M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

IV. 
Bachadondan asiklik qon ketishi.
— metrorragiya —
h a y z g a b o g ‘liq boM m agan q o n ketishi.
A m enoreya
6 o y d a v o m i d a h a y z k o 'r m a s l i k a l o h i d a b ir kasallik 
b o ‘lm a y , b ir q a n c h a k a s a llik la r n in g m a h a l l i y v a u m u m i y
belgisi h iso b la n a d i. A m e n o r e y a n i n g quyid ag i turlari bor:
1. 
Soxta am enoreya
— t u x u m d o n va b o s h q a a ’z o la rd a
o ‘z g a ris h la r b o ‘lib, bu xil a m e n o r e y a , k o ‘p i n c h a ,
qizlik 
p a r d a s i b u t u n l i g i , q in a tro f iy a s i, b a c h a d o n b o ‘y n i k a n a li 
atreziyasi sababli \aiz berishi m u m k in .
B u n d a q o n qinga, 
b a c h a d o n b o 'y n ig a va naylarga t o ‘p la n ib qoladi.
2. 
Chin a m en o reya
—
h a y z sikli 
b o s h q a r u v i n i n g 5 
z v e n o d a n b irid a sczilarli o lzg a rish la r boM ganda y u z a g a keladi 
va s h u n g a b o g ‘liq h o ld a jin siy g o r m o n la r ishlab c h iqarish 
davriyligi b u ziladi h a m d a h ayz k o ‘rilm aydi.
3. 
Fiziologik 
am enoreya 
—
o r g a n iz m d a g i ay rim fiziologik 
h o la tla r sababli ayol h ayz k o ‘rm ay d i. U quy id ag i d a v r la rd a n
iborat:
— bolalik davri;
— h o m ila d o r lik laktatsiya davri;
— m e n o p a u z a davri.
4. 
P a to lo g ik a m en o reya
—
o r g a n i z m d a
k e c h a y o t g a n
p ato lo g ik h o la tla r tufayli ayol n in g h a y z k o ‘rmasligi:
— b i r l a m e h i , h a y z n in g bolalik d a v r id a n b o s h la b kel- 
masligi;
— i k k i l a m c h i , h a y z n in g avvaliga kelib, s o 'n g r a ayrim
s a b a b l a r g a k o ‘r a t o ‘x t a b q o l i s h i.
B iz g a m a ’l u m k i,
h a y z
siklining b o sh q a rilish id a 5 halq a: p o ‘stloq — g ip o ta la m u s — 
gipofiz — t u x u m d o n — b a c h a d o n ishtirok e tadi. M a n a shu 
h a lq a la r d a n b ir o rta s in in g buzilishi a m e n o r e y a g a olib keladi. 
A m e n o r e y a n i n g quyidagi shakllari b o i a d i :
• 
G i p o t a l a m i k a m e n o r e y a .
• 
G ip o f iz a r a m e n o r e y a .
• 
T u x u m d o n a m e n o r e y a s i.
• 
B a c h a d o n a m e n o r e y a s i.
A m e n o r e y a g a q u y id ag ilar sab a b b o i a d i :
— t u x u m d o n , gipofiz va b o s h q a a ’z o la r n in g za ra rla n ish i 
tufayli yuza g a k elad ig a n g o r m o n a l buzilishlar;
89

---

— M N S kasalliklari (sh iz o fre n iy a , m iy a o 's m a l a r i, m c n i n -
g o e n s e fa lit, r u h iy s h ik a s tla n is h );
— o 't k i r va su ru n k a li y u q u m li kasalliklar;
— s u ru n k a li intok sik a tsiy a (a lk o g o liz m , g iy o h v a n d lik );
— a l i m e n t a r o m illa r — o c h lik , k a m q o n lik , sem izlik;
— e k stra g en ital kasalliklar: y u r a k - q o n t o m i r kasalliklari, 
jig a r kasalliklari;
— b a c h a d o n kasalliklari, e n d o m e t r it .
M N S n i n g o r g a n i к sh ik a stla n is h id a b irla m c h i a m e n o r e y a
k a m d a n k a m u c h r a y d i . A so siy sab a b la ri: m iy a o ‘s m a l a r i ,
su ru n k a li m e n in g o c n s e fa lit, a r a x n o id it, su ru n k a li s e r o z m e -
n in g it, e p i d e m i k ensefalit.
P sixogen a m e n o r e y a q a ttiq h a y a jo n la n is h (stress), ru h iy
va fiziologik c h a r c h a s h tufayli yuza ga keladi.
R u h iy s h ik a stla n ish , o c h lik , ney ro in fek siy a va b o s h q a l a r
sababli g ip o ta la m ik a m e n o r e y a kelib c h iq a d i. B u n d a , aso sa n , 
m i y a n i n g d o ‘ng lik o sti s o h a s i d a p a to lo g ik o ‘z g a r is h la r y u z
b eradi.
G i p o t a l a m i k a m e n o r e y a k o ‘p i n c h a q u y id a g ic h a fu n k sio n al 
tabiatli b o i a d i :
• 
r u h iy (p six o g en );
• 
K i a r i- F r o m m e l s in d ro m i;
• 
„so x ta h o m i la d o r l i k 11;
• 
„ a s a b d a n b o l a d i g a n 11 a n o r e k s iy a ( r u h iy a n o re k siy a );
• turli in fe k sio n kasalliklar va z a h a rla n is h tufayli yuza g a 
k elad ig a n a m e n o r e y a .