M. N. Musayev

rasm. Maydalash usullari:

a — ezish; b — yorish; d — sindirish; e — qirqish; f — arralash;
g — yeyilish; h — siqiq zarba; i — erkin zarba.

Shuning uchun, maydalash usulini tanlash material — bo'laklarining kattaligi va mustahkamligiga bog‘liq.

Mustahkam va mo‘rt materiallar ezish va zarba, mustahkam va egiluvchanlari — ezish, o‘rtacha mustahkam, egiluvchan materiallar — zarba, yeyilish yoki yorish usulida maydalanadi.

Maydalash hir yoki hir necha usullarda, ochiq va yopiq sikllarda amalga oshiriladi. Undan tashqari, maydalash jarayonini quruq yoki nam usullarda ham o‘tkazsa bo‘ladi.

Ayrim hoilarda, material xususiyatlariga qarab: ultratovush, gidravlik zarba to'lqini, yuqori va past temperaturalami tez almashtirish, elektrogidravlik zarba, bosimni tezda o‘zgartirish, yuqori temperaturada qizdirish usullarini ham qo‘llasa bo‘ladi.

235

Maydalash jarayonlarida katta miqdorda energlya sarflanadi. Eneiglya sarfi mavjud maydalash nazariyalari asoslda topillshi mumkln.

Yuza nazariyasiga binoan, maydalash jarayonidagi ish, materialrring parchalanish yuzasi bo‘yicha molekulalar tortishish kuchini yengishga sarflanadi. Ushbu nazariyaga ko‘ra, maydalash uchun zarur ish, maydalanish natijasida yangi hosil bo‘layotgan yuzalarga proporsionaldir.

Hajmiy nazariyaga bmoan, maydalash jarayonidagi ish material deformatsiyasiga, ya’ni eng yuksak parchalanish deformatsiyasiga yetkazish uchun sarf bo‘ladl.

Maydalash jarayonida tashqi kuchlar ta’sirida bajarilgan hamma ish A Rittlnger tenglamasi orqali aniqlanadi: