Madaniyat rivojlanishining asosiy qonuniyatlari. Dunyo madaniyatshunosligidagi nazariy muammolarning echimi

Himoya-moslashuv vazifasi

• xabarlarni yig‘ish va saqlash vositasi tabiiy xotira yoki xabarlarni narsalarga yozish (qo‘lyozmalar, kartinalar, plastinkalar, kitoblar, kinotasmalar, ohonrabo yoki raqamli yozuvlar) bo‘lishi mumkin. Har qanday holatda axborotlarni tashkil qilish, uning qadri va mazmuni bo‘yicha tartibga solishning ma’lum usuli va belgilar tizimi zarur hozirgi davrda belgilar tizimining keng qo‘llami va o‘ta ahamiyatlisi bo‘lib qolmoqda.

Axborotlarni o‘zlashtirish va yig‘ish funksiyasi

Kommunikativ funksiya

• (aloqa almashuv)- mohiyatni aniqlashga bilimlar, fikrlar, ma’naviy kuchlarni almashlash. Ijtimoiy xayot doimiy ravishda energiya, axborot, o‘zaro amaliy xamkorlikni taqozo etadi, negaki, fakat turli tiplarning munosabati (an’anaviy, funksional-axamiyatli, shaxslararo, ishlab chiqaruvchi, ma’rifiy-madaniy) jamiyatning tuzum sifatida mavjudligini va uning keyingi taraqqiyotini ta’minlashga qodir.

Normativiylik funksiya

• (mezon-me’yoriy)- kishilar hulqini tartibga solish, ularning kuchini bir me’yorda va jamiyatni bir butunlikda saqlash maqsadida muvofiqlashtirish. Me’yor-qoida qandaydir harakat yoki qandaydir predmetlar, narsalarni yaratish sohasida aniq ko‘rsatmadir. Ongli ravishda o‘rgatilgan yoki ko‘p asrlik an’analarga tayanuvchi majburiy, taqiqlovchi me’yorlar mavjud (xuquqiy, axloqiy me’yorlar), biroq ularning mazmuni bor jamiyatni barbod qilmaslik uchun kishilar faoliyatini tartibga solish, aniq chegaralar bilan belgilash.

Ruhiy yoki «loyihaviy» mo‘‘tadillik-

• bayramlar, diniy ma-rosimlar, o‘yin, tomosha jarayonlarida ruhiy zo‘riqipxcharni bartaraf qilish. Qoniqarsiz istaklar, ro‘yobga chiqmaydigan niyatlar, amalda taqiqlanuvchi janjallar mavjudliga ruhiy zo‘riqishlar paydo bo‘lishiga olib kelib, nafaqat ma’lum bir shaxs salomatligiga zarar etkazadi, balki, ommavishshk kasb etib, jamiyat harakatini izdan chiqarishi mumkin.