgatish, 
0 ‘rta asr olimlarining ilmiy-uslubiy qarashlarini fikrlash, maqomot 
ti^imi bilan tanishish, o‘zbek xalq musiqasi, xalq qo‘shiqlari janri 
(ashula,  lapar,  yalla,  marosim,  mehnat va hokazo)  xususiyatlarini 
o‘rganish kabilami o‘z ichiga oladi. U vazifalami bajarishda o‘zbek 
musiqashunosligida bu mavzularga bag‘ishlangan,  keng yoritilgan 
mavzu  va yangi adabiyotlarga tayaniladi.
3

---

“0 ‘zbek  musiqa  tarixi”  fani  ilk  cholg‘u  asboblari  paydo 
bo‘lgandan  boshlab  to  XX  asrgacha ularriing turlari,  ijro  uslubi, 
shakllanishi va evolyutsion o'zgarib turishini bosqiohma-bosqich 
kuzatib boradi. Ular haqidagi ma‘lumotlar yozma manbalar va ar- 
xeologik qazilma yodgorliklari asosida beriladi. Bunda o‘zbek va 
fors  adabiyotida muhira  ahamiyat kasb etgan kitob  miniatyuralari 
ham o‘rin oigan. “0 ‘zbek musiqa tarixi” fanini o'rganish talabalar 
oldida turgan asosiy maqsadlardan biridir.

---