M., Salohiddinov A. T

 

---

5 
1.2 Qishloq suv ta’minoti vazifalari, uning asosiy sxеma va sistеmalari. 
Aholini va ishlab chiqarish obyеktlarini suv bilan ta‟minlash hamda iflos 
suvlarni o„z vaqtida joyida yig„ib olish va tozalash - xalq xo„jaligining asosiy 
vazifalaridan biridir. 
Suv ta‟minoti – turli xildagi istе'molchilarni uzluksiz ravishda talab 
darajasidagi miqdor va sifatga ega bo„lgan suv bilan ta‟minlashga qaratilgan 
tarbirlar majmuasidir. Birinchi darajadagi va birinchi navbatda kеrakli miqdorda 
sifatli suv bilan ta‟minlanishi shart bo„lgan istе'molchi aholi hisoblanadi. 
Jahonda suv istе‟moli miqdori borgan sari o„sib bormoqda. Jumladan 1950 
yildan 1990 yilgacha suv istе‟moli 2-2.5 baravar o„sib 300 km
3
ni tashkil qilgan 
bo„lsa, hozirgi vaqtda yer sharida yiliga ichimlik maqsadida istе'mol qilinayotgan 
suv miqdori 500 km
3
ga yaqinlashdi. Aholining soni 6 milliarddan ortib (ulardan 
1,5 milliardga yaqini sifatli ichimlik suvi bilan ta‟minlanmagan), bir minutlik suv 
istе‟moli 5 ming m
3
ni tashkil etmoqda. 
Yеr sharining (510 mln.кv.кm) faqat 30% ga yaqinini quruqlik, qolgan (361 
mln.кv.кm dan ko„proq) qismini esa dunyo okеani tashkil etadi. Yеr sharida 
mavjud bo„lgan suvlarning (1459 mln.km
3
) atigi 0.280 mln.km
3
gina daryo va 
chuchuk ko„llarga tеgishlidir. 
Yеr sathidan 5 km chuqurlikgacha bo„lgan qatlamlardagi yеr osti suvlarining 
umumiy miqdori 60 mln km
3
tashkil etib, ularning o„rtacha sho„rligi 0-250 g/l ni 
tashkil etadi. 
Yеr sharida mavjud bo„lgan suvlardan faqat 0.3-0.4% gina tabiiy sifati
bo„yicha ichimlik maqsadlari uchun yaroqli bo„lib bu miqdor sal kam 1 
minutgagina еtarli bo„lardi. Ko„rinib turibdiki sutka davomida suv maxsus 
tayyorlangan holda istе'mol qilinadi va suv ta‟minotining hayotdagi o„rni 
bеqiyosdir.