M uh am m ad yo qub o sto n a q u lo V budjet hisobi



Download 3,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/150
Sana30.05.2023
Hajmi3,76 Mb.
#945720
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   150
Bog'liq
budjet hisobi

Ehtiyotkorlik prinsipi
hisobotda ak tiv lar va darom adlar o rttirilg an
holda baholanishiga va m ajburiyatlar yoki xarajatlar pasaytirilgan h o ld a
baholanishiga y o ‘l qo‘yilmasligini anglatadi.
M aznianning shakldan ustunligi prinsipi
agar axborotlar h iso b
hujjatlarida va hisobotlarda operatsiyalar va hodisalam ing m azm u n in i 
ishonchli aks ettirsa, bu axborotlar h isobga olingan va hisobotda taq d im
etilgan b o ‘lishini bildiradi.
8

Zak. 2 4
113


Ko'rsatkichlarning qiyosiyligiprinsipi
axborotlar nafii va m azmunli 
b o ‘lishi u ch u n u h a rx il h iso b o t davrlari uchun qiyosiy b o‘lishini bildiradi. 
H isobot yilida hisobotlam i taqdim etishga b o ‘lgan yondashuvlar 
o ‘zgarganda o ‘tgan d avrga tcgishli axborotlar qiyoslash m aqsadida 
qayta tasnif qilingan boMishi kcrak. Agar am aliy fikr-m ulohazalar 
b o ‘yicha qayta ta sn if q ilish m um kin bo'lm asa, u nda ular qayta tasnif 
qilinganida b o ‘lishi m um kin bo'Igan o ‘zgarishlam ing sabablari va 
xaraktcri yoritilgan b o ‘lishi kcrak.
Hisobotning betarafligiprinsipi
hisobotda keltirilgan axborot, uning 
ishonchliligini ta ’m inlash uchun oldindan bichib-to‘qib q o ‘yishdan holi 
b o ‘lishi kerakligini b ildiradi.
Hisobot davri daromadlari va xarajatlarining muvofiqiigi prin­
sipi
m uayyan davrda shu davr darom adlarining olinishini shart 
qilgan xarajatlarnigina aks ettirilishini bildiradi. A gar xarajatlar va 
darom adlam ing ayrim tu rlari o ‘rtasida bcvosita b o g ‘liqlikni aniqlash 
qiyin b o ‘lsa, xarajatlar b ir nccha hisobot davrlari o ‘rtasida taqsim lashning 
biror-bir tizimi asosida taqsim lanadi.
Aktivlar va majburiyatiarning haqiqiy bahoianishiprinsipi
aktivlar 
va m ajburiyatiarning aso siy bahoianishi ulam ing tannarxi yoki sotib 
olingan qiym ati b o ‘lishini nazarda tutadi.
0 ‘zbckiston R cspublikasining «Buxgaltcriya hisobi to‘g ‘risida»gi 
Q onuniga muvofiq bux g altcriy a hisobi va hisobotini tashkil ctishni 
tashkilot rahbari am alga oshiradi. Rahbar ichki hi sob va hisobot tizim ining 
ishlab chiqilishini, x o ‘ja lik opcratsiyalarini nazorat qilish tartibini, 
to ‘liq va aniq b u x g alteriy a hisobi yuritilishini, hisob hujjatlarining 
saqlanishini, tashqi foydalanuvchilar uchun hisobotni tayyorlanishini, 
soliq hisobotlarini va b o sh q a hujjatlam ing tayyorlanishini ham da hisob- 
kitoblam ing o ‘z vaqtida am alga oshirilishini ta ’m inlashi shart.
Budjct tashkilotining rahbari: tashkilotda buxgaltcriya hisobini 
to ‘g ‘ri yuritilishi uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishga; hujjatlam i 
rasm iylashtirish, hujjatlarni va m a’lumotlami hisobga olish uchun 
taqdim ctish m asalalari b o ‘yicha bosh buxgaltem ing talablarini hisobga 
aloqasi b o 'lg an tashkilotning barcha tarkibiy b o ‘linm alari va xodim lari 
tom onidan bajarilishini ta ’m inlashga mas’uldir.
114


Budjct tashkiloti rahbari m azkur tashkilo tda hujjatlam i im zolash 
huquqiga ega b o ‘lgan shaxslam ing ikkita ro 'y x atin i tasdiqlaydi. 
Birinchi ro ‘y x a tg a -ra h b a rlik vazifalarini am alga oshiruvchi shaxslar, 
ik kinch isiga-buxgalteriya hisobi va m oliyaviy boshqarish vazifalarini 
am alga oshiruvchi shaxslar k irad i.B u ro ‘yxatlarda k o ‘rsatilganm ansabdor 
shaxslarning har qaysisiga qanday hujjatlarga im zo chekishga huquq 
bcrilganligi ham aniqlab qo‘yiladi. Y uqorida k o ‘rsatilgan shaxslam ing 
im zosi bo‘lmagan hujjatlar haqiqiy hisoblanm aydi.
Budjct tashkilotlarida buxgalteriya hisobi O ‘zbckiston Respublikasi 
M oliya 
vazirligining 
m c’yoriy 
hujjatlarida 
bclgilangan 
yagona 
uslubiyatni q o ‘llab yagona tizim bo‘yicha tashkil qilinadi. Budjet va 
budjetdan tashqari m ab lag ‘lar b o ‘yicha xarajatlar sm etalarining ijrosi 
buxgalteriya hisobini ikki yoqlama yozish tizim i b o ‘yicha olib boriladi. 
B udjet tashkilotlarining katta-kichikligi, xarajatlar sm etalarining hajmi, 
operatsiyalar soni va m a ’lum otlam i ishlash vositalaridan foydalanilishiga 
qarab hisobning turli shakllari (m em orial-order, ju rn al-o rd er, bosh-jurnal 
va boshqalar) q o ‘llaniladi.
B uxgalteriya hisobining m em o ria l-o rd er shakli
Bu shakl q o ‘llanilganda ayrim boshlang‘ich hisob hujjatlari yoki 
guruhlovchi va y ig ‘uvchi vedom ostlar aso sid a m cm orial-orderlar 
tuziladi va har bir m em orial-ordem ing um um iy sum m asi ro‘yxatga 
olish jum aliga yoziladi. M em orial-orderlam ing m a ’lumotlari bosh 
kitobga yoki bosh kitobning o ‘rnini bosadigan nazorat vedom ostiga 
yoziladi. Bunda debet subschyoti bo'yicha korrespondensiyalanuvchi 
kreditlanuvchi 
subschyotlar 
hamda 
kredit 
subschyoti 
bo‘yicha 
korrespondensiyalanuvchi dcbetlanuvchi su bsch yo tlar k o ‘rsatiladi. Oy 
tugagandan kcyin har bir subschyotning debeti v a krediti b o ‘yicha 
yozuvlar jam i (aylanm asi) sintetik schyotlar b o ‘yicha aylanm a 
vcdom ostga o ‘tkaziladi. Bu vedom ostning ja m i r o ‘yxatga olish ju m ali 
b o ‘yicha jam i sum m a bilan solishtiriladi. M em orial-orderlarga ilova 
qilingan hujjatlam ing m a ’lumotlari bo‘yicha analitik hisob schyotlari 
olib boriladi; oyning oxirida ular asosida aylanm a vedom ostlari tuziladi;
115


sintetik schyotlar b o ‘yicha aylanm a vedom ost bilan solishtiriladi. Sintetik 
schyotlar b o ‘y ich a aylanm a vedom ost asosida balans tuziladi.
M em orial-order shaklning asosiy kam chiliklari b o‘lib analitik 
hisobning sintetik hisobdan alohidaligi, bitta summani ko‘p m arotaba 
yozilishi (m em orial-orderda, ro ‘yxatga olish jum alid a, sintetik hisob va 
analitik hisob registrlarida), hisobot tuzishda jo riy hisob m a’lum otlarini 
yig ‘ib ehiqilishi v a guruhlashtirilishini am alga oshirish kerakligi 
hisoblanadi.

Download 3,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish