M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

reanimatsiya va intensiv terapiya bo‘limi hamshirasining 
vazifalari:
1. Hamshira ishni boshlaganida quyidagilarni bajarishi shart:
bo‘limdagi  bemorlar  haqida  ma’lumot  yig‘ish  va  stabil 
 
–
bo‘lmagan  gemodinamikali,  terminal  va  koma  holatidagi, 
o‘pka  sun’iy  ventilatsiyasi  o‘tkazilayotgan,  operatsiyadan 
keyingi va psixozli bemorlarga alohida e’tibor berishi;
bemorlar  va  ularning  psixik  holatining  og‘irlik  darajasini 
 
–
baholashi;
arterial  qon  bosim,  puls,  nafas  olish  tezligi,  tana  harorati, 
 
–
diurez,  yuborilgan  suyuqlik  hajmini  o‘lchash  va  intensiv 
terapiya kartasida qayd qilishi;
qo‘yilgan bog‘lamlar holatini baholash (joyidan surilmagan-
 
–
ligi, ifloslanganligi);
kateterlar,  zondlar,  stomalar  holatining  va  mahkamlan-
 
–
ganligi  va  o‘tkazuvchanligini,  drenajlar  va  ulardan  chi-
qayotgan ajralmalarni baholashi;
yotoq  yaralar  paydo  bo‘lishi  mumkin  bo‘lgan  sohalarda 
 
–
yumshoq to‘qimalar holatini baholashi;
monitor datchiklarining to‘g‘ri mahkamlanganligi, monitor 
 
–
ko‘rsatkichlari, o‘pkaning sun’iy ventilatsiyasi apparati ishi-
ni nazorat qilish;
bemor  kasalligini  hisobga  olgan  holda  uning  holatini 
 
–
(Fauler, Sims va boshqa holatlar) nazorat qilish.
2.  Ish  kuni  davomida  hamshira  quyidagilarni  bajarishi 
shart:

---

188
bemorlarni  yuvintirish  va  og‘iz  bo‘shlig‘i,  oralig‘i,  tashqi 
 
–
jinsiy a’zolariga ishlov berishi;
oqliklari va kiyimlarini almashtirishi;
 
–
bemorlarni ovqatlantirishi;
 
–
yotoq yaralarini oldini olishi;
 
–
koma holatidagi bemorlarda endotraxeal yoki traxeostomik 
 
–
naycha  orqali  hamda  og‘iz  bo‘shlig‘idan  balg‘amni  so‘rib 
olish yo‘li bilan traxeo-bronxial nafas yo‘llari sanatsiyasini 
amalga oshirishi;
nafas gimnastikasi va davolash fizkulturasini o‘tkazishi;
 
–
markaziy  venoz  va  peridural  kateterlar  atrofidagi  teriga 
 
–
ishlov  berish,  bog‘lamini  almashtirish,  operatsiyadan 
keyingi ifloslangan bog‘lamlarni almashtirishi;
oddiy  fizioterapevtik  muolajalarni  (ingalyatsiya,  xantal 
 
–
qo‘yish, oksigenoterapiya va b.) o‘tkazishi;
doimiy  kateter  yoki  sistostoma  orqali  qovuqni  antiseptik 
 
–
eritmalar bilan yuvishi (sutkada 2 marta);
nazo‘gastral zond orqali me’dani yuvishi.
 
–
3. Hamshira кип mobaynida shifokor quyidagi ко‘rsatmalarini 
bajarishi zarur:
dori moddalarini yuborish va infusion-transfuzion terapiya 
 
–
o‘tkazishi;
infuziyadan  so‘ng  markaziy  venoz  kateterga  geparinli 
 
–
«qulf» yuborish;
peridural kateterga dori vositalarini yuborishi;
 
–
me’da zondini qo‘yishi;
 
–
qovuqqa kateter qo‘yishi;
 
–
huqna qilishi;
 
–
qon yoki boshqa biologik suyuqliklarni tahlil qilish uchun 
 
–
olishi.
4.  Hamshira  klinik  o‘lim  yuz  berganda  reanimatsiya  tadbir-
larini boshlaydi.
5.  Hamshira  markaziy  vena  kateterizatsiyasi,  traxea  intubat-
siyasi, traxeostomiya, lumbal va plevral punksiya uchun jihozlar 

---

189
to‘plamini  tayyorlaydi,  ularni  o‘tkazishda  shifokorga  yordam 
beradi.
6.  Hamshira  nazorat  va  diagnostika  apparatlarni:  kardiomo-
nitor,  kardiograf,  elektrodefibrillator,  o‘pkaning  sun’iy  ventilat­
siyasi  apparatini  ishlatishga  tayyorlaydi,  ulaydi  va  ularning 
saqlanishiga javob beradi.
7.  Hamshira  jihozlarni  sterilizatsiyaga  tayyorlash  va  steril-
lashni amalga oshiradi, ishlatilgan materiallarni zararsizlan tiradi 
hamda  palatada  sanitar­profilaktik  tartibni  saqlashni  nazo rat 
qiladi.
8. Hamshira quyidagi tibbiy hujjatlarni rasmiylashtiradi:
bemorlar harakati hisobotini;
 
–
porsiyali talabnomani;
 
–
intensiv terapiya kartasini;
 
–
bo‘lim navbatchi hamshirasi jurnalini;
 
–
harorat varaqasini;
 
–
narkotik  va  kuchli  ta’sir  etuvchi  vositalarni  hisobga  olish 
 
–
jurnalini;
qon va qon komponentlarini quyish jurnalini;
 
–
qon o‘rnini bosuvchilarni quyish jurnalini;
 
–
laborator tahlillar va instrumental tekshiruvga yo‘llanmalarni;
 
–
mutaxassislar konsultatsiyasi uchun talabnomani;
 
–
qon  quyish  bo‘limiga  qon  va  qon  komponentlari  uchun 
 
–
talabnomani;
kasallik  tarixi  varaqasiga  narkotik  va  kuchli  ta’sir  etuvchi 
 
–
vositalar yuborilganligini qayd etadi.
Bundan  tashqari  hamshira  quyidagilarni  bilishi  va  bajarishi 
lozim:
bo‘limdagi apparatlarni ishlatishni bilishi (yoqish, o‘chirish, 
 
–
apparat ishini nazorat qilish);
bemor  ahvoli  yoki  laborator  tahlillar  ko‘rsatkichlarida, 
 
–
apparat nazorati ko‘rsatkichlaridagi har qanday o‘zgarishlar, 
qabul  qilingan  va  ajratilgan  suyuqlik  miqdori  haqida 
shifokorga o‘z vaqtida axborot berib turishi;

---

190
shifokor buyurgan tibbiy muolajalarni o‘tkazishni;
 
–
bemorlarni davolashda shifokorga malakali yordam ko‘rsa-
 
–
tishni; 
o‘zini-o‘zi  parvarishlash  tanqisligini  hisobga  olgan  holda 
 
–
ahvoli og‘ir bemorlarni parvarishlashni;
o‘pka  sun’iy  ventilatsiyasi  va  yurakni  yopiq  massaj  qilish 
 
–
ko‘nikmalariga ega bo‘lishi.