M. T. Ahmedova tdpu pedagogika kafedrasi dotsenti, pedagogika fanlari nomzodi

«Chin so‘z - mo‘tabar, yaxshi so‘z - muxtasar». Alisher Navoiyning bu hikmati nutqning muhim sifatlaridan biri qisqalik haqida. Xalq nutqning qisqa bo‘lishini odob belgisi deb bilgan. Uni axloqiy mezonlar sirasiga kiritishgan. Maqollarga e’tibor qiling. «Ko‘p o‘yla, kam so‘yla». «Izzat tilasang, kam de, sihat tilasang kam ye». «So‘zning ozi yaxshi, ishning sozi yaxshi» va hokazo. Nutq qisqa shaklda ko‘p mazmun anglatishga qaratilishi kerak. Nutqning qisqa yoki kengligi mazmun ifodasi talabi. Shunday tilshunoslar borki, besh-olti daqiqada (yoki besh-olti sahifada) aytish mumkin bo‘lgan fikrni bir daqiqada (yoki bir sahifada) ifoda etishga qodir.

Nutq esa yo‘naltiruvchi, bog‘lovchi, izohlovchi vosita rolini o‘ynagani durust. Tinglovchining tez fahmligi nutqning qisqa bo‘lishi omillaridan. Buning uchun ta’lim beruvchi quyma fikrlar, ko‘chma iboralar, falsafiy mazmundagi she’rlar, maqol va hikmatli so‘zlarni ifodalash bilan maqsadiga erishadi. Bu vositalar izoh talab, tafsilotli nutqqa chek qo‘yadi.