M tojiyev, I. Nigmatov

uzluksiz chiqayotgan kim yoviy ko‘pik oqimini y o n g ‘in o ‘ch og‘iga
y o ‘naltiriladi. U ning ishlatilish vaqti 6 0 -6 5 soniyadan oshm aydi, k o ‘pikni
uzatish m asofasi 8 m. Bu kabi o ‘t o ‘chirgichlam ing korpusi 20 kgs/sm 2
dan kam b o ‘lmagan gidravlik bosim ostida sinovdan o ‘tkaziladi. K o ‘pikli
o ‘t o ‘chirgichlar suv bilan o ‘chirilishi mumkin bo‘lgan barcha qattiq
jism lar va ba’zi suyuqiiklar, jumladan, benzin, kerosin (spirt, atseton,
uglerod (IV) sulfiddan tashqari) kabi yengil yonuvchi moddalar yonganda
o ‘chirish uchun m o ‘ljallangan. Shunday rusumdagi bitta o ‘t o ‘chirgich
bilan 0 ,7 5 -1 ,0 m 2 maydondagi y o n g ‘inni o ‘chirish mumkin. Shu bilan
bir qatorda OVP-IO rusumli havo-ko‘pikli o ‘t o'chirgich ham, OXP-IO
o ‘t o ‘chirgichlari qo'llaniladigan y o n g ‘inlam i o ‘chirishda qo‘llaniIishi
mumkin. O W -IO va OVP -5(3) rusumli havo bilan m exanik k o ‘pik
aralashmasida ishlaydigan o ‘t o ‘chirgichlarda 6% li k o ‘pik hosil qiluvchi
PO-1 eritmasi zaryad sifatida to‘ldiriladi. Bu zaryadni haydab chiqarish
uchun ballon (6) da yuqori bosim ostida joylangan karbon javhari xizmat
qiladi. 0 ‘t o ‘chirgich havoli m exanik k o ‘pikni hosil qilish uchun maxsus
qopqoqli sifon naycha (9) bilan jihozlangan (1 8-rasm).
Bunday o ‘t o'chirgichlarni ishlatish uchun, dastlab dastak (3) ni 180
gradus, aylantiriladi. Bu holda shtok (4) stakan (2) dan ajraydi va o ‘t
211

---

o ‘chirgich korpusini 140 gradus ag‘darib, k o ‘pik sachratuvchi teshikni
yonuvchi manbaga y o ‘naltiriladi. Shunda stakandan oqib chiqqan karbon
javhari k o ‘pik hosil qiluvchi eritma bilan q o ‘shilib, ishchi kamerada
bosim hosil qiladi. Bu bosim ta’sirida eritma sifon naychasi (5) orqali