M hamdamova

l.Q ur’oni  Karim  va  hadislarda  inson  ma’naviyati  va
 
m a’rifati  masalalari. 
Islom  dini  barcha  xalqlar  orasida  keng 
tarqalgan  dinlardan  biridir.  Bu  dinga  e’tiqod  qiluvchi 
musulmonlar  1  milliarddan  ortiqdir.  «Islom»  so‘zi  arabcha, 
«xudoga  o‘zini  topshirish,  itoat,  bo‘ysunish»  -   degan 
m a’nolami  anglatadi.  Bu  dinga  ishonuvchilar  «Muslim»  deb 
ataladi. Bu o‘zbeklarda «musulmon» deb ataladi.
Qur’oni  Karim  ilohiy  kitob  bo‘lib,  u  farishta  Jabroil  Alay- 
hissalom tomonidan Muhammad Alayhissalomga nozil etilgan. 
Bu  muqaddas  kitob  yer  yuzi  musulmonlarining  dasturilamali, 
diniy  ahkomlar manbaidir.  Qur’oni  Karimda  114  sura,  6236  ta 
oyat  bor.  Mustaqillik  sharofati  bilan  turli  marosimlarimiz 
Q ur’oni  Karim  qiroatlaridan  boshlanmoqda.  Bu  o‘tmishda  bir

---

orzu edi,  xolos.  Ilohiy  manbalarda Islom uch elementdanimon, 
islom,  ehsondan  iborat  deyiladi.  Imon  talablari  7  ta  aqida 
bo‘lib,  ular  quyidagilardir:  allohga,  farishtalarga,  muqaddas 
kitoblarga, payg'ambarlarga, oxirat kuniga, taqdiming allohdan 
ekanligiga  va  o ‘lgandan  keyin  qayta  tirilishga  ishonish 
talablarini o ‘z ichiga oladi.
Hadislar  Islom  dinida  Qur’ondan  keyingi  muqaddas 
manba.  Hadislar to ‘plami sunnat deb ataladi.  Hadisi  shariflarda 
Muhammad  alayhissalomning  so‘zlari,  qilgan  ish  faoliyatlari 
va 
sahobalar 
tomonidan 
amalga 
oshirilgan 
ishlarga 
munosabatlari  bayon  etilgan.  Hadisi  shariflami  yig‘ib  kitob 
shakliga  keltirish,  asosan  payg‘ambarimiz  alayhissalomning 
vafotidan keyin amalga oshirilgan.
Xulosa  qilib  aytganda,  Qur’oni  Karim,  hadislar  va  shariat 
ko‘rsatmalari  inson  m a’naviy-ma’rifiy  kamolotining  asosi 
bo‘lgan  axloq-odob  tarbiyasining  barcha  qirralarini  o‘z  ichiga 
olgan.  Hadislar  ma’naviy-axloqiy  tarbiyaga  oid  bo‘lgan 
fikrlarning mukammal to‘plamidir.
Islomda  ota-onaga  mehr-muhabbat,  g‘amxo‘rlik,  farzand 
tarbiyasi  va  oilaga  sadoqat  masalalariga  alohida  e ’tibor 
berilgan.  Kishilami  yaxshilik  qilish,  savob  ishlarga  qo‘l  urush, 
insofli,  diyonatli,  vijdonli  bo‘lish,  mehr-shavqatlilik,  to‘g‘rilik, 
rostgo‘ylik,  sofdil  bo‘lish,  nochorlarga  yordam  berish, 
kamtarlikka chaqirish g‘oyalari ilgari surilgan.
Islomda  ilm-fanni  egallash,  ma’rifatli  bo‘lish  juda  katta 
savobli ish ekani qayta-qayta ta ’kidlanadi.  Islom ma’naviyatida 
insonning  yer  yuzida  xalifa  qilib  belgilanishi  uning  yana  bir 
muhim  jihati  hisoblanadi.  Q ur’oni  Karimning  juda  ko‘p 
oyatlarida  insonning  aziz  va  mukarram  qilib  yaratilgani  unga 
yer  va  osmondagi  barcha  narsalar  bo‘ysundirib  qo‘yilganligi 
alohida ta’kidlab o ‘tiladi.

---