M. Dáwletov, e. Dáwenov, D. SeyDUllAevA

Soraw  hám  shınıǵıwlar:
1.  Shıǵarma  jumısı  mazmunı  boyınsha  qanday  túrlerge  bólinedi?
2.  Qanday  shıǵarmalardı  ádebiy  temadaǵı  shıǵarmalar  dep  atay-
mız?
3.  Ádebiy-dóretiwshilik  temadaǵı  shıǵarmanıń  ádebiy  shıǵarmadan 
ózgesheligi  nede?
4.  Erkin  temadaǵı  shıǵarmalarǵa  qanday  talaplar  qoyıladı?
17-shınıǵıw.  Shıǵarma  jumısınıń  túrleri,  olardıń  bir-birinen  óz-
gesheligi  boyınsha  ilimiy  tekst  tayarlań.
18-shınıǵıw.  Ádebiyat  sabaǵında  jaqın  arada  ótken  tema 
boyınsha  ádebiy  shıǵarma  jazıń.
§5  Shıǵarma  jumısınıń  jobası  hám  oǵan 
qoyılatuǵın  talaplar
Teńizde  ketip  baratırǵan  kemeler  qırdaǵı  mayakqa 
qarap  ózlerine  jol  belgileytuǵını  sıyaqlı  shıǵarma  jazıp 
atırǵan  oqıwshı  da  belgili  bir  joba  tiykarında  ózleriniń 
pikir  hám  qábiletlerin  aq  qaǵazǵa  túsiredi.  Sonlıqtan, 
joba  shıǵarmanıń  tiykarǵı  bólimlerinen  biri  bolıp  esapla-
nadı.
Jaqsı  dúzilgen  joba  shıǵarmanıń  izbe-izligin  támiyin-
leydi.  Oqıwshı  joba  tiykarında  qaysı  pikirden  keyin  qay-
sısın  jazıw  kerekligin  anıqlastırıp,  soǵan  qaray  jazba  ju-
mısın  baǵdarlaydı.   
Shıǵarmanıń  jobası  eki  túrli  boladı:  ápiwayı  hám 
quramalı.  Ádette,  erkin  hám  dóretiwshilik  temalardaǵı   
yamasa  anıq  bir  jazıwshı  yaki  shayırdıń  dóretiwshi-
ligin  bahalaytuǵın  shıǵarmalarda  da  ápiwayı  túrdegi  joba 
http://eduportal.uz

---

19
dúziledi.  Bunday  jobadaǵı  hárbir  bólim  (bánd)  ıqsham 
hám  ápiwayı  gápler  menen  beriledi,  yaǵnıy  mánili  gáp-
ler,  xalıq  naqıl-maqalları,  hikmetli  sózler  qollanıladı. 
Ápiwayı  kórinistegi  shıǵarma  jobaları  arab  cifrları 
menen  belgilenedi  hám  olardan  keyin  noqat  belgisi  qo-
yıladı.  Eger  de  jobada  keltirilgen  gáplerdi  1),  2),  3),  ... 
arab  cifrları  menen  belgilep  bolǵannan  keyin  jabıwshı 
qawıs  penen  yamasa  a),  b),  d), ...  alfavit  tártibinde  izbe-
izlik  penen  belgilep  kórsetilse,  olar  qátege  esaplanadı. 
Al,  joba  sózinen  keyin  qos  noqat  belgisin  qoyıw  maq-
setke  muwapıq,  sebebi  ol  sóz  ulıwmalastırıwshı,  túsin-
diriwshi  hám  izbe-izlikti  támiyinlewshi  sóz,  joba  sózinen 
keyingi  keletuǵın  gápler  jobanı  daralap  túsindiriwshi, 
onıń  maqsetine  boysınıwshı  semantikalıq  jaqtan  dawamı 
esaplanadı.