M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

socio.m su.ru/program ini/Velikie_derwavyv_m irovoypolitike.SS A. doc
185

---

mintaqalari bilan tutash chegaralarga ega va ko‘plab dengizga chiqish 
portlari mavjud. Sharq va G ‘arb davlatlarini bir-biri bilan b o giab 
turish vazifalaridan birini bajaradi.
Rossiyaning demografik holatiga ko‘ra, aholisi 2016-yil iyuldagi 
ma’lumotlarga binoan 146,702,096 ni tashkil etib115, bu jihatda ja- 
honda to‘qqizinchi o‘rinda turadi. Biroq aholi o‘sishi yildan-yilga ka- 
mayib bormoqda, bu ko‘rsatkich 2008-yilda - 0,474%ga teng bo‘lgan.
Iqtisodiy potensialiga ko‘ra, Rossiya tez taraqqiy etib borayotgan 
davlatlardan biridir. YalM 2007-yilda 129 mlrd.dollarni tashkil etgan. 
Asosiy eksport hamkorlari Niderlandiya - 12.2%, Italiya - 7.8%, Ger- 
maniya -7.5%, Turkiya - 5.2%, Belorusiya - 5%, Ukraina - 4.7%, Xi­
toy - 4.5% (2007) va import hamkorlari Germaniya - 13.3%, Xitoy
- 12.2%, Ukraina - 6.7%, Yaponiya -6.4%, AQSH - 4.8%, Belorusiya
- 4.4%, Janubiy Koreya - 4.4%, (2007)116. Shuningdek, Rossiyaning 
iqtisodiy jihatdan jadal suratda o‘sishiga uning ulkan boyliklarga ega 
ekanligi, xususan, energetikaga talab va bahosining oshib borishi-dir. 
Bugungi kunda mamlakat neft zaxirasi 60 mlrd. barrel tabiiy gaz 
zaxirasi esa 47,57 trln. kub m. (2008-yil 1-yanvar). Jahon jamiyati 
neft eksportining 15%i Rossiya hissasiga to‘g‘ri keladi va bu jihat­
dan Saudiya Arabistonidan (16,1%) so‘ng ikkinchi o ‘rinni egallaydi. 
Biroq ta’kidlash joizki, Rossiya eksporti va YalMning katta qismi 
xomashyo daromatiga to‘g‘ri kelishi, Rossiya FA xalqaro xavfsizlik 
Markazi direktori A.Arbatov ta’kidlaganidek, uning jahon siyosiy 
maydonida barqaror rolini ta’minlashga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mum­
kin117. Ayniqsa, bugungi jahon iqtisodiy inqirozi va neft narxining 
keskin tushib ketgan davrida.
Tashqi va xafvsizlik siyosatida hal qiluvchi omil bo‘lgan Rossiya 
harbiy potensialiga to‘xtaladigan bo‘lsak, bu borada Rossiya jahonda 
ikki harbiy qudratli davlatlardan biridir. Hozirgi davrda jahondagi 
yadroviy qurol zaxirasining 95%i AQSH va Rossiyaga tegishlidir.