M tojiyev, I. Nigmatov

8.4. Xalqaro terrorizmga qarshi kurash
Xalqaro terrorizm nafaqat tashqi, balki ichki xavfsizlikka ham daxldor 
masaladir. Chunki terrorchilik tashkilotlari jangari usullar bilan hokimiyat 
uchun kurashuvchi guruhlarni shakllantirish, ularni har tomonlama 
rag‘batlantirish va qo‘llab-quwatlashga intiladi. Markaziy Osiyo davlatlari 
uchun xalqaro terrorizmning xavfi - 1990-yilda Namangan va Andijonda, 
1990-1996-yillarda 
Tojikistondagi 
fuqarolik 
urushi 
va 
mojarolar 
davomida, 1999-yil 16-fevralda Toshkent shahrida, 1999-2001-yillarda 
Qirg‘izistonning Botken, 0 ‘zbekistonning Surhandaryo va Toshkent 
viloyatlarida, 2004-yilning mart-aprel oylarida Toshkent shahri va 
Buhoro viloyatlarida, 2004-yilning 11-13-may kunlari Andijon viloyatida 
amalga oshirilgan terrorchilik harakatlari misolida o‘zini namoyon etdi. 
Mustaqillikka erishgan 0 ‘zbekiston Respublikasi xalqaro terrorizmning 
umumbashariy miqyosda xavfli ekanligini. jahon hamjamiyati bilan
154

---

birgalikda 
unga 
qarshi 
kurashish 
lozimligini jahonning 
nufuzli 
minbarlarida e’lon qildi. Jumladan, 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Islom Karimov 1993-yil 28-sentabrda Birlashgan Millatlar Tashkiloti 
(BMT) Bosh assambleyasining 48-sessiyasida qilgan m a’ruzasida jahon 
hamjamiyatining Afg'oniston muammosini izchil o ‘rganish va yechishga 
chaqirdi. Keyinchalik 1998-yilda Prezidentimiz tashabbusi bilan tashkil 
topgan «6+2» guruhining BMT rahbarligi ostida 1998-1999-yillarda olib 
borgan faoliyati Afg‘onistondagi terrorchilikka qarshi kurashda katta 
ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu guruh Afg‘oniston bilan chegaradosh 6 davlat: 
Xitoy, 0 ‘zbekiston, Pokiston, Eron, Tojikiston, Turkmaniston va mintaqa 
tashqarisidan ta’sir ko‘rsatib turgan ikki davlat - AQSH va Rossiya 
vakillaridan tashkil topgan edi.
Yurtboshimizning 
1999-yilda Yevropa xavfsizlik va hamkorlik 
tashkilotining (EHHT) Istanbul (Turkiya)da bo‘lib o ‘tgan sammitda, 
2000-yilning 7-8 sentabr kunlari Nyu-Yo‘rkda bo‘lib o ‘tgan BMT 
bosh assambleyasining «Mingyillik Sammiti»da BMT tuzilmalarida 
terrorizmga qarshi kurash xalqaro markazini tuzish taklifiga hamohang 
tarzda 2001-yilning 28-sentabrida BMT doirasida terrorizmga qarshi 
kurash qo‘mitasi tuzildi, 0 ‘zbekistonning AQSH chegaraligida tashkil 
ctilgan xalqaro terrorizmga qarshi kurash borasida AQSH harbiy havo 
kuchlarining trasport va vertalyotlariga Afg‘onistonda qidiruv-qutqaruv va 
insonparvarlik yordamini amalga oshirish uchun havo hududi (xonabod 
tumani)ni ochib, terrorizmga vaqtinchalik foydalanishga topshirdi.
0 ‘zbekistonning 
xalqaro 
terrorizmga 
qarshi 
olib 
borayotgan 
siyosatining maqsadi mintaqada global miqyosda tinchlik, barqarorlikni 
saqlash, mamlakat mustaqilligi va ravnaqi, xalqning erkin-farovon 
hayotini ta’minlashdir. Respublikamiz terrorizmga qarshi qaratilgan 
ko‘plab xalqaro shartnomalami - hozirgana BMTning 12 ta, Yevropa 
Kengashi doirasida esa 7 ta xalqaro shartnomalami imzoladi. Bulardan 
tashqari, 0 ‘zbekistonning xalqaro terrorizmga qarshi kurashdagi ishtiroki 
mintaqaviy tashkilotlardagi faoliyatida ham namoyon boTmoqda. 
Jumladan, 0 ‘zbekiston Yevropa Xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti 
(YEXHT), Markaziy Osiyo hamkorligi tashkiloti (MOHT) va boshqalar. 
0 ‘zbekistonning bunday tashkilotlardagi ishtiroki, tashabbusi, global 
xavfsizlik va barqarorlikni ta’minlashda davlatimizning tutgan o ‘rrii 
muhim ekanligini tasdiqlaydi. Terrorizmga qarshi kurashda 2000-yilda 
«Terrorizmga qarshi kurash to‘g ‘risida»gi Qonunning 4-moddasida
155

---

terrorizmga qarshi kurashning asosiy prinsiplari aniq ko‘rsatib berilgan. 
Ular quyidagilardan iborat:
- qonuniylik;
- shaxs qonunlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarining ustuvorligi;
- terrorizmning