M. T. Yulchieva, N. T. Atamuratova

Kollenxima.  Ikki  pallali  o‘simliklarning  o‘suvchi  poyasida,  bargida,  meva 
bandida  kollenxima  deb  ataladigan  maxsus  mexanik  to‘qima  uchraydi  (15- 

---

76 
 
rasm).  Bu  to‘qima  hujayralari  tirik  sellyuloza  po‘stli  parenxima  yoki  cho‘ziq 
hujayralardir.  O‘simliklarda  eng  ko‘p  uchraydigani  burchakli  kollenximadir. 
Bu  kollenxima  bir-biriga  tutashgan  joyidagi  burchak  devorlari  juda 
qalinlashgan  ko‘p  burchakli  hujayralardan  tuzilgan.  Ba’zan,  kollenxima 
devorlari  tangental  yo‘nalishda  ya’ni  poya  yuzasiga  nisbatan  parallel  holda 
qalinlashadi.  Bunday  kollenxima  plastinkasimon  kollenxima  deb  ataladi. 
Qalinlashgan  hujayra  devorlari  orasida  hujayralararo  bo‘shliq  bo‘lsa, 
yumshoq  kollenximadeb  ataladi.  Yumshoq  kollenxima  ko‘proq  aerenxima 
hosil  qiluvchi  suv  va  botqoqlikdagi  o‘simliklarda  uchraydi.  Bir  pallali 
o‘simliklarda  kollenxima  bo‘lmaydi.  Ular  ikki  pallali  o‘simliklar 
epidermasining  ostida  bir  yoki  bir  necha  qator  bo‘lib  joylashadi.  Ko‘p 
yillik  daraxt  o‘simliklarda  kollenxima  bir  va  ikki  yillik  novdalarda 
bo‘lib,  ikkilamchi  qoplovchi  to‘qima  —  periderma  hosil  bo‘lgandan 
so‘ng birlamchi po‘stloq bilan birga tushib ketadi.