M. T. Xodjiyev, M. I. Hikmatova tabiiy tolalarga

3.5. POYA VA PO‘STLOQNI SARALASH
Turli  uchastkalardan  keltirilgan  kanoppoya  turlicha  xususiyatli 
bo‘ladi, chunki bir dalada, bir xil sharoitda o‘stirilgan kanoppoya rangi, 
uzunligi  va  yo‘g‘onligi  jihatidan  har  xil  bo‘ladi.  Bunga  sa bab,  kanop 
o‘stirilgan  dala  hosildorligining  har  xilligi,  bir  tekis  o‘g‘itlanmasligi 
va  sug‘orilmasligi,  dalaning  ayrim  uchastkalaridagi  o‘simliklarning 
kasallanishidir.  Bundan  tashqari,  hosil  turli  muddatlarda  yig‘ilishi 
natijasida birday pishib yetilmaydi. Bunday poyalar baravar qurimaydi. 
Bularning  hammasi  poyalarning  bir  xil  xususiyatli  bo‘lmasligiga  olib 
keladi. SKO—2 rusumli navlarga ajratuvchi mashina poyani uzunligiga 
qarab 3 guruhga ajratadi:
I guruh — 1,8 m dan uzun, II guruh — 1,2 m dan 1,8 m gacha va III 
guruh — 1,2 m dan kalta poyalar. Kalta va chuvalgan poyalar to‘rtinchi 
guruhga kiradi.
Hozirgi vaqtda, asosan, po‘stloq va poyalarni, katta bog‘lar yasash dan 
oldin, g‘aramdan olish paytida bog‘ning tashqi ko‘ rinishi (rangi, yo‘g‘onligi, 
uzunligi, zarpechak bilan zararlan ganligi va boshqalar) ga qarab xillash 

---

105
usuli qo‘llanilmoqda. Bu usul da bog‘ning ichidagi har xil sifatli poya yoki 
po‘stloqlar ajralmay qoladi. Shuning uchun po‘stloqni navlarga ajratishda 
bog‘larni yechib, bir xil rang va uzunlikdagi po‘stloqlarni tanlab xillash 
usulini qo‘llash yaxshi natija beradi. Shunda olinadigan tolaning sifati 
yaxshilanib, miqdori ham oshadi. Ilmiy kuzatishlar shu narsani ko‘rsatdiki, 
saralashga ketgan hamma chiqimlar olinadigan foydalar orqali qoplanadi 
va anchagina foyda keladi.
Quyida kanop ishlab chiqarish jarayonlari chizmasi keltiril gan.