M. N. Musayev

lgp^;, = 0.622 + 7.5 42/(238 + 42) = 1.747; lg = 55.8 mm. it. st = 7439 Pa

3. 
   Berilgan namlikdagi parsial bosim:
   

P,=P&-Ф

t = 40°C bo‘lganda Рн_го =6676.6 0.5 = 3338 Pa

t = 42°C bodganda P^o = 7439 0.5 = 3719.5 Pa

3. 
   Gaz muhitidagi qo‘shimchalammg (ammiakning) parsial bosimi:
   

C_<(273+Q-133.3

'“ -1000

^t = ⁴⁰°^C to^gan^, p = ^1О(²⁷³+⁴⁰⁾'^133.3 = J ₅0_{3/ U}

16-17.31-1000

^t = ⁴²«^Cto‘lgan^da, ^g„, = lOOO³^-⁵^ *

3. 
   Havodagi asosiy komponentning parsial bosimi:
   

Pv = B-( P_H2O+^-+РЛ + Рш)

t = 40°C da Pb = 101325 - (5759 + 3206.4 + 2148 + 1.503) Pa

t = 42°C da Pb = 101325 - (6292 + 3487 + 2535 + 1.52) Pa

3. 
   Gaz aralashmasini tashkil etuvchilanning konsentratsiyasi, mg/m³:
   

_c. 16 pMQOOO

' = (273+0)133.3

t = 40°C bo'lganda,

, 16-5759 ^{18 1000}

"^,o(273+410)133.3

¹⁶•³²⁰⁶,⁴•7₈¹000 _; .

^E (273 + 40)133.3

, l_6-2148-99-1000

^л (273+40)133.3

C_B = ¹⁶ = 1001690

^B (273+40)133.3

t = 420C bo'lganda,

■ б.^6292-18-^^⁸⁶ H° (273 + 42)133.3

^Б (273+42)133.3

16^-8901Q.⁹⁹.1000 =⁹₅₅^{88 д} (273+42)133.3

.. , .^JQ-<sup>29 1000

B</sup> (273+42)133.3

3. 
   Gaz aralashmasining o'rtacha konsentratsiyasi, mg/m’:
   

39896+43196

9


96258+103770

2


=100014


81710+95588

2


=88634


1001690+982115

2


=991902


= 10

3. 
   Apparatdagi gaz aralashmasining hajmi:
   

V = or DH (1 -k_ap) = 3.14 1.4 2.5(1—0.0) = 3.3m³

3. 
   Apparatdagi gaz aralashmasining haroratrni o‘zganshi:
   

д t = t2 — tl = 42 — 40 = 20C

3. 
   Haroratning o'zgarishi bilan gaz aralashma hajmini o'zgarishi:
   

V = Г—=3.3—=0.024 m3

* 203 203

3. 
   Apparatniig kichik nafas olishidagi gaz aralashmasini tashkil etuvchilaming miqdori, g/soat:
   

С = V С

I g cpi

C„._o =0.024-41531 10 ’=0.984

С_Б= 0.024 -100014 • 10‘3 = 2.400

С_д= 0.024 • 88634 10’’ =2.120

C_NI, =0.024 • 10- 10’3=0.00024

C_s =0.024-991902 -10’’ =23.806

1-jadval

Varlantlar:

1	2 '	3	4
Benzol - 45 Dixloretan - 25 Suv-30 C VHi = 15 mg/m^3t = 40 - 42°C	Benzol - 50 Dixloretan - 20 Suv - 30 Cv„, = 10 mg/m^Jt = 45 - 48°C	Benzol - 30 Dixloretan - 30 Suv - 40 Cv, = 10 mg/m3 t = 30 - 44°C	Benzol - 20 Dixloretan - 40 Suv-30 =5 mg/m^;t = 40 - 46°C

392

www.ziyouz.com kutubxonasi

Davomi

5	6	7	8
Benzol - 40 Dixloretan - 30 Suv-30 Сл„<= 15 mg/m^Jt = 35 - 40°C	Benzol - 10 Dixloretan - 30 Suv - 60 Cw, = 5 mg/m' t = 25 - 30°C	Benzol - 35 Dixloretan - 25 Suv - 40 Cw , = 15 mg/m"’ t = 35 - 40°C	Benzol - 25 Dixloretan - 20 Suv - 55 COTi =5 mg/m^3t = 30 - 45°C

Apparatnmg «Katta nafas olishidagi» ajraladigan zaharli chiqindilarinlng atmosfera havoslga tashlanish miqdorini hisoblash.

«Katta nafas olish» deb - apparat ichidagi suyuqliknmg sathini o‘zgarishi bilan bug'ning tashqariga chiqishi yoki havoning ichkariga tortilishiga aytiladi.

«Katta nafas olish» — neft mahsulotlarini quyishda rezervuaming havo bo‘shlig‘idan tashqi muhitga neft mahsuloti bug'larining chiqishi ko'proq yuz beradi.

Apparatdan siqilib tashlanayotgan gazning hajmi:

Vg= v, - v₂

Rrab — sig'imdagi ishchi bosim (const);

t — harorat (const);

V, va V₂ — apparatdagi to'ldinshgacha va to'ldirilgandan keyingi gazlaming hajmi.

Bir siklda nafas olishdagi yo‘qotilayotgan gazlaming massasi, kg/sikl.

G_m=VPM„=(V₁-V₂)Pg_m=VgCi

g.sm — gazlaming zichligi, kg/m3.

Misol. Apparatning katta nafas olishidagi tashlanayotgan zararli birikmalaming miqdorini aniqlash. Gi — ?

Berilgan: Apparatdagi suyuqlikning tarkibi % (mass):

H₂O = 40, Benzol = 30, dixloretan = 30

Apparatdagi gaz muhiti: ammiak-havo aralashmasi, havoning namligi:

ф = 50 %.

Havodagi ammiakning konsentratsiyasi NH₃, C_NH =10 mg/m³.

Apparatdagi suyuqlik va gaz muhitining harorati t = 40°C.

Tashqi muhitning bosimi V = 101325 Pa.

Apparatning diametri D = 1.4 m.

Apparatning balandligi H«p= 2.5m.

To'ldinshdan awalgi suyuqlik sathining balandligi — hw

Sathni to'ldirish darajasi k3= 0.7da, to'ldirish vaqti 40 daqiqa.

Yechish:

1. Suyuqlik ustidagi gaz aralashmasinmg parsial bosimi (Pa), berilgan:

^=5759 P_fi=3206

Р_д=2148 P_IWj = 1.503

2. 
   Havoning asosiy komponentining parsial bosimi: Рв = В - (Pho + Pb+ Pd+ P™) = 90210.5 Pa
   
3. 
   Gazni tashkil etuvchilarining konsentratsiyasi mg/m-¹:
   

_c -M, 1000

' “(273 + 40) 133.3


„ 16-575948.015-1000

a>Cun’ =3%76

a,wo (273+40)-133.3


b)


16-3206-784000

(273+40)-133.3


= 96258


d) C_a


1 6 - 2 1 48 - 99- - 1 000 (273+ 40)-133.3


=81710


e)


16-2148-99 1000

(273+40) -133.3


=81710


II


16-90210-294000
(273 + 40) -133.3


=1001690


4 . Apparatni to‘ldinsshdan awalgi gaz aralashmasining hajmi:




V, = tD (H_ap - hj = 3.14 1.4 (2.5 - 0.2) = 10.1 m³

5. 
   Apparatni to‘ldiigandan keyingi gaz aralashmasining hajmi:
   

V₂ =1D H_ap11 - k,) = 3.14 1.4 2.5 (1- 0.7) = 3.3 m³

5. 
   40 daqiqa mobaynida apparatdan siqih chiqanlgan gaz aralashmasining hajmi: Vg= V, - V₂ = 10.1 - 3.3 = 6.8 m3
   
6. 
   40 daqiqa mobaynida gaz aralashmasini tashkil etuvchi birikmalarining miqdori, gr:
   

G, = VrC,

1. 
   G_Hp =6.8 • 3987(5- 10-3 = 271
   
2. 
   G_B= 6.8-96258-10-3= 655
   

v) G_d = 6.8-81710-10-’= 556

g) Gnh, =6.8 • 10 • 10~3 = 0.068


2-jadval
d) G„ = 6,8 • 999800 • lO"³ = 6800

Variantlar:

1	2	3	4
Benzol - 45 Dixloretan - 25 Suv-30 Cv, = 15ma/m^Jt = 40"C	Benzol - 50 Dixloretan - 20 Suv - 30 CSHi=10 mg/m" t = 45 °C	Benzol - 30 Dixloretan - 30 Suv-40 Cv„i = 10 mg/m^3t = 30°C	Benzol - 20 Dixloretan - 40 Suv - 30 C v„, = 5 mg/m3 t = 40"C

394

www.ziyouz.com kutubxonasi

Davomi

5	6	7	8
Benzol - 40 Dixloretan - 30 Suv-30 Cw, ” 15 mg/m^3t = 35°C	Benzol -10 Dixloretan - 30 Suv - 60 Csh, = 5 mg/m3 t = 25"C	Benzol-35 Dixloretan - 25 Suv - 40 C ^i = 15 mg/m ’ t = 35°C	Benzol - 25 Dixloretan - 20 Snv-55 C.OTj= 5 mg/m’ t = 30°C

Suyuqlik yuzasidan bug‘lanayotgan zararli binkmalanung miqdonai hisoblash

Suyuqlik yuzasidan bug'lanayotgan zararli birikmalaming miqdori, ularning kimyoviy xususiyatlariga, harorat, bug'lanish yuzasiga, jarayonning davomiyligiga va suyuqlikning harakatlamshiga bog‘liq. Bug‘lanish jarayoni diffuzion, tabiiy yoki majbur etilgan konveksion xarakterga ega bo‘ladi.

Suyuqlik yuzasidan plyonka rejimida bug'lanayotgan zararli birikinalaiming miqdorini bisoblash.

Bunday rejimda suyuqlik sirtida qo‘zg‘almas havoning qalin plyonkasi hosil bo'ladi.

Moddaning bunday plyonkadan o‘tishi asosan difluziya qonuniyatlari asosida amalga oshadi. Difluziya jarayoni Grasgof va Prandtlya kriteriyalarniing hosilalari bilan xarakterlanadi.

GrxPr < 1