M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

Hamshiralik  tashxislari.  Ko‘ngil  aynishi,  qusish,  bosh 
og‘rig‘i, bel sohasidagi og‘riqlar, siydik miqdorining kamayishi, 
tana  haroratining  ko‘tarilishi,  talvasalar,  gidrotoraksd
аn  bоlа-
l
аrning qiynаlishi.
 
Qo‘shimcha  tekshiruvlar.  Siydikni  Zimnitskiy,  Addis-
Kakovskiy,  Nechiporeko,  Ambyurje  bo‘yicha  tekshiruv,  qon-
dagi  qoldiq  azot,  mochevina  miqdorini  aniqlash,  sutkalik 
diurezni aniqlash, suv balansini aniqlash, bolani nazorat o‘lchab 
turish va boshqalar.
 
Davolash  va  h
аmshirаlik parvarishi. Diffuz glomerulonefrit 
bilan  og‘rigan  bolalarni  davolash  rejimi  tayinlash,  diyeto-
terapiya, mikroblarga qarshi kurashish, immun tizimni kuchay-
tirish  va  simptomatik  dori-darmonlarni  samarali  qo‘llashdan 
iborat.
 
Glomerulonefritning  o‘tkir  kechishi  yoki  qo‘zigan  davrida 
bemorlar  statsionar  sharoitda  davolanadi.  O‘tkir  klinik 
ko‘rinishlar  –  gipertoniya,  shishlar,  makrogematuriya  paydo 
bo‘lgan  vaqtdan  boshlab  hisoblaganda  kamida  3-4  hafta 
davomida  bolaga  o‘rinda  yotish  rejimi  buyuriladi,  ekstrarenal 

---

 
181 
belgilar yo‘qolib ketgach, yarim yotish rejimi, keyinchalik esa, 
erkin yoki faol rejim tayinlanadi.
 
Davolash  ishlarini  tashkil  etishda  diyetoterapiyaning  o‘rni 
beqiyosdir. Kasallik o‘tkir o‘tayotganda yoki to‘lqinsimon o‘tib 
turib,  qo‘zib  qolgan  davrda  yengillashtiruvchi  qand-meva 
kunlari buyuriladi. Yengillashtiruvchi kun o‘tkazilganidan keyin 
tuzsiz va hayvon oqsillari cheklangan ovqat buyuriladi. Bunday 
ovqat masalliqlari sabzavot, kartoshka, mevalar, o‘simlik moyi, 
yormalar,  un,  qand,  k
оnfеt  (shоkоlаdlimаsidаn)  cheklangan 
miqdordagi sut, tuxum, qaymoq, meva suvlari va ba’zi qandolat 
mahsulotlari  (murabbo,  marmelad,  zefir),  tuzsiz  bug‘doy 
nondan iborat.
 
Bemor  kasalxonaga  kelgan  birinchi  kunlardan  boshlab 
vitaminlar: sutkasiga 200-500 mg dan askorbinat kislota,  A, B
6
, 
K, B
12 
vitaminlari ham tayinlanadi.
 
Kasallik  aktiv  fazaga  kirganida  va  qo‘zib  qolganda  hamma 
bemorlarga antibiotiklar buyurish zarur.
 
Gipotenziv  dori-darmonlar  tariqasida  bolalarga  rezerpin 
(sutkasiga  0,1-0,25  mg),  dibazol  (bolaning  har  bir  yoshiga 
sutkasiga 0,001 g hisobidan), metildofa (kuniga 0,15-0,2-0,25 g 
dan) ishlatiladi.
 
Nefritning  nefrotik  formasi  bilan  og‘rigan,  buyrak  yetish-
movchiligining  alomatlari  yo‘q  bolalarga  glyukokortikoidlar 
berib  turish  o‘rinlidir  (sutkasiga  2-1,5  mg  hisobida  pred-
nizolon).
 
Diffuz  glomerulonefrit  bilan  og‘rigan  bolalar  dispanser 
kuzatuvi  ostida  bo‘lishi  kerak.  Klinik-laboratoriya  jihatidan 
olganda to‘la remissiya holida kasalxonadan chiqarilgan bolalar 
1 yil davornida 3 oyda bir martadan tekshirib turiladi, keyin-
chalik kasallik qo‘zimaydigan bo‘lsa, 6 oyda bir marta tekshirib 
boriladi. Oyiga 1 marta siydik, 2 oyda bir marta qon tahlillari 
o‘tkazib turiladi.
 
Klinik-biokimyoviy  jihatdan  remissiya  holiga  o‘tgan  va 
qoldiq  siydik  sindromi  bo‘lgan  bolalar  oyiga  bir  marta 
tekshirishdan  o‘tkazib  turilishi  kerak,  2  haftada  bir  marta 
siydigi, 2 oyda bir marta qoni tahlil qilib turiladi.
 
Klinik  remissiya  to‘la-to‘kis  bo‘lmasa,  bolalarni  har  oyda, 
glyukokortikoidlar buyurilganida esa har haftada tekshirishdan 

---

 
182 
o‘tkazib  turish  kerak.  2  haftada  bir  marta  siydigi,  2  oyda  bir 
marta qoni tahlil qilib ko‘riladi.
 
Bola kasalxonadan chiqarilganidan keyin davo buyraklardagi 
patologik jarayonning aktivligiga bog‘liq bo‘ladi.
 
Klinik remissiya davrida va qoldiq siydik sindromi bo‘lganida 
bolalarni ixtisoslashtirilgan sanatoriylarga yuborish mumkin.
 
Ehtiyotdan emlash ishlari (profilaktik vaksinatsiyalar) klinik-
laboratoriya jihatidan to‘la-to‘kis remissiya boshlanganidan bir 
yil keyin o‘tkaziladi.
 
Glomerulonefritning  gematurik  formasi  bilan  og‘rib  o‘tgan 
bolalar klinik-laboratoriya jihatidan to‘la remissiya boshlangan 
vaqtdan hisoblaganda 2 yil davomida dispanser kuzatuvi ostida 
turadi.
 
Kasallikning  nefrotik  va  aralash  formasi  bilan  og‘rigan 
bolalar doimo dispanser kuzatuvi ostida bo‘ladi, lekin 15 yoshga 
to‘lganidan keyin ularni terapevt kuzatuvi ostiga o‘tkaziladi.