Maciyaliq texnologiyalari universiteti

1.2 HPFS ne ushın kerek ?

Fayl sistemaları Microsoft Windows, macOS penen hám Linux-ge tiykarlanǵan sistemalar sıyaqlı operatsion sistemalar (OS) ortasında parıq etiwi múmkin. Birpara fayl sistemaları arnawlı programmalar ushın mólsherlengen. Fayl sistemalarınıń tiykarǵı túrlerine tarqatılǵan fayl sistemaları, diskke tiykarlanǵan fayl sistemaları hám arnawlı maqsetli fayl sistemaları kiredi

Fayl sisteması maǵlıwmatlardı saqlaydı hám shólkemlestiredi hám olardı saqlaw apparatındaǵı barlıq maǵlıwmatlar ushın indeks túri dep esaplaw múmkin. Bul apparatlarǵa qattı disklar, optikalıq disklar hám flesh-disklar kiredi.

Fayl sistemaları fayllardı ataw ushın konventsiyalardı belgileydi, olardıń ishinde atlardıń maksimal sanı, qaysı belgiler isletiliwi múmkin hám birpara sistemalarda fayl atı suffiksi qansha waqıt bolıwı múmkin. Kóplegen fayl sistemalarında fayl atları úlken-kishi háriplerge baylanıslı emes.

Fayldıń ózi menen bir qatarda, fayl sistemaları fayl kólemi, sonıń menen birge, onıń atributları, metadata katalogındaǵı mánzil hám ierarxiya sıyaqlı maǵlıwmatlardı óz ishine aladı. Metadata, sonıń menen birge, aydawshınıda ámeldegi bolǵan bos jay blokların hám qansha bos jaydı anıqlawı múmkin.

Fayl sisteması kataloglardıń dúzilisi arqalı faylǵa joldı belgilew ushın formattı da óz ishine aladı. Fayl katalogqa - yamasa Windows OS-dagı papkaǵa - yamasa kerek strukturasındaǵı kerekli jayǵa tómengi katalogqa jaylastırıladı. Kompyuter hám mobil OTlarda fayllar sistemaları ámeldegi bolıp, olarda fayllar ierarxik terek dúzilisine jaylastırıladı.

Saqlaw ortalıǵında fayllar hám kataloglar jaratılıwınan aldın, bólimlerdi jayına qoyıw kerek. Bólim - bul bólek-bólek basqarılatuǵın qattı disk yamasa basqa saqlaw aymaǵı bolıp tabıladı. Bir fayl sisteması baslanǵısh bólimge kiritilgen hám birpara OTlar bir diskta bir neshe bólimlerge ıyelewge múmkinshilik beredi. Bunday halda, bir fayl sisteması buzılǵan bolsa, basqa bólektegi maǵlıwmatlar qawipsiz boladı.

Fayl sistemaları fayllardı saqlaw hám alıw ushın metadata dan paydalanadı. Metadata teglerine mısallar tómendegilerden ibarat :

Metadata fayl quramınan bólek saqlanadı, kóplegen fayl sistemaları fayl atların bólek katalog jazıwlarında saqlaydı. Birpara meta-maǵlıwmatlar katalogda saqlanıwı múmkin, basqa metadata bolsa inode dep atalǵan strukturada saqlanıwı múmkin.

Unixǵa uqsas operatsion sistemalarda inode fayldıń quramına baylanıslı bolmaǵan metadata maǵlıwmatların saqlawı múmkin. Inode maǵlıwmattı nomer boyınsha indeksleydi, bul fayl jaylasqan jayǵa hám odan keyin fayldıń ózine kirisiw ushın isletiliwi múmkin.

Metadata ústine qarjı kiritetuǵın fayl sistemasına mısal - bul Apple tárepinen isletiletuǵın OS penen X, OS. Bul optimallastırıwdıń bir qatar qásiyetlerin, sonday-aq 255 belgiden ibarat fayl atların alıw imkaniyatın beredi.

Fayl sistemaları, sonıń menen birge, paydalanıwshılardıń málim bir toparına oqıw hám jazıwdı sheklewi múmkin. Parollar - bunı ámelge asırıwdıń eń ańsat usılı. Fayllardı kim ózgertiwi yamasa oqıwı múmkinligin basqarıw menen bir qatarda, kirisiwdi sheklew maǵlıwmatlar modifikatsiyasınıń basqariliwin hám sheklengenligin támiyinlewi múmkin.