Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

Ch.Axmarov. 
“Hukmdor Mirzo Ulug‘bekning xorijiy mehmonlar 
 
sharafiga uyushtirilgan 
qabuli”
. 1970 yil. 
25
Исхакова М. Рыцарь восточной дамы. 

---

28 
Ch.Axmarov. 
“Hukmdor Mirzo 
Ulug‘bekning xorijiy mehmonlar 
 
sharafiga uyushtirgan qabuli”
.
1970 yil. Lavha.
Ch.Axmarov xorijiy san
’
at tarixi 
bilimdoni I.Grabar rahbarligidagi va 
taniqli 
rangtasvir 
ustalari 
V.Favorskiy, F.Shemyakin kabilar 
talabalarga 
saboq 
berayotgan 
mahobatli 
rangtasvir 
fakultetiga 
o‘qishga kirdi. I.Grabar o‘z darslarida 
talabalarga Uyg‘onish davrining 
Rafael, Mikelanjelo, Veroneze kabi 
taniqli rassomlari haqida hayrat va 
hayajon bilan hikoya qilib berar edi. 
Iqtidorli mahobatli rangtasvir ustasi 
N.Chernishov 
qadimgi 
Rusning 
taniqli rassomlari Feofan Grek va 
Andrey Rublyovlarning sanamchilik 
san
’
ati 
sirlari 
bilan 
tanishtirdi. 
Rassom L.Bruni ularga zamonaviy 
mahobatli 
rangtasvir 
ustalarining 
“sirlarini” ochib berdi”
26
. 
“Hukmdor Mirzo Ulug‘bekning xorijiy mehmonlar sharafiga uyushtirilgan 
qabuli” nomli devoriy surat 1970
-90-yillar davri tarixiy mahobatli rangtasvir asarlariga 
misol bo‘la oladi.
1970 yili tasviriy san
’
at ustasi Ch.Axmarov bu devoriy suratni 
Samarqand shah
ridagi “Yulduz” kafesiga ishlab berdi. San’atkor o‘rta asrlar 
miniatyura maktabi an
’
analariga, mavzuiy va kompozitsion muammolarga tayanib 
ajoyib asar yarata oldi. Asar ranglaridagi uyg‘unlik, tabiat go‘zalligi va asar 
kompozits
iyasi to‘qimasiga singdirib yuborilgan sopol pli
tkalarni katta yutuq sifatida 
baholash mumkin. Amir Temur va t
emuriylar davri tarixiy mavzularidagi ko‘pgina su
-
ratlar uchun Islom olamida IX asrda vujudga kelgan arxitektura fon vazifa
sini o‘tadi.
Bu Samarqand, Shahrisabz, Hirot shaharlaridagi masjid va madrasalar, saroylar va 
ularning intererlari, karvonsaroylar va gavjum bozorlardagi rastalar, peshtoqli binolar, 
ularning sopol plitkalardan iborat bezaklari va mayolikalar hamda bino peshtoqlariga 
yozilgan Qur
’
ondan suralardir. Bu shahar
larda bo‘lgan odamlar doim ularda o‘rta 
asrlar ruhini sezib turadi. 
Binolar asosan pishiq g‘ishtdan qurilgan, bu ularni ko‘p asrlar 
davomida saqlanib qolishini ta
’
minladi. Ularning tomlari zumrad va feruza rangidagi 
gumbazlar bilan yopilgan. 
O‘z asarlarida takomilning eng cho‘qqilariga erishgan 
mashhur miniatyurachi rassomlar Kamoliddin Behzod, Mahmud Muzahhib va ularning 
shogirdlari yarat
gan miniatyuralar o‘rta asrlar badiiy madaniyatining eng mu
him 
boyligi b
o‘lib qoldi. Bunday asarlar tomoshabinni ham estetik, ham ma’
naviy tarbiya-
laydi, uni ma
’
rifatli qiladi. Tasviriy san
’
at ustasi Ch.Axmarovning barcha asar
lari o‘z
-
bek xalqining etikasi va madaniyati bilan yo‘g‘rilgan.
26
Исхакова М. Рыцарь восточной дамы. 

---

29