M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

Ari  va  asalari  chaqishi.  Chaqqanda  o‘tkir  achituvchi,  bir 
necha soatlar davom etuvchi og‘riq kuzatiladi. Chaqqan joyda 
og‘riq, qizarish va shish aniqlanadi. 
 
Chaqish og‘irligi zaharga individual sezuvchanlikka bog‘liq: 
bitta  chaqqanda  yengil  fraksiyasidan  anafilaktik  shokkacha 
reaksiya kuzatilishi mumkin. Og‘ir hollarda yurak urib ketishi, 

---

 
288 
taxikardiya,  hansirash,  oyoq-qo‘llar  sovqotishi,  teri  oqarishi 
kuzatiladi.  Kuchli  og‘riq  tufayli  bezovtalik  kelib  chiqadi. 
talvasalar, ko‘rish buzilishi, astmatik nafas xuruji kelib chiqishi 
mumkin.  O‘lim  anafilaktik  shokdan  yoki  nafas  markazi 
falajidan kelib chiqishi mumkin.  
Shoshilinch yordam:
 
1.  Ari  nishini  olib  tashlash. Bevosita  zaharni  siqib  tashlash 
(barmoqlar bilan siqqanda ajraladi), suv bilan yuvib sovutiladi. 
 
2. Chaqqan joyga kompress (borat kislotasi, mentol eritmasi 
bilan), sovuq vannalar. 
 
3.  Mushak  orasiga  –  dimedrol,  pipolfen,  seduksen,  kalsiy 
preparatlari.