M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

 
Aralash ovqatlantirish, sabablari va q
оidalari
 
 
Aralash ovqatlantirish deb, qandaydir sabablarga ko‘ra bola 
onasidan  o‘ziga  tegishli  sutni  ololmasligidan,  o‘rnini  boshqa 
sun’iy  sut  mahsuloti  yoki  sut  aralashmalari  bilan  to‘ldirilgan 
holda ovqatlantirishga aytiladi. Bunda ona suti umumiy ovqat 
hajmining 3/5 qismini tashkil qiladi.
 
Aralash  ovqatlantirishga  bola  hayotining  birinchi  kunlari-
danoq  yoki  keyinchalik  ma’lum  sabablarga  ko‘ra  o‘tilishi 
mumkin.
 
Aralash ovqatlantirishga o‘tish sabablari uchta asosiy guruhga 
birlashtiriladi:
 
1.  Onaga  aloqador  sabablar  –  birlamchi  va  ikkilamchi 
gipogalaktiya  (sut  ishlab  chiqarilishining  kamayishi),  ona 
sutining sifatiy kamchiliklari, onadagi biror kasallikning qo‘zib 
qolishidan  bolani  ona  ko‘kragiga  tutishni  kamaytirish  zarurati 
tug‘ilgan holatlar.
 
2. Bolaga aloqador sabablar epdermiya, ekssudativ diatezning 
og‘ir va turg‘un ko‘rinishlari.
 
3. Ijtim
оy va maishiy sabablar  bolaning go‘daklar uylarida 
tarbiyalanishi va boshqalar.
 
Aralash usulda bolani ovqatlantirishda qo‘llaniladigan asosiy 
mahsulot  sigir  suti  hisoblanadi.  Hozirgi  vaqtda  oziq-ovqat 

---

 
134 
sanoati  tomonidan  turli  xildagi  tarkibi  ona  sutiga  yaqinlash-
tirilgan  sun’iy  sut  mahsulotlari  (
«Nestle»,  «Bolajon», 
«Pahlavon»,  «Kichkintoy»,  «Malish»  va  boshqalar)  ishlab 
chiqarilmoqdaki,  ularni  tayyorlash  nihoyatda  oson,  onadan 
unchalik  ko‘p  vaqt  talab  qilmaydi  va  eng  muhimi,  turli  xil 
vitaminlar va mikroelementlar bilan boyitilgan bo‘ladi.
 
Yuqoridagi  sabablarga  ko‘ra,  bolani  qo‘shimcha  sut  bilan 
boqishga zarurat tug‘ilsa, ona quyidagi q
оidalarga qat’iy amal 
qilishi kerak:
 
1.  Qo‘shimcha  sut  imkoni  boricha  har  safar  yangi 
tayyorlanishi kerak.
 
2.  Qo‘shimcha  sut  albatta  bola  ona  ko‘kragidan  bor  sutni 
emib bo‘lganidan so‘ng berilishi kerak.
 
3.  Qo‘shimcha  sut  qoshiqchada  yoki  so‘rg‘ichda  berilishi, 
bordi-yu so‘rg‘ichda berilsa, so‘rg‘ich kaltaroq, elastik, teshigi 
kichikroq bo‘lishini ta’minlash lozim.
 
4.  Qo‘shimcha  sutni  hech  qachon  shirinroq  qilishga 
urinmaslik kerak.
 
5.  Qo‘shimcha  sut  ortib  qolgan  taqdirda  faqat  sovutgichda 
saqlanishi va berishdan oldin tana haroratigacha isitib olinishi 
shart.
 
Yuqoridagi  q
оidalarga  amal  qilinsa,  bola  iloji  boricha  ona 
ko‘kragidan ko‘proq sut emib olishga harakat qiladi va borib-
borib onada sut ajralishining oshishiga sabab bo‘lishi mumkin.
 
Aralash ovqatlantirishda ham bolaga 3,5-4 oyligidan boshlab 
qo‘shimcha ovqatlar kiritiladi.