M it c o ’zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va komm unikatsiyalarini

8. Tezlik sezgichlari
Shuningdek, "tezlik o'lchagichlari" deb nomlanadi, 
tezlik sezgichlari ob’ekt
tezligini aniqlashga imkon beradi (odatda transport vositasi)
.
Ularga transport 
vositasining 
ruxsat 
etilgan tezlikdan 
yuqori 
tezlikda 
harakatlanishini aniqlaydigan radarlarni misol qilib keltirish mumkin.
9. Ovoz sezgichlari
Sensorlarning keyingi turlari tovushdir; Ular tashqi (atrof-muhit) tovushlarni
ushlash uchun javobgardir
, mikrofon yoki sonar tizimi orqali.
Ushbu datchiklar tomonidan qabul qilingan tovush to'lqinlari atrofdagi havo bo'ylab 
tarqalib, keyin sensorlar tomonidan aniqlanadi.
ASLIDDIN MEYLIYEV

---

Ular odatda tashqi tomondan stimullarni buyurtma shaklida (odamlardan keladigan) 
masofadan turib olish uchun ishlatiladi.
10. Sensorlarga murojaat qiling
Kontakt datchiklari mexanik tarkibiy qismlarning harakatlanish tugashini
(yoki boshqacha qilib aytganda, ularning chegara holatini) aniqlashga
mo’ljallangan.
. Ularga misol: avtomatik ravishda ochiladigan eshiklar, ular to'liq 
ochilganda, ularni boshqaradigan vosita to'xtashi kerakligini "biladi".
11. Optik sensorlar
Bunday holda, ushbu turdagi sensorlar sensorga etib boradigan yorug'lik nurini 
to'xtatadigan ob'ekt (yoki odam) mavjudligini aniqlashga imkon beradi.
Ularning misoli (va asosiylari) "fotorezistorlar" (LDRlar deb ham ataladi)
.
LDR-lar, ayniqsa, robototexnika sohasida qo'llaniladi, bu robotlarning harakatini 
tartibga solish va boshqa ob'ekt ustiga o'tmoqchi bo'lgan paytda ularning harakatini 
to'xtatishdir.
12. Magnit sensorlar
Magnit sensorlar 
Ular elektr toklari yoki magnitlangan magnit maydonlarni
aniqlash orqali ishlaydi
.
Ushbu turdagi datchiklarning misoli - bu Reed kaliti, u kapsula ichiga kiritilgan 
ikkita metall varaqdan iborat; aytilgan choyshablar magnit maydon mavjud bo'lib, 
ular bir-birini o'ziga tortadi (ya'ni ular sxemani yopadi).
ASLIDDIN MEYLIYEV
5

---

1-rasm. MQ2 gaz sensori moduli Arduino uchun tutun metan-butanni aniqlash 300­
10000ppm
2-rasm. Analog TDS sensori TDS o'lchagichi suv o'tkazuvchanligi sensori 
suyuqlikni aniqlash suv sifatini nazorat qilish DIY
ASLIDDIN MEYLIYEV
6

---

3-rasm. Arduino / STM32 uchun masofa sensori modulini qo'llab- 
quvvatlash Maks masofa ToF parvoz vaqt masofasi IIC chiqishi
Xulosa
Sensorlardan IT olamida ham odatiy hayotimizdagi qurilmalarda ba’zida 
uchratishimiz mumkin. Demak, bundan kelib chiqadi sensorlar hayotimizda aynan 
hozirgi davrda juda zarur.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. https://uz.warbletoncouncil.org/tipos-de-sensores-904#menu-3
2. https://www.zoodmall.uz/product
ASLIDDIN MEYLIYEV
7