M uh am m ad yo qub o sto n a q u lo V budjet hisobi

Kassada kam om ad aniqlanganda, bu sum m a kassim ing h isob iga
qo‘yiladi. Kassada kamomad aniqlanganida quyidagi buxgalteriya
provodkasi tuziladi:
D ebet 170 - «K am om adlarga doir h iso b -k ito b lar» subschyoti;
K redit 120 - «K assa» subschyoti.
Yuqori tashkilotlar tasarrufidagi barcha tashkilotlarda hujjatli
tafiishlar o ‘tkazayotgan vaqtda majburiy tartibda kassani taftish qiladilar
va kassa intizom iga rioya etilishini tekshiradilar. Taftish o ‘tkazilayotgan
vaqtda pul va qiym atliklam ing but saqlanishin i ta’minlash m asalasiga
e ’tibor berish lo zim b o ‘ladi.
Kassa intizom ining buzilishida aybdor b o ‘lgan shaxslar am aldagi
qonunlarda belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladilar. 
K assa
intizom iga rioya etish uchun javobgarlik budjet tashkilotlarining
rahbarlari, bosh buxgalterlari, m oliya xizm ati rahbarlari hamda kassirlar
zim m asiga yuklanadi.
Bank muassasalari budjet tashkilotlari tom onidan amaldagi k a ssa
operatsiyalarini yuritish qoidalariga qanday rioya qilinayotganligini
183

---

tekshiradilar. B udjet tashkilotlarida kassa opcratsiyalarini yuritish 
qoidalariga rioya etilishini tekshirish tcgishli m oliya organlari tom onidan 
am alga oshiriladi.
Ichki ishlar organlari o ‘z vakolatlari doirasida kassalar va kassa 
tarm oqlarining texnik jih atd an m ustahkam ligini, pul va qiym atliklam i 
but saqlash uchun shart-sharoitlar yaratilganligini tekshiradilar. U lam ing 
o ‘g ‘rilik sodir ctilishiga im kon beruvchi sabablar va sharoitlam ing oldini 
olishga doir k o ‘rsatm alari bajarilishi shart.
6. B U D JE T T A SH K ILO T LA R ID A
X A R A JA TLA R H ISO B I
R espublika b u d je tid a turuvchi budjet m ablagM arini ta s a rru f 
q iluv chilar u larg a k re d it och ilish i bilan b u d je t m a b la g ‘larini x arajat 
q ilish h uquqig a eg a b o ‘ladilar. Q o ra q alp o g ‘iston R espublikasi 
b udjetida va m a h a lliy b udjetlarda turuvch i b u d jet m a b la g ia rin i 
ta sa rru f q ilu v c h ila r 
o ‘z larin in g Q o ra q a lp o g ‘iston 
R espublikasi 
bu djetida va m a h a lliy b u d jctlar bo‘y ich a talab q ilib olgunga qad ar 
d ep o zit h iso b v a ra q la rig a m ab lag ' tushgan v aq td a budjet m a b ia g ‘Iarini 
xarajat q ilish h u q u q ig a ega b o ‘ladilar.
Budjet tashkilotlari tasdiqlangan sm etalarga va m oliyaviy intizomga 
q a t’iy rioya qilgan holda budjet m ablag‘larini xarajat qilishlari kerak.
Budjet tashkilotlarining xarajatlari kassa xarajatlari va haqiqiy 
xarajatlarga boMinadi.
Kassa xarajatlari
- budjet tashkilotining talab qilib olgunga qadar 
depozit hisobvarag‘idan bank muassasasi tom onidan naqd pul va pulsiz 
hisob-kitoblar y o ‘li bilan to ‘langan xarajatlardir. Budjet tashkilotining 
k a s s a s id a n
to ‘langan sum m alar kassa xarajatlariga kirm aydi, chunki 
bu sum m alar b u d jet tashkilotining talab qilib olgunga qadar depozit 
hisobvarag‘idan olinganida ular kassa xarajatlariga q o ‘shilgan.
Haqiqiy xarajatlar-budjci
tashkilotini saqlashga budjet m ablag‘lari 
hisobidan qilingan xarajatlardir, ya’ni budjet mablagMari hisobidan 
am alga oshirilgan haqiq iy xarajatlam i tashkil qiluvchi sum m alar. 
B udjet m ablag‘lari b o 'y ic h a haqiqiy xarajatlar quyidagi ikkinchi tartibli 
schyotlarda (subschyotlarda) hisobga olinadi:
184

---

200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga b ud jet b o ‘yicha 
xarajatlar» subschyoti 
(G'aznachilikka o 'tïsh sharoitida: