Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

B.Jalolov. 
“Mukarrama Turg‘unboyeva”
. 1981 yil. 
Ansambl asoschisi va xoreografiya ansambl a
’zolari bilan birga ko‘plab xorijiy 
mamlakat
larga borgan edi, bu bilan jamoa juda mashhur bo‘lib ketgandi.
Faqat katta 
iqtidorga, irodaga va kuchga 
ega bo‘lgan odamgina ko‘psonli va iq
tidorli qizlarni bir 
jamoa qilib birlashtirishi va ansambl tashkil qilishi mumkin edi. XX asr ikkinchi 
yarmida bu ansambl O‘zbekiston madaniyatida noyob xodisa bo‘lib qoldi.
Mukarrama 
Turg‘unboyeva devoriy suratda Farg‘ona vodiysi uchun xos bo‘lgan beqasamdan 
tikilgan xalq libosida tasvirlangan. Ko‘kragida “Zebigardon”, quloqlarida “Oyna 
zirak”. Shu libosda u “Tanovar” xalq raqsini ijro etgan edi.
Raqqosa qizlarni raqsga 
chorlayotgan ilhom parisi sifatida tasvirlanga
n. O‘ng qo‘li boshiga ko‘tarilgan, chap 
qo‘li panjalari ko‘rinmas musiqa taktlarini tanlayapti. Uning yuzi ulug‘vor va ko‘zlari 
ichki nur bilan porlayapti. 

---

38 
Agar asarga diqqat bilan nazar solinsa, chiziqlar ko‘rinishida geometrik shakllarni 
anglash mumkin. San
’
atkor raqqosani doira markazida ifodalagan. Uning ichida ikkita 
kvadratdan sakkiz burchakli yulduz, oktagramma hosil qilingan. Qadimgi 
sanam
shunoslikda doira borliqning butun global sohalarini o‘rab oladi.
Umuman 
olganda kvadrat Yerning, moddiy dunyoning, olam tomonlarining ramzi hisoblanadi, 
doira esa osmoniy va ruhiy sohani o‘z ichiga oladi. Oktogramma olam va uyg‘onishni 
anglatuvchi muvozanat, tartib va yaratuvchilik belgisidir. Sakkiz nurda cheksizlik 
ramzi yashiringan. Shunga ko‘ra yulduzlar 
olam quvvatini tinimsiz aylanib turishiga 
ishora qiladi. Gullar va o‘simlik shakl
larida tasvirlangan gardish quyoshning jadal va 
hayotbaxsh quvvatini anglatadi. 
“Raqsning tug‘ilishi” devoriy suratida tabiat qish 
uyqusidan uyg‘onayotgan, havo, quyosh nurl
ari, suvdagi akslardan chaqnayotgan va 
daraxtlar gullayotgan bahorning umumiy holati tasvirlangan. San
’atkor “Ustoz”ning
da
’
vatini eshi
tib unga tomon intilayotgan raqqosalarning ko‘p qomatli guruhini aks 
ettirgan.