M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

 
Stenozlovchi o‘tkir laringotraxeobronxit 
 
(soxta bo‘g‘ma yoki krup)
 
 
Stenozlovchi  o‘tkir  laringotraxeobronxit  –  soxta  bo‘g‘ma 
(krup)  o‘tkir  respirator-virusli  kasalliklar  kechishida  ko‘p 
kuzatiladigan va og‘ir o‘tadigan asoratlardan biri hisoblanadi.
 
Etiologiyasi.  Kasallik  yuqorida  aytilganidek,  o‘tkir 
respirator-virusli  kasalliklar  (gripp,  paragripp,  adenovirusli 
infeksiya  va  boshqalar)  ning  simptomi  yoki  asorati  sifatida 
hamda  alohida  kasallik  sifatida  hiqildoq  va  ovoz  boylam-
larining sovqotish, sovuq ovqat va suyuqliklar iste’mol qilish 
oqibatida  yallig‘lanishi  natijasida  ham  kelib  chiqadi.  Kasal-
likning kelib chiqishida mikroblarning ham ahamiyati bor.
 
Klinikasi. Kasallik aksariyat 1 yoshdan 3 yoshgacha bo‘lgan 
bolalarda, kuz-qish va qish-bahor paytlarida ko‘proq rivojlanadi 
va  yallig‘lanish  jarayoni  hiqildoqning  og‘iz  bilan  chin  tovush 
boylamlari  sohasidan  tashqari  bog‘lamosti  bo‘shlig‘iga  ham 
tarqalishi,  ayni  vaqtda,  nafas  qiyinlashib  hansirash  paydo 
bo‘lishi  bilan  xarakterlanadi.  Kasallik  birdaniga,  tun  yarmida 
to‘satdan  boshlanadi.  Bola  besaranjomlanib  yig‘laydi,  qo‘llari 

---

 
146 
bilan  og‘zini  changallab  quv-quvlab  qattiq-qattiq  yo‘taladi, 
nafas olish va chiqarishi qiyinlashadi, nafas olish va chiqarish 
vaqtida esa xirillash (shovqinli nafas) eshitilib turadi. Ko‘pincha 
to‘shosti  sohasi  va  bo‘yinturuq  chuqurchalari  ichiga  tortilib, 
bola rangi oqarib ketgan, lablari esa ko‘kargan bo‘ladi (3-rasm). 
Nafas  asta-sekin  osoyishtalanib,  tekislashib  boradi.  Kasallik 
xurujlari  tutgan  payt  va  undan  keyin  bolaning  ovozi  saqlanib 
qoladi.  Xurujlar  ertasiga  kechasi  yana  takror-takror  tutishi, 
ayrim hollarda bir marta xuruj tutishi bilan kifoyalanishi ham 
mumkin.
 
Asorati.  Tegishli  choralar  ko‘rilmaganda  patologik  jarayon 
quyida  joylashgan  a’zolarga  tarqalishi  va  bolada  pnevmoniya 
rivojlanishi mumkin.
 
Oqibati. Soxta bo‘g‘maning oqibati bolaning yoshiga, hiqil-
doqdagi  stenoz  darajasiga,  intoksikatsiya  darajasiga,  asoratlar 
(pnevmoniyalar)  va  yo‘ldosh  kasalliklarning  bor-yo‘qligiga 
bog‘liq. Vaqtida va intensiv davo choralari olib borilganda xayrli 
tugaydi.