M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

Kuzatuvchanlik 
qobiliyati -
O`quvchining, tarbiyalanuvchining ichki dunyosiga kira olish 
qobiliyati, o`quvchi shaxsini va uning vaqtinchalik ruhiy 
holatlarini juda yaxshi tushuna bilish bilan bog’liq bo`lgan 
psixologik kuzatuvchanlikdir. 
Leksiya -
Oliy ukuv yurtlarida, omma oldida biror mavzu yuzasidan 
bayon tarzda utkaziladigan dars yoxud mashgulotdir. Shu 
mashgulotda tinglangan nutkxam lektsiya deb yuritiladi. 
Lektsiya ikki xil:
Lug’aviy me`yor 
So`z ma`no va variantlarini hamma uchun tushunarli tarzda 
qo`llash.
 
Ma`lumot - 
O`qitish jarayoni va uning natijasi hisoblanib, o`quvchida 
bilim, iqtidor va ko`nikmalarning o`zlashtirilganligi, bilish 
qobiliyatining o`sganligi va ular asosida ilmiy dunyoqarash, 
shaxsiy sifatlari shakllanganligi, ularning ijobiy kuchlari va 
qobiliyatlarini qay darajada rivojlanganligini anglatadi. U ikki 
ma`noda ishlatilib, ikkisi ham pedagogikaga tegishli: 1. 
Xabar - o`qitish jarayonini amalga oshiruvchi vosita. Bilimli 
kishilarning unga talabdor bo`lganlarga bilim berishi, 
yetkazishi. Ma`lum qilish deb, til va ko`rgazmalar yordamida 
uni boshqalarga bildirishdir. 2. Bilim darajasi. O`qish, bilish, 
borliqdan ob`ektiv mavjud qonuniyatlarni his qilish natijasida 
olingan bilimlar yig’indisi - past ma`lumotli, o`rta va yuqori 
ma`lumotli va hokazo.
Ma`naviyat - 
Arabcha “ma`naviyat” - ma`nolar majmui, “ma`no” yoki 
“ma`naviyatun”, “ma`naviy g’oya” so`zlaridan olingan 

---

303 
bo`lib, “ruhiy holat” degan ma`noni anglatadi. Kishilarning 
falsafiy, 
huquqiy, 
ilmiy, 
badiiy, 
diniy 
tasavvurlar, 
tushunchalari yaqin va ular bir-birlarini taqozo etadilar.