M. H. Ahmedov, M. R. Shermatov farg‘onaning umurtqali

Oq jiblajibon – Motocilla alba L. 
Chumchuqsimonlar turkumi, jiblajibonlar 
oilasiga kiradi. Kelib ketuvchi qushlar, 
qishlash uchun Hindiston, Eron kabi janubiy 
mamlakatlarga boradi. Bular chumchuq 
kattaligidagi qushlar bo„lib, chumchuqlarga 
nisbatan oyoqlari va dumi uzun. Yelka 
tomonidagi patlari kulrang, boshi va ko„kragi 
qora, qorin tomoni oq. O„rta Osiyoda keng 
tarqalgan qushlardan hisoblanadi. Bu qushni 
katta ko„l, daryo, kanal va ariq qirg„oqlarida, 
hamma yerda uchratish mumkin. Fevral va 
mart oylarida ularni sayrashlari eshitiladi. Mart, aprel oylarida uya qurib, ko„plari 
bola ochib ulguradi. Jiblajibon uyalarini toshlarning ostiga, chirigan to„nkalar 
tagiga, suv qirg„oqlaridagi bo„shliq joylarga, uylarning tomiga, daraxtlarga quradi. 
Uya daraxt po„stloqlari, cho„plar, poxoldan bo„lsa, o„rtasini paxta, jun, patlar kabi 
yumshoq narsalar bilan to„shaydi. 2 tadan 7 tagacha tuxum qo„yadi, 12 kun tuxum 
bosadi, bolalarini shuncha kun uyada boqadi. Yoz davomida 2-3 marta bola 
ochadi. 
Jiblajibonlarda jinsiy dimorfizm bor, erkaklari tovlanma ranglarga ega. Qish 
issiq kelgan yillari shahar va qishloqlarda qishlab ham qoladi. Mayda hasharotlar 
va odam yashaydigan joylardagi pashsha hamda chivinlarni qirishi bilan foydali 
qush hisoblanadi. 

---

28