M uh am m ad yo qub o sto n a q u lo V budjet hisobi

441-shakl
F oydalanishdagi kam b a h o li v a tez eskiruvchi b u y u m lar 
h a ra k a tin in g te z k o r (m iq d o riy ) hisobini olib borish 
V ED O M O ST I
Tartib
raqam i
Foydalanishga 
berilgan sana
Q ayerdan va qaysi 
hujjat bo‘yicha
Buyumlaming
nomlari
Miqdori
1
2
3
4
5
Hisobdan chiqarilishi to ‘g‘risidagi belgilar
Sana
M iqdor
Buxgal- 
tem ing imzosi
Sana
Miqdor
Buxgalteming
imzosi
6
7
8
9
10
11
K am baholi va tez eskiruvchi buyum lam ing ishdan chiqishi va 
uiam i b ir jo y d an boshqa jo y g a o ‘tkazish b o ‘yicha operatsiyalar hisobi 
438-shakldagi y ig ‘m a vedom ostda yuritiladi.
K am baholi va tez eskiruvchi buyum lam ing analitik hisobi 
buy u m lam in g nom lari, bahosi, miqdori va qiymati ham da m aterial 
ja v o b g a r 
shaxslar 
b o ‘yicha 
296-a-shakldagi 
kartochkalar 
yoki 
inventarizatsiya xatlashiga va taqqoslash vedom ostiga 402-shakldagi 
q o ‘shim cha varaqlarda yuritiladi.
O m bordagi kam baholi v a tez eskiruvchi buyum lam ing hisobi 
m aterial ja v o b g a r shaxslar tom onidan buyum lam ing nom lari, bahosi 
va m iqdori b o ‘yicha M -17-shakldagi «Omborda m ateriallam i hisobga 
olish kito b i» d a yuritiladi. B u buyum lam i ombordan berilishi 434- 
shakldagi yukxat (nakladnoy) b o ‘yicha amalga oshiriladi. Om bordan 
bcrilayotganda 
buyum larga 
tashkilotning 
va 
b o‘lim ning 
nomi, 
foydalanishga berilgan yili va oyi ko‘rsatilgan m arkirovkali tam g ‘a 
(shtam p) q o ‘yiladi. M arkirovkalash (yuvganda va kim yoviy vositalar 
ta ’sirida o ‘chm aydigan) b o ‘yoq bilan, jeton o ‘m atish yoki boshqa usullar 
bilan am alga oshiriladi.
222

---

K am baholi va tez eskim vchi buyum lam ing analitik hisobi buyum - 
lam ing nom lari, bahosi, m iqdori v a qiym ati ham da m aterial javobgar 
shaxslar b o ‘yicha 296-a-shakldagi kartochkalar(296-shakldagi kitob)da 
yuritiladi.
Savol va to psh iriq la r
1. Asosiy vositalar sotib olinganida qanday buxgalteriya provodkasi 
tuziladi?
2. Sotib olingan asosiy vositalarni tashib keltirish, o'rnatish va montaj 
qilish bilan bogliq bo'lgan xarajatlar summasiga qanday buxgalteriya 
provodkasi tuziladi?
3. Asosiy vositalar bepul olinganida qanday buxgalteriya provodkasi 
tuziladi?
4. Asosiy vositalaming analitik hisobi qanday inventar kartochkalarda 
yuritiladi?
5. Asosiy vositalarga hisobot yilida hisoblangan eskirish summasiga qanday 
buxgalteriya provodkasi tuziladi?
6. Asosiy vositalar balansdan (hisobdan) chiqarilganida qanday buxgalteriya 
provodkasi tuziladi?
7. Asosiy vositalarni qayta baholash natijasida hisoblangan ularning balans 
qiymati ko‘payishiga qanday buxgalteriya provodkalari tuziladi?
8. Material zaxiralar hisobi uchun qaysi ikkinchi tartibli schyotlar tayinlangan?
9. Material zaxiralar sotib olinganida qanday buxgalteriya provodkasi 
tuziladi?
10. Material zaxiralar sarflanganida qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi?
11. Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar sotib olinganida qanday 
buxgalteriya provodkalari tuziladi?
12.Foydalanishdan chiqarilgan kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar 
summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi?
2 2 3

---

0 ‘NINCHI BOB. 
B U D JE T T A S H K IL O T L A R ID A
H IS O B -K IT O B L A R H IS O B I
1. IS H C H I VA X IZ M A T C H ILA R
BILAN H IS O B -K IT O B L A R H ISOBI
B u djet tashkilotiga reja aso sid a mehnat haqi fondi belgilanadi. 
M ehnat haqi fondi rejadagi va hisobotdagi fondlarga b o ‘linadi. Vaqtning 
m uayyan davrida ishchi va xizm atchilarga m ehnat haqi to ‘lash uchun 
budjet tashkilotining xarajatlar sm e ta sid a k o ‘zda tutilgan pul m ablag‘lari 
sum m asi m ehnat haqining rejadagi fondi hisoblanadi. M uayyan 
davr u chun shtatdagi va shtatdan tashqaridagi xodim larga haqiqatda 
h isob langan m ehnat haqi sum m asi m ehnat haqining hisobotdagi fondi 
hisoblanadi. M ehnat haqi qaysi vaqtga to‘lanayotganligi, miqdori 
va b ajarilg an ishlam ing sifatiga qarab asosiy va q o ‘shim cha mehnat 
h aqiga b o ‘linadi. Ishchi va xizm atchilam ing ishlagan vaqti uchun yoki 
b ajarg an ishlarining m iqdori va sifati uchun to‘lovlar asosiy m ehnat 
haqi hisoblanadi. Ishchi va xizm atchilarga qonunda k o ‘zda tutilgan 
ishlam agan vaqti (ta’til vaqti u chun to‘lov, davlat va jam o at vazifalarini 
bajargan davri uchun to ‘lov, o ‘smirIarga imtiyozli soatlari uchun to ‘lov 
va boshqalar) uchun to 'lo v la r q o ‘shimcha m ehnat haqi hisoblanadi.
S htatdagi xodim lar soni, m eh n at haqi stavkalari, xodim lam ing ayrim 
katcgoriyalari ish staji va m a ’lumoti haqidagi m a’lum otlar b o ‘yicha 
ham da tashkilotlarning tarm oqlarini m o‘ljallangan kengaytirish bo ‘yicha 
va b o sh q a k o ‘rsatkichlam i hisobga oigan holda m ehnat haqi fondi 
hiso b lab chiqiladi.
B an k
m uassasalari 
xodim lam ing 
m ehnat 
haqi 
va 
budjet 
tashkilotlarining xarajatlari u ch un m ablag‘lami berishni tegishli moliya 
organi tom onidan berilgan ro ‘y x atg a olish kartochkasi taqdim etilgandan 
so ‘ng am alga oshiradi.
B u djet tashkilotlarining shtat jadvallarini ro‘yxatdan o ‘tkazish:
a) 
O 'zb ekiston R espublikasi respublika budjetida turuvchi tash- 
kilo tlam in g shtat ja d v a lla ri-O 'z b e k is to n Respublikasi M oliya vazir- 
ligida;
224

---

b ) 
Q oraqalpog‘iston R espublikasining respublika bu djetida, viloyat- 
lar budjetlarida va T oshkent shahrining sh ahar b udjetid a turuvchi 
tashkilotlam ing shtat ja d v a lla ri-Q o ra q a !p o g ‘iston R espublikasi M oliya 
vazirligida, viloyatlar va T oshkent shahar m oliya boshqarm alarida;
d) shaharlar va tum anlar budjetida turuvchi tashk ilotlam ing shtat 
jad v a lla ri-sh a h a rla r, shaharlam ing tum anlari v a tum anlar moliya 
boMimlarida am alga oshiriladi.
B udjet tashkilotlarining shtatlam i tasdiqlash huquqi berilgan 
rahbarlari tom onidan tasdiqlangan shtatlar jadv allari r o ‘yxatdan o ‘tka- 
zishga qabul qilinadi.
B udjet tashkilotlarining xodim larini lavozim m aoshlari va tarif 
turlari m ehnat haqi to 'lash bo‘y ich a tasdiqlangan y ago na tarifikatsiyalash 
tizimi (xalq ta ’limi tizim ida esa bazaviy ta rif setkasi) aso sid a o ‘m atiladi, 
sm eta b o ‘yicha k o ‘zda tutilgan m ehnatga haq to ‘lash fondi doirasida 
ro ‘yxatdan o ‘tkazishga qabul qilinadi.
Xodim larni m oddiy rag ‘batlantirish m axsus fondi ajratilgan m ehnat 
haqi to ‘lash fondidan 15 foiz m iqdorida ro‘yxatdan o ‘tkazishg a qabul 
qilinadi. 0 ‘zbekiston R espublikasi X alq ta ’limi vazirligi tasarrufidagi 
um um ta’lim m aktablari va m aktab-intem atlarda esa h ar yilgi budjetda 
k o ‘zda tutiladigan foizda tashkil qilinadigan xodim larni m oddiy 
rag ‘batlantirish direktor fondiga ajratm a sifatida ro ‘yxatdan o ‘tkaziladi.
Stipendiya fondi budjet tashkilotlarining xarajatlar sm etasiga qilingan 
hisob-kitoblar asosida ro ‘yxatdan o ‘tkazishga qabul qilinadi.
B udjet tashkilotlarining shtat jadvallarini ro ‘y xatdan o ‘tkazish 
ro'yxatdan o ‘tkazish kartochkasini berish y o ‘li bilan rasm iylashtiriladi. 
R o‘yxatdan o ‘tkazish kartochkasi bank m uassasalarida tegishli depozit 
hisobvaraqlari b o ‘lgan budjet tashkilotlariga beriladi. R o ‘yxatdan 
o ‘tkazish kartochkasi yuqori tashkilotning vakiliga beriladi.
B udjet tashkilotlarining sm etalarida m ehnat haqiga qilin gan xarajatlar 
sm etaning eng ko‘p qismini tashkil qiladi. Shuning uch un m ehnat haqi 
hisobini to ‘g ‘ri tashkil qilish k a tta davlat aham iyatiga egadir. Barcha 
budjet tashkilotlari m ehnat haqi uchun berilgan m ab lag ‘lam i s a rf qilishda 
shtat tartibini saqlashga, m ehnat haqi stavkalarining k o ‘tarilishig a y o ‘l 
q o ‘yilm asligini, m ehnat haqi fondidan tayinlanishi b o ‘y icha foydalanish
15
-