Qodirova Dilnoza 19. 75 guruh talabasi

Qodirova Dilnoza

19.75 guruh talabasi

1-seminar mavzu: Amir Temur buyuk sarkarda va davlat arbobi

2. Sohibqiron — Mushtariy (Yupiter) va Mirrix(Mars)ning bir-biriga yaqinlashgan holati “Qiron burji” deyiladi. Amir Temur mazkur ikki sayyoraning bir-biri bilan yaqinlashuvi davrida tug‘ilgan. Qadimiy e’tiqodga ko‘ra, bunday go‘dak kelajakda toj-u taxt va baxt-saodat egasi bo‘ladi. Muarrixlar fikricha, “qiron” yulduz burjlarining baxtli kelishi har sakkiz yuz yilda bir marta kuzatiladi. Makedoniyalik Aleksandr, payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) hamda Amir Temur ana shu vaqtda tavallud topishgan. Temurbek “Yetti iqlim sohibqironi” (Ibn Arabshoh) ham deb atalgan.

“Moziy daftaridan sahifalar” kitobida keltirilishicha, Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti qo‘lyozmalar majmuasida saqlanayotgan XIV asr yorliqlarining birida (“Tarxon yorlig‘i”) Sohibqiron muhri qo‘yilgan bo‘lib, o‘rta qismida yirik harflar bilan “Amir Temur Tarag‘ay” deb yozilgan. Mazkur yorliq shoyi matoga yopishtirilgan bo‘lib, quyidagi so‘zlar bitilgan: “Abu-l Muzaffar va-l Mansur Amir Temur Bahodirxon so‘zim

3. Uning bolalik chogʻlari ota-onasi bagʻrida, ona yurti Keshda kechgan. Amir Taragʻay oʻgʻlini bolaligidan aslzodalarga yarasha oʻqitgan va har taraflama bilim bergan. Temurbek 7 yoshga toʻlganida otasi uni madrasaga oʻqishga olib borgan. U yerda Temurbekka soʻzlar jadvalini beradi va Temurbek oʻqiy boshlaydi. Bundan shu narsa ayon boʻladiki, Amir Temur dastlab oʻz uyida oʻqishni oʻrgangan, soʻngra esa madrasaga qatnagan.

Tarixchi Sharafuddin Ali Yazdiy Temurbekning bolalik chogʻlari haqida yozib, uning xush koʻrgan oʻyinlari haqida maʼlumot beradi. Unga koʻra, yosh Temur atrofdagi bolalar bilan doimo “shohlik” oʻyinini oʻynashni xush koʻrgan. Temurbek oʻyinda doimo “shoh” boʻlgan, atrofdagilar esa unga “amir”, “vazir” boʻlishgan.
Keyinchalik uning qiziqishlari orta bordi. Temurbek oʻn ikki yoshidan boshlab bolalarga xos boʻlgan ermak oʻyinlardan voz kechdi. U tezda oʻq otish, otlanib chopishni yoqtiradi va urush oʻyinlariga mayl koʻrsatadi. Temurbek ovga shu qadar bogʻlanib qoladiki, hatto kecha-yu kunduzlarni ovda oʻtkazishi mumkin edi. U oʻspirinlik va yoshlik yillaridagi bu harbiy sport oʻyini va mashgʻulotlari bilan otasi Taragʻaybekka xizmat qilgan maxsus murabbiylar yordamida shugʻullangan. Biroq ularning nomi tarix sahifalarida saqlanib qolmagan.
4. 1553-yili Italiyaning Flo rensiya shahrida italiyalik olim Perondinoning “Skifiyalik­ Tamerlanning­ ulug‘vorligi” asari bosilib chiqdi. Bu Yevropa olimlarining Amir Temur haqidagi birinchi ilmiy tadqiqoti edi. Ushbu asrda ispan tarixchisi Pero Meksikaning “Buyuk Temur tarixi” asari chop etiladi. 1582-yili Seveliyada mashhur Ispaniya elchisi Klavixoning “Esdaliklari” kitobi nashrdan chiqdi. Ingliz dramaturgi Xristofor Morloning “Buyuk Temur” nomli sahna asari ham shu asrda yaratildi. Shundan beri buyuk Sohibqironga atalgan asarlarning keti uzilmaydi. Hozirgi paytga kelib Amir Temur va Temuriylar haqida 33 mamlakatda 500 dan ziyod chet ellik tadqiqotchilarning asarlari chop etilgan.

Perondino- “Skifiyalik Tamerlanning ulug’vorligi”

Pero Meksika-“Buyuk Temur tarixi”

Klavixo “Esdaliklar”

Xristofor Morlo “Buyuk Temur”

Hendel “Temur” operasi