M. R. Usmanov Turizm geografiyasi udk 911. 3(575. 13)

 
13.3.Samarqand viloyatida innovatsion loyihalarni amalga 
oshirish muammolari 
 
Jahonda aholining dam olishi va xordiq chiqarishida tematik 
parklar muhim rol o‗ynaydi. Tematik parklarni tashkil qilish g‗oyasi 
XIX asrning ohirlarida Yevropa davlatlarida shakllandi. Shu davrda 
ko‗pgina Yevropa davlatlarining poytaxt shaharlarida tematik 
parklar tashkil etila boshlandi. Bugungi kunga kelib Yevropada 
minglab akvoparklardan tashqari 20 dan ortiq yirik dunyoga 
mashhur tematik parklar faoliyat olib, yiliga 2 mln.dan 10 
mln.gacha tashriflarni amalga oshirgan. Tematik parklarga asos 
qilib ertaklar va afsonaviy qaxramonlar, attraksionlar, ovqatlanish 
ob‘ektlari, magazinlar, avtoturarjoylar mavjmuasidan tashkil topgan. 

---

235 
O‗zbekistonda 220 taga yaqin turli park va atraksionlar shakllangan. 
Ularga tashriflarni nafaqat bolalar uchun, balki ommabop 
tashriflarni amalga oshirish uchun keng ko‗lamli tadbirlar, xorijiy 
tajribalarni o‗zlashtirish talab etiladi.
Yevropada ommalashgan tematik parklar Germaniya, Daniya, 
Niderlandiyada nafaqat tematik park sifatida balki, tematik park 
zonalari sifatida tashkil etilgan. Ispaniyadagi Port Aventura tematik 
parki yozgi turistik mavsum uchun ochilgan. U 115 gektar bo‗lib, 
unda 30 ta attraksion va 30 ta restoran va kafe-barlar, 22 ta magazin 
va avtoturarjoy mavjud. Buyuk Britaniyadagi Sega Uorld, 
Fransiyadagi Evro Disneylend kabilar dunyoga mashhurdir. Dunyo 
bo‗yicha 1000 dan ortiq tematik parklar mavjud bo‗lib, shulardan 
600 tasi AQSHda faoliyat olib boradi. Masalan, Florida shtatidagi 
Disney World va Universal Studios tematik parklari dunyoga 
mashhurdir. Tematik parklarni tashkil etishning asosida ko‗ngil 
ocharlik tomosha qilish g‗oyalari etadi. Shu sababli tematik 
parklarda har xil ko‗rinishdagi atraksion o‗yinlarni tashkil qilish 
etadi. Parkdagi boshqa yordamchi tarmoqlar ana shu ko‗ngilochar 
o‗yinlarni tashkil qilishga xizmat qiladi. Tematik parklarni tashkil 
qiluvchilarning fikriga ko‗ra tematik parklar – bu aholining oilaviy 
dam olishi tomosha qilishiga asoslanadi. Turizmni rivojlantirish 
davlat qo‗mitasi ma‘lumotlariga ko‗ra O‗zbekistonda zamonaviy 
tematik parklar tashkil etish vaqti kelgan. Masalan, Buxorodagi 
Arkda, Samarqanddagi Amir Temur bog‗lari, Xivada Jaloliddin 
Manguberdi 
tematik 
paklari, 
Surxondaryoda 
Avesto 
kabi 
mavzularda tematik parklarni tashkil etish imkoniyatlari yuqoridir. 
Hozirgi zamon tematik parklari nafaqat har xil ko‗rinishdagi
o‗yinlardan iborat bo‗libgina qolmasdan balki tarixiy manbaalarni 
ham o‗zida mujassamlashtirmog‗i lozim. Shu munosabat bilan
tematik parklar har xil mavzularga asoslanib tashkil qilinishi, 
yani tarixiy, madaniy yodgorliklar turli xil tabiiy geografik
ob‘ektlar, sport yo‗nalishlari bo‗yicha tashkil etilishi mumkin.
Shu munosabat bilan hozirgi zamonda tashkil qilinayotgan
ayrim parklar faqat bir yo‗nalishda bo‗lmasdan balki bir necha
mavzularni o‗zida qamrab olishi mumkin. Shuning uchun biz 

---

236 
Samarqand viloyati bo‗yicha quyidagi tematik parklarni tashkil etish 
mumkin deb hisoblaymiz: 
- Afrosiyob tematik parki (Afrosiyob harobalari va uning 
atrofida) 
-Amir Temur bog‗lari tematik parki (Samarqand tumanida) 
- Zarafshon milliy bog‗i tematik parki (Jomboy tumanida) 
-Urgut tematik parki (Urgut shahri va uning atrofida) 
-Omonqo‗ton tematik parki (Omonqo‗ton massivida) 
-Ohalik tematik parki (Ohalik massivida) 
-Nurobod tematik parki (Jom qishlog‗ida) 
-Kattaqo‗rg‗on tematik parki (Kattaqo‗rg‗on suv ombori 
hududida) 
-Ergash Jumanbulbul tematik parki (Qo‗shrabot tumanida) 
-Fozil Yo‗ldosh o‗g‗li tematik parki (Bulung‗ur tumanida) 
Buning uchun ushbu xududlarda mavzuli parklarni tashkil qilish 
imkoniyatlarini geografik jihatdan har tomonlama o‗rganish kerak. 
Bundan tashqari, viloyatda mavzuli parklarni tashkil qilish sohasi 
bo‗yicha xorijiy tajriba va malakali kadrlar malakasini oshirish va 
loyihalar ishlab chiqishga e‘tibor qaratish muxim ahamiyat kasb 
etadi.