талаблар қўяди. Янги шароитдаги иш муваффакиятли бориши учун бул"ажшГТ!ё\н?^
ўкитувчилари билан катор тадбирларни ўтказиш лозим. Масалан, педагогика
олийгохларида талабаларни
педпрактиканинг
максади
ва
вазифалари
билан
таништирадиган конференциялар ўтказиш педагогик пракгиканинг зарурий шарти
Хисобланади. Булардан ташкари «Ўкитувчи мехнатинн ташкил этиш», «Талаба-
практикантларининг иш жойини ташкил этиш» масалаларига
багишланган лекция ва
сухбатлар уюштирилади. Уларда юкори курс талабалари педагогик практика
хақидаги уз тассуротлари билан танишиши, шунингдек мактабда илтифотлилик
шароитини вужудга келтириш талабаларини педагогик практикага психологик
жихатдан тайёрлаш
системасида
мухим
рол ўйнайди.
Талабаларни
мехнат
таълимидан даре ўтишга психологик ва амалий жихатдан тайёрлаш педагогик
практиканинг асосий ва муракаб вазифаларидан биридир. Талабалар тажрибали
ўкитувчиларнинг дарсларига кириб. сўнгра уларни дарсларпни мухокама килишда
иштирок этиб, ўзлари
хам дарсларни анализ килишга, уларнинг муваффакиятли
томонларини аниклашга ўргатиш жуда мухимдир. Педагогика олийгохларининг
мехнат таълими методикаси кафедралари томонидан ишлаб чикилган методик
кўрсатмалар талабаларнинг бундай тайёргарлигига маълум даражада ёрдам беради.
Шу билан бирга педагогик практиканинг дастлабки ҳафтасида мактаб мехнат
таълими ўкитувчиларининг дарсларини тахлил килиш вактида талабалар ишга
ижодий ёндашиш. тажрибали педогоглар учун харктерли эканлигини, уларнинг хар
бир мащгулотида янгилик элементлари борлигини тушунишлари керак.
Мехнат таълимидан ўқув машгулотларига тайёрланиш
уларни планлаштиришдан
бошланади. Утказиладиган машгулотлар сифати маълум даражада ўкувчиларнинг
билиш фаолиятини ривожлантиришга самарали таъсир этувчн факторларни олдиндан
кўра билиш, уларни қисмларга бўлиб-бўлиб юбориш малакаси билан белгиланади.
Бундан педагогик мехнатни планлаштиришда ижодийлик элементлари бўлади, деган
фикр келиб чиқади. Кўп йиллик кузатишлар практикант-талабалрнинг бу ишда
кундалик
ёрдамга
мухтожликларининг
кўрсатади.
Бўлажак
мехнат таълими
ўкитувчиларннннг ўкув ва синфдан ташкари машгулотларнни мустакил ўтказиш
вақтида қийналишлари характерини аниқлаш учун бу машгулогларнинг план
конспектларини
мунтазам
тахлил
килиш,
синфдан
тащкари
тадбирларни
планлаштириш, уларни тайёрланиш працессини кузатиш керак. Буларнинг хаммаси
учраган кийинчиликларни йўкотиш йўлларини ишлаб чикишга имкон беради.
Ж умладан, улар синфда ўрганиладиган материаллни саотлар бўйича тақсимлашда
дарснинг янги материалини тушунтиришда, таълимнинг
илгор методларидан
фойдаланишда, укувчилар билан ишлашда индивидуал иш формаларини кўшиб олиб
боришда, ўқув машгулоти, синфдан ташкри ишларни планлаштиришда анча
қийинчнликларга дуч келадилар. Бу бир томондан, талабаларнинг педагогик практика
бошланишидан олдин мехнат таълими фанларини ўқитиш масалалпрнни \а л килишга
биринчи бор дуч келиши билан тушунтирилиши мумкин. Бундан бўлажак
ўқитувчилар билан улар фаолиятининг хамма соҳаларида системали иш олиб бориш
зарур деган хулоса келиб чиқади. Улар фаолиятининг ҳамма характери эса фани
бўйича
назарий
тайёргарлигига,
психологик-педагогик
фанлар
комплексига,
эмоционал-иродавий
сифатларига
богликдир.
Масалан,
яхши
ўэлаштирувчи
талабаларнинг план
конспектларини тахлил килиш, план-конспектга олдиндан
белгиланган стандарт форма беришга харакат килмаслик кераклигини кўрсатади;
тайёргарлик процессини ижодий изланиш деб караш лозим. Узининг ўқитувчилик
махоратининг такомиллашиб
боришига қараб
план-конспектда ўқитувчи
ва
ўқувчилар ўртасидаги ўзаро муносабатларда, билимларни ўзлаштиришда, ўкувчи
шахсининг шаклланишида ва хакозоларда рўй берган барча ўзгаришларни акс
эттириши керак. Педагогик практика фақат бўлажак мехнат ўқитувчиларининг
тайёргарлик сифатини текшириш эмас, балки у мактаб билан педагогика олийгохдари
ўртасида ўзаро муносабатлар ўрнатиш учун хам ҳизмат килади. Умум таълим
мактабида практикант-талабалар олийгохнинг вакили бўлиб, педагог-методистлар
раҳбарлигида ўқувчиларга таълим ва тарбия беришни такомилаштиришга жиддий
хисса
қўшадилар.
Шунинг
учун
\а м
бўлажак
ўкитувчилар
коллективизм,
топширилган иш учун юксак масъулият хиссага эга бўлиши ва
бу сифатларни
ўқувчиларга бера олиши керак. Республикадаги кўпгина педагогика олийгохларининг
тажрибасида педагогика фаолиятига таалукли илгор тажрибаларни пропоганда
килишнинг сухбат, семинар, шунингдек илмий-назарий конференция каби формаларк
ўзини оқлади. Буларда факат педагог-олимлар, тажрибали ўқитувчилар хам доклад
ёки
қўшимча
докладлар
билан
сўзга
чиқадилар.
Бундай
тадбирларнинг
самарадорлигини ошириш учун мактабда педагогик практика бошланишидан анча
олдин докладларга тайёргарлик ишларини бошлаб юбориши керак бўлади. Бу хол
талабаларни
мактабга, педагогик мехнатига якинлаштириш, педагогик практика
бошланишидан олдин ўкитувчилар билан биргаликда ишлар олиб бориш учун
қўшимча имкониятлар очиб беради.
Бўлажак
меқнат
таълими
ўқитувчисининг
ўқув
ва
синфдан
ташқари
машгулотларга тайёрланиш ва уларни ўтказишда ўкувчилар состави, уларнинг
шахсий сифатларини хисобга олиш. маълум бир машгулот турини кайси ўқувчиларга
планлаштиришни аник тасаввур килиши хам катта ахамиятга эга. Буларнинг хаммаси
шаҳар ва айникса, кишлок мактаблари ишидаги энг бўш звенодир. Қишлок
мактабларининг мехнат таълими ўқитувчилари ўқувчилар шахсини ўрганишнинг
замонавий воситалари ва методикасига эга эмасдирлар. Уларда ўкувчиларни
психологик-педагогнк анализ килиш тажрибаси ҳам нўқ. Шунинг учун улар бундай
ишни мустакил планлаштиришда ва унинг натижаларини
планлаштиришда жиддий
камчиликларни хис этадилар. Бундан бўлажак мехнат таълими ўкитувчиларинннг
педагогик
практиканинг
бошиданоқ
укувчиларнинг
укув
ва
профессионал
кизиқишларини ўрганиши учун хамма шароитларини яратиш керак, деган хулоса
келиб чикади. Бўлажак мехнат ўкитувчилари, ўз сиифи тугрисида шундай
маълумотларга эга бўлганида хар бир ўқувчи билан олиб бориладиган ва педагогик
жихатдан асосланган тарбиявий иш планини ишлаб чиқиши мумкин деб ўйлаш хато
бўлади, албатта. Бирок практикант-талабаларнинг педагогик практика бошларида
вактинча муваффақиятсизликка учраши (ўқувчи
Do'stlaringiz bilan baham: