M u t a X a s s I s L i k k a k I r I s h

Suqrot mohir pedagoglarga «fikr doyalari» nomini bergan.
Tajribali pedagog tayyor ma`lumot beribgina qolmasdan, shuningdek o`quvchining miyasida fikr 
tug‟ilishiga yordamlashishi ham kerak. Demak, pedagog mehnatining mohiyati - bu inson 
shakllanishiga hamroh bo`ladigan barcha jarayonlarni boshqarishdir. 
Respublikamiz mustaqilligi e`lon qilingan sana - 1991 yil 31 avgust xalqimiz hayotida 
ulug‟vor voqealardan hisoblanadi. endi xalqimiz o`zining boy tarixi, madaniyati, urf-odatlarini 
o`rganish, targ‟ib qilish, o`zligini tanish imkoniyatiga ega bo`ldi. Bu voqeadan so`ng ko`p sonli 
o`qituvchilar jamoalari oldiga Vatan ravnaqi uchun hormay-tolmay xizmat qila oladigan, buyuk 
Vatan yo`lida o`z jonini ham ayamaydigan yoshlarni tarbiyalash vazifasi ko`ndalang qo`yildi. 
Bu vazifani ado etishda boshlang‟ich sinf o`qituvchilari alohida mavqega ega. Zero, 
maktabga ilk bor qadam ko`ygan bola dunyoning, hayotning qonun-qoidalarini, sir-asrorlarini 
o`qituvchidan o`rganadi. Agar o`qituvchi bolani chuqur bilimli, e`tiqodli, madaniyatli qilib 
tarbiyalamoqchi bo`lsa, shu fazilatlar o`zida mujassamlangan bo`lmog‟i zarur. Biror kasbning 
haqiqiy ustasi bo`lish uchun kishida tabiiy qobiliyat, ma`lum jismoniy va ruhiy xislatlar, albatta, 
bo`lishi zarur. 
O`zbekiston Respublikasi oliy ta`lim kontseptsiyasida mutaxassis vazifalari quyidagicha 
belgilangan: «...mutaxassis o`z faoliyati, sohasidan qat`i nazar, ijodiy jamoalarda ishlay olish 
qobiliyatiga, menejment va marketing sohalarida tayyorgarlikka ega bo`lishi, yangi 
texnologiyalarni joriy etishning xo`jalik, ijtimoiy va madaniy jihatlarini aniq tasavvur qila olishi 

---

31 
kerak». Ushbu fikrlar o`qituvchilarga ham bevosita taalluqli. Chunki jamiyatimizda sodir 
bo`layotgan tub o`zgarishlar, nafaqat kasbiy bilimlarni, balki iqtisodiy, huquqiy, texnikaviy 
bilimlardan xabardor bo`lishni ham taqozo etmoqda. 
Pedagogik professional madaniyat o`qituvchi shaxsida ma`naviy-estetik tuyg‟uni, did va 
idrokni tarkib toptirishni rivojlantirishda muhim didaktik ahamiyat kasb etadi. Ana shu 
tadrijiylikni takomillashtirib borish ma`anviy boylikni madaniy qiyofa bilan uyg‟unlashtirishning 
hal qiluvchi asosiy sharti bo`lib xizmat qiladi. 
Ta`lim va tarbiya jarayoni har bir o`qituvchidan katta aql zakovat, sabr-matonat, 
o`qituvchilarga va o`z kasbiga yuksak mehr-muhabbatli bo`lishlikni talab etadi. O`qituvchining 
doimo izlanuvchan, bilmi va tajribasini orttirib boruvchan bo`lishi, o`quvchilarni chuqur 
tushunishi, ularning ichki dunyosini payqay olishi, o`sish va rivojlanish darajalarini nazorat qilib 
borish va zarur paytda so`z, ish yoxud amaliy harakat bilan yordam beraolish qobiliyati ta`lim va 
tarbiya jarayonining muvaffaqiyatini ta`minlovchi omillardir.