106
yig‘indisini toping. Kosmik apparat Oy orbitasiga urinish nuqtasida (ya’ni
afeliyida) qanday tezlikka erishadi. Oyga boorish uchun qancha vaqt ketadi?
42. Oy ta’sir sferasiga 0,8 km/s seliosentrik tezlik bilan kirgan kosmik apparat
uchun effektiv radius kattaligi topilsin. Bunday kosmik apparatning ta’sir sferasi
ichidagi traektoriyasi qanday ko‘rinishda bo‘ladi. U Oy sirtiga urinib turganda
(h=0) uning tezligi qanchaga teng bo‘ladi?
(𝐾
𝑜𝑦
= 4,9 ∙ 10
3
𝑘𝑚
3
/𝑠
2
. 𝑅
𝑜𝑦
=
1750 𝑘𝑚 𝑟 = 66 000 𝑘𝑚).
43. Yerdan Venera tomon traektoriyasi bo‘yicha Oy uchishi uchun u Yerdan
qanday tezlik bilan ko‘tarilishi lozim. Bunda Veneraga boorish uchun qancha vaqt
ketishini hisoblang.
𝐾
𝑜𝑦
= 4,9 ∙
10
3
𝑘𝑚
3
𝑠
2
. 𝑣
⨁
= 30 𝑘𝑚/𝑠, 𝑣
𝐼𝐼
= 11,2 𝑘𝑚/𝑠, 𝐾
⨀
=
1,37 ∙ 10
11
𝑘𝑚
3
/𝑠
2
, 𝑟
⨁
= 925000 𝑘𝑚, 𝑅
𝑜𝑟.𝑉𝑒𝑛
= 108 ∙ 10
6
𝑘𝑚,
44. Oy sirtidan 250 km balandlikda uning atrofida aylanayotgan suniy yo‘ldosh
tezligi qancha bo‘ladi. Bunday yo‘ldoshni elliptik orbitadan parabolik orbitaga
o‘tkazish uchun unga qancha qo‘shimcha tezlik berish kerak bo‘ladi? 𝐾
𝑜𝑦
= 4,9 ∙
10
3
𝑘𝑚
3
/𝑠
2
. 𝑅
𝑜𝑦
= 1750 𝑘𝑚
45. Yer atrofida 200 km balandlikda aylanayotgan SYni qanday kattalikdagi
qo‘shimcha tezlik yordamida Yerning ta’sir sferasigacha balandlikka ko‘tarish
mumkun bo‘ladi.
𝑅
⨁
= 6400 𝑘𝑚, 𝐾
⊕
= 4 ⋅ 10
5 𝑘𝑚
3
𝑠
2
, Yerning ta’sir sferasi radiusi
𝑟
⨁
= 925000 𝑘𝑚.
46. 200 km balandlikda aylanuvchi “Molniya-1” aloqa yo‘ldoshini (
𝑖 = 65°) shu
tekislikda yarim sutkalik davr bilan aylanuvchi elliptik orbitaga o‘tkazish uchun
qanday qo‘shimcha tezlik impulsi talab etiladi? Bunda qo‘shimcha tezlik
o‘tkazilmoqchi bo‘lgan elliptik orbitani Yerning shimoliy kengliklarining
tepasidan joy olishi uchun xarakteristik tezlik kattaligini orbitaning qanday
nuqtasida berish ma’qulligini aniqlang?
47. Keltirilgan gradiyentga ko‘ra raketaning birinchi bosqichi ishlayotganda
yonilg‘i maxsulotining soplodan chiqish tezligi 3 km/s, ikkinchi bosqich
ishlayotganda esa -4 km/s bo‘lsa, ikki bosqichli bu raketa
uchun xarakteristik tezlik
kattaligini toping.
48. Oyning ta’sir sferasiga 1 km/s tezlik bilan kirgan “Luna – 10” KA ni Oyning
SY ga aylantirish uchun berilgan tormozlovchi tezlik kattaligi Oy ta’sir sferasi
ichidagi giperbolik traektoriyasining birinchi yarmida berilgan deb qaralib, uning
kattaligi topilsin. Bunda yo‘ldosh orbitasining radiusi, giperbolik traektoriyasining
pereselenilsi radius-vektoriga teng deb qaralsin.
𝐾
𝑜𝑦
= 4,9 ∙ 10
3
𝑘𝑚
3
/𝑠
2
. 𝑅
𝑜𝑦
=
1750 𝑘𝑚 𝑟 = 66 000 𝑘𝑚
49. Yupiterning orbital tezligi 13,06 km/s deb qarab, uning orbitasiga 7,415
km/s geliosentrik tezlik bilan borgan planetalararo kosmik stansiyaning planeta
tasir sferasiga kirish tezligi va uning sirtiga urilish tezligi topilsin. Yupiterning
radiusi 69 400 km, ta’sir
sferasi radiusi
𝑅
𝑉
= 48,2 ∙ 10
6
𝑘𝑚.
108
60. Marsning Quyoshga nisbatan ta’sir sfera radiusi topilsin. Quyosh
massasining Mars massasiga nisbati 3098710 ni tashkil etadi. Mars orbitasining
o‘rtacha radiusi 228 000 000 km.
61. Agar SY ga 200 km balandlikda gorizontal yo‘nalishda 8,3 km/s tezlik
berilgan bo‘lsa, uning erishgan orbitasining apogeyining balandligi, eksentrisiteti
va yo‘ldoshning aylanish davri topilsin.
62. Yer sirtidan vertikal yo‘nalishda ko‘tarilgan raketaning boshlang‘ich tezligi
7 km/s uning yer sirtidan maksimal ko‘tarilish balandligi topilsin. Atmosfera
qarshiligi hisobga olinmasin.
𝑅
⨁
= 6370 𝑘𝑚.
Do'stlaringiz bilan baham: