Маданиятшунослик фани предмети, методологик асослари ва баркамол авлодни шакллантиришдаги ахамияти

Reformatsiya
 
xarakatining vujudga kelishiga sabab bo‘ldi.
 
Reformatsiya
  iborasi  lotincha  o‘zgarish,  kayta  kurish  ma’nosini  anglatib,  u 
Garbiy  va  Markaziy  Evropada  XVI  asrda  vujudga  keldi.  U  asosan  antifeodal 
xarakter,  mazmun  kasb  etib,  feodal  tuzumning  asaosiy  mafkuraviy  negizi 
xisoblangan  katolik  cherkovi  xukmronligiga  xarshi  yo‘nalgan  edi.  Bu  xarakat 
daftavval  Martin  Lyuter  boshchiligida  Germaniyada  boshlandi.  Lyuter  (1483-
1546)  o‘z  davrining  ilgor,  o‘kimishli  kishisi  bo‘lgan.  U  injilni  nemis  tiliga 
tarjima kilgan, umumnemis adabiy tili normalarining shakllanishiga katta xissa 
ko‘shgan. 
Uning 
safdoshi 
Jan 
Kalvin 
(1509-1564) 
reformatsiya 
yo‘lboshchilaridan  sanalib,  kalvinizm  goyaviy  okimining  asoschisi  bo‘ldi.  U 
mashxur "Xristian e’tikodiga yo‘l-yo‘riklar" kitobining muallifi, xristian dinini 
burjuaziya 
manfaatlariga 
xizmat 
kildirishda 
jonbozlik 
ko‘rsatgan 
siymolardandir.
 
Reformatsiya  mafkurachilari  shunday  goyalarni  ilgari  surdilarki,  bunga  ko‘ra 
katolik  cherkovi  va  uning  butun  ierxiyasi  (boshkaruvi  tizimi)  va  umuman 
ruxoniylik  amalda  inkor  etildi.  Ular  xakikiy  dinning  yagona  manbai  deb 
Mukaddas  yozuvni  e’lon  kildilar  xamda  katolikning  rasmiy  talkinini  rad 
etdilar,  cherkovni  soddalashtirishni,  uning  er,  mulk  va  boshka  narsalarga 
bo‘lgan xukuklarini bekor kilishni talab kildilar.
 
Reformatsiya  asosan  byurger-burjua  (Lyuter,  Kalvin),  xalk  xarakatlari 
yo‘nalishi kasb etib, u feodal ekspluatatsiyani tugatish, tenglik o‘rnatish uchun 
katolik  cherkovini  bekor  kilishga  yo‘nalgan  kurash  (Tomas  Myunser, 
antibaptistlar) goyasi ruxi bilan sugorilgan edi.
 

---

 
82 
SHu  bilan  birlikda  Reformatsiya  xarakatining  yana  bir  ko‘rinishi  –  bu  o‘z 
xokimiyatini  mustaxkamlash,  cherkovning  boy  mulklariga  egalik  kilishga 
intilgan  monaxlar  va  dunyoviy  feodallar  manfaatlarini  ko‘zlangan  kirol-
knyazlik xarashlari edi.
 
Reformatsiya  bayro?i  ostida  1524-1526  yillarda  Germaniyada  dexkonlar 
urushi, so‘ngrok Niderlandiya va Angliyada burjua inkiloblari yuz berdi.
 
Reformatsiya  protestantlikka  asos  soldi.  Bu  reformatsiya  ruxida  diniy 
o‘zgarishlar  o‘tkazilishining  bevosita  natijasi  bo‘ldi.  1555  yilda  Rim  Papasi 
bilan  bitim  tuzildi.  SHundan  boshlab  Reformatsiyaning  barcha  tarafdorlari 
protestantlar, yangi cherkov esa protestant cherkovi nomi bilan atala boshlandi. 
XVI asr o‘rtalariga kelib SHveysariya, Angliya, SHvetsiya, Daniya, Norvegiya 
katolitsizmdan  chikdi.  So‘ngra  protestantlik  Belgiya,  Gollandiya,  Fransiya, 
CHexiya, Vengriyaga xam kirib bordi.
 
Tomas  Myunser  (1490-1525)  Germaniya  dexkonlar  urushi  (1524-1526) 
yo‘lboshchisi,  bosh  mafkurachisidir.  Feodal  tuzumni  agdarib  tashlash, 
xokimiyatni  xalk  ixtiyoriga  berish,  ekspluatatsiyani,  xususiy  mulkni  barxam 
toptirish goyalarini diniy formada targib kilgan.
 
Ammo Uygonish madaniyatining asosiy va muxim xususiyati