М. С.Қосимова, Ш. Ж. Эргашходжаева, А. Н. Самадов, И. Б. Шарипов. Кичик бизнес ва тадбиркорлик. Ўқув қўлланма. – Т.: 2010, – 256бет

Маркетингнинг асосий категориялари 
 
1
Г.Л.Багиев и др. Маркетинг. Маркетинг. Учебник. –СПб.: Питер, 2008, с83. 

---

85 
4.1.1-расм. 
Талаб – мавжуд, потенциал ҳамда хоҳиш талабга бўлинади. 
Товар – бу эҳтиѐжни ѐки муҳтожликни қондира оладиган ҳамда бозорга 
эътиборни тортиш, сотиб олиш, ишлатиш ѐки истеъмол қилиш мақсадида 
таклиф этилган барча нарсалардир.
Маркетингни моҳияти истеъмолчилар талабига мос, товарни ишлаб 
чиқариш ва хизмат кўрсатиш ва унга талаб, ишлаб чиқариш имкониятларини 
мўлжаллашдан иборат. Бунда фаол маркетингдан самарали фойдаланиш муҳим 
аҳамият касб этади. Бу хусусда мамлакатимиз Президенти И.Каримов 
таъкидлаганидек ―...Кейинги вақтда жаҳон бозорида нархи кескин тушиб кетган 
хом ашиѐ ресурсларини экспорт қилиш амалиѐтида имкон қадар тезроқ 
қутилиш, тайѐр рақобатбардош маҳсулотлар экспортини фаол ошириш ва бу 
маҳсулотлар етказиб бериладиган мамлакатлар географиясини янада 
кенгайтиришимиз керак. Бу борада янги бозорлар, янги транспорт йўлакларини 
топиш, бир сўз билан айтганда, фаол маркетинга асосланган ташқи иқтисодий 
сиѐсат юритиш зарур‖.
1
Маркетинг фалсафий маънода фикрлаш тарзини мужассамлаштиради. 
Умуман олганда, маркетингга қуйидагича таъриф беришимиз мумкин: 
маркетинг - эҳтиѐж ва муҳтожликни айрибошлаш орқали қондиришга 
қаратилган инсон фаолиятининг туридир. Маркетинг вужудга келишининг 
асосий сабабларидан бири бу ишлаб чиқариш ҳажмининг ортиб бориши, янги 
тармоқларнинг вужудга келиши, товар турларининг кўпайиши ва тадбиркорлар 
ўртасида маҳсулотни сотиш муаммосининг вужудга келишидир. 
Маркетинг асосида бозорни ҳар тарафлама ўрганиш йўналишларининг 
асосийларидан қуйидагиларни кўрсатиб ўтиш зарур: 
талабни ўрганиш; 
бозор таркибини аниқлаш; 
товарни ўрганиш; 
рақобат шароитларини тадқиқ қилиш; 
сотиш шакли ва услубларини таҳлил этиш. 
Маркетинг қуйидагиларни ўргатади: 
1
И.А.Каримов. Асосий вазифамиз – ватанимиз тараққиѐти ва ҳалқимиз фаровонлигини янада юксалтиришдир. 
Тошкент: Ўзбекистон, 2010.-64 б. 
Бозор 
Эҳтиѐж