M u h a m m a d y o q u b o s t o n a q u L o V budjet hisobi

Bosh lung ‘ich
hujjatning 
k o ‘rsatkichlari 
(rckvizitlari)
hujjatda 
qayd 
qilingan 
xo'jalik operatsiyasini tavsiflaydigan va unga yuridik kuch beradigan 
ko‘rsatkichlardir. Boshlang‘ieh hujjatlar yuridik kuchga ega bo‘lishi 
uchun ular quyidagi rekvizitlarga ega bo‘lishi kerak: tashkilotning nomi; 
hujjatning nomi va raqami; u tuzilgan sana va joy; xo‘jalik operatsiyasining 
nomi, mazmuni va miqdori (natura va pul ifodasida); xo‘jalik operatsiyasi 
amalga oshirilganiga va uning to ‘g ‘ri rasmiylashtirilishiga javobgar 
shaxslarning shaxsiy imzolari va ulaming ta’biri (imzo chekuvchilarning 
lavozimlari va familiyalari). Boshlang‘ieh hisob hujjatlarini tuzgan 
hamda imzolagan shaxslar ularning o ‘z vaqtidaligiga va to ‘g ‘riligiga, 
ishonchliligiga, shuningdek, buxgalteriya hisobida aks cttirish uchun 
ulam ing belgilangan muddatlarda topshirilishiga m as’uldirlar.
X a r a j a t l a r sm etasi ijrosining b u x g a lte riy a hisobida q o ‘llaniladigan h u jj a tl a r
№
Hujjatning nomi
Shakl raqami
1
2
3
1
B o ‘nak hisoboti
286
2
Budjet tashkilotlarida kutubxonadan chiqarilgan 
adabiyotlami hisobdan chiqarish dalolatnomasi
444
3
Yaroqsiz holga kelgan asboblar, ishlab chiqarish va xo'jalik 
inventarlarini hisobdan chiqarish dalolatnomasi
443

---

1
2
3
4
Budjet tashkilotlarida asosiy vositalami tugatish haqidagi 
dalolatnoma
AV-4 budj.
5
Transport vositalami tugatish haqidagi dalolatnoma
AV-4a
6
Tashkilot chtiyojlari uchun matcriallar berish vedomosti
410
7
Kam ta’minlangan oilalaming bolalariga nafaqa to'lash 
vedomosti
450
8
Hisobdor shaxslarga kassadan pul berish vedomosti
317
9
Rejadagi bo'nakni to'lash vedomosti
389
10 T a’tilga chiqarish (ishdan bo'shatish) haqidagi 
m a ’lumotnoma-hisob-kitob
425 -mex
11
Kartochka-ma ’ lumotnoma
387(417)
12
Yuk xati (talabnoma)
434
13
Hisob-kitob-to'lov vedomosti
49
14
Kreditga sotib olingan tovarlar uchun ishchi va 
xizmatchilaming ish haqidan ushlanishlar reyestri
407
15
Tovar-transport yuk xati
1-t namunaviy
16 Kassa kirim ordcri
ko-1
17
Kassa chiqim ordcri
ko-2
18
Ish vaqtini hisobga olish tabeli
421
19
Boshqalar
Moddiy qiymatliklaming sotib olinishiga doir hujjatlarda bu qiymat- 
liklaming olganligiga moddiy javobgar shaxsning imzosi, bajarilgan 
ishlarga doir hujjatlarda esa bajarilgan ishning qabul qilinganligini 
tasdiqlovchi tegishli shaxslaming imzolari bo‘lishi kerak.
Boshlang‘ich hujjatlarda yozuvlar siyoh bilan, sharikli ruchka 
pastasi bilan, kimyoviy qalam bilan yoki turli texnik vositalar yordamida 
amalga oshiriladi. Boshlang‘ich hujjatlardagi b o ‘sh qatorlar chizib 
chiqiladi. Boshlang‘ich hujjatlarda qirish va izohlanmagan tuzatishlar 
qilishga y o ‘l qo‘yilmaydi. Boshlang'ich hujjatlardagi xatolarni, noto‘g ‘ri 
yozilgan matnni yoki summani ustidan chizib va chizilganning ustiga 
to‘g ‘ri matnni yoki summani yozish yo ‘li bilan to‘g ‘rilanadi. Ustidan 
ingichka chiziq bilan shunday chiziladiki, keyinchalik avval yozilgan 
m a’lumotni o ‘qish mumkin b o ‘lsin. Boshlang‘ich hujjatdagi xatoni 
tuzatish «tuzatilgan» degan yozuv bilan izohlanishi va tuzatilgan sana
123

---

ko ‘rsatilgan holda hujjatni imzolagan shaxslaming imzolari bilan 
tuzatilganligi tasdiqlangan bo'lishi kerak. Kassa va bank hujjatlarida 
tuzatishlar qilishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Buxgalteriya xizmatiga tushgan boshlang‘ich hujjatlar albatta shakl 
b o ‘yicha (boshlang‘ich hujjatlaming rasmiylashtirilishini, k o ‘rsatkich 
(rckvizit)lar to ‘ldirilganligining to'laligi va to‘g ‘riligi) hamda m azm u n i 
b o ‘yicha (hujjatlashtirilayotgan operatsiyalaming qonuniyligi, ayrim 
olingan ko‘rsatkichlaming mantiqan o ‘zaro bog‘liqligi) tekshiriladi. 
Hujjatlardagi m a’lumotlarning ishonchligiga, boshlang'ich hujjatlaming 
o ‘z vaqtida va sifatli tuzilganligiga ushbu hujjatlarni tuzgan va imzolagan 
shaxslar javob beradilar. Kirim va chiqim kassa orderlariga ilova qilingan 
barcha hujjatlar, shuningdck, mehnat haqi hisoblash uchun asos b o ‘lib 
xizmat qiluvchi hujjatlar albatta «Olindi» yoki «To‘landi» degan shtamp 
yoki uni qo‘lda yozib sana(kun, oy, yil)ni ko‘rsatilib yopiladi.
Tekshirilgan va hisobga olish uchun qabul qilingan hujjatlar 
operatsiyalaming amalga oshirilgan sanasi bo‘yicha (xronologik 
tartibda) tartiblashtiriladi va quyidagi doimiy raqamlar bcrilgan tcgishli 
mcmorial-ordcrlar-yig‘uvchi vcdomostlar bilan rasmiylashtiriladi:
1-memorial-order 
- «Kassa operatsiyalari bo'yicha yig‘uvchi vc- 
domost», 381-shakl;
2-memorial-order 
- «Budjet mablag‘lari bo'yicha talab qilib 
olgunga qadar depozit hisobvarag'ida mablag1- 
laming harakati bo‘yicha yig'uvchi vedomost», 
381-shakl;
3-memorial-order 
- «Budjetdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha talab 
qilib olgunga qadar depozit hisobvarag‘ida 
mablag'lami 
harakati 
bo‘yicha 
yig'uvchi 
vedomost», 381-shakl;
5-memorial-order - «Mehnat haqi va stipendiyalar b o ‘yicha hisob- 
kitob vedomostlarining yig'masi», 405-shakl;
6-memorial-order 
- «Turli tashkilotlar bilan hisob-kitoblar bo ‘yi- 
cha yig'uvchi vedomost», 408-shakl;
7-memorial-order 
- «Rejali to'lovlar tartibidagi hisob-kitoblar 
bo ‘yicha yig'uvchi vedomost», 408-shakl;

---

8-memorial-order 
- «Hisobdor 
shaxslar 
bilan 
hisob-kitoblar 
bo‘y id ia yig‘uvchi vedomost», 386-shakl;
9-memorial-ordcr 
- «Asosiy vositalaming hisobdan chiqarilishi va 
joydan-joyga ko'chirilishi b o ‘yicha yig‘uvchi 
vedomost», 438-shakl;
10-memorial-order - «Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlaming 
hisobdan chiqarilishi va joydan-joyga k o 'ch i­
rilishi bo ‘yicha yig'uvchi vedomost», 438- 
shakl;
11-mcmorial-order - «Oziq-ovqat mahsulotlarining kirimi b o ‘yicha 
yig‘uvchi vedomostlaming yig'masi», 398- 
shakl;
12-memorial-order - «Oziq-ovqat 
mahsulotlarining 
sarflanishi 
bo'yicha yig'uvehi vedomostlaming yig‘masi», 
4 1 1-shakl;
13-memorial-order - «Materiallaming sarflanishi b o ‘yichayig‘uvchi 
vedomost», 396-shakl;
14-memorial-ordcr - «Maxsus mablag‘lar b o ‘yicha daromadlarni 
hisoblashga doir yig'uvchi vedomost», 409- 
shakl;
15-memorial-order - «Bolalami saqlagani uchun ota-onalar bilan 
hisob-kitoblar bo‘yicha vedomostlaming yig‘- 
masi», 406-shakl.
Qolgan operatsiyalar bo ‘yicha va «Storno» operatsiyalari b o ‘yicha 
16-dan boshlab har oyda alohida raqamlanadigan alohida-alohida 
memorial-orderlar (274-shakl) tuziladi.Operatsiyalar hajmi bo'yicha 
yig‘uvchi vedomostlar tuzish talab qilinmaydigan budjet tashkilotlarida 
schyotlar korrespondensiyasi alohida memorial-orderlarda (274-shakl) 
ko ‘rsatiladi.
Alohida memorial-orderlar operatsiyalar sodir b o ‘lishi bilan, ammo 
boshlang‘ich hujjat olingan kundan keyingi kundan kechiktirmasdan, 
ayrim hujjatlarga yoki bir xil hujjatlarning guruhiga asosan tuziladi.
Memorial-orderlar bosh buxgalter yoki uning o ‘rinbosari hamda mazkur 
memorial-ordemi tuzgan xodim tomonidan imzolanadi. Har bir hisobot oyi

---

tugagandan so‘ng barcha memorial-orderlar, memorial-ordcrlar-yig‘uvchi 
vedomostlar ularga tegishli hujjatlar birgalikda xronologik tartibda taxlangan 
va kitob qilingan bo‘lishi kcrak. Hujjatlar uncha ko‘p bo‘lmagan taqdirda 
ulaming uch oyligini birga qo'shib kitob qilinishi mumkin. Kitobning 
muqovasiga: tashkilotning nomi; kitobning nomi va tartib raqami; hisobot 
yili (yil va oy); memorial-orderlaming boshlang‘ich va oxirgi raqami; 
kitobdagi varaqlaming soni yozib qo‘yiladi.
Boshlang‘ich hujjatlaming saqlanishini, ulaming rasmiylashtirilishini 
va arxivga berilishini bosh buxgalter ta’minlaydi. Boshlang‘ich 
hujjatlar, ular arxivga topshirilgunga qadar, maxsus xonalarda yoki 
yopiladigan shkaflarda bosh buxgalter tomonidan tayinlangan shaxsning 
javobgarligida saqlanishi kerak. Tashkilotning buxgaltcriya xizmati 
arxivida buxgaltcriya hujjatlarining kitoblari belgilangan muddat 
davomida saqlanadi. Buxgalteriya hujjatlarining kitoblarini tashkilotning 
buxgalteriya xizmati arxivida saqlash muddati tugagandan so‘ng 
belgilangan tartibda tegishli davlat arxiviga topshiriladi. Buxgalteriya 
hujjatlari kitoblarining arxivga topshirilganligiga dalil bo ‘ladigan 
hujjatlar buxgalteriya xizmatida doimiy saqlanadi.