M. A1imardonov Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti “Moliya va soliqlar kafedrasi professori, I f. d B. Hamdamov

ASOSIY TERMINLAR RO'YXATI
Budjet tizimi - turli darajadagi Budjetlar va Budjet mablag'1ari oluvchilar yig'indisini, Budjetlarni tashkil etishni va tuzish tamoyillarini ifodalaydigan, Budjet jarayonida ular o’rtasida, shuningdek Budjetlar hamda Budjet mablag'1ari oluvchilar o’rtasida vujudga keladigan o'zaro munosabatlar majmuidir. Ko'pchi1ik hollarda, soddaroq tarzda, Budjet tizimi deyilganda, mamlakatdagi mavjud Budjetlar to'plami (majmui) tushuniladi.
Budjet - hujjat yoki hujjatlar yig indisi, ya'ni tashkilotning (oila, korporatsiya, hukumat) moliyaviy holati va kelgusi rejalari, ya'ni daromadlar, xarajatlar va maqsad hamda natijalar to“g’risidagi ma'lumotlarni o“z ichiga oluvchi rejalar sifatida qaraladi. Tarixan, budjet so'zi charm karmon, hamyon, sumka va hamyonchadir. Asosan, inglizchada bu termin hukumat ehtiyojlari va resurslarini Parlament bayonotiga Moliya Vaziri ko“tarib boradigan charm sumka sifatida tasvirlangan.
Davlat Budjeti - Davlat ixtiyoridagi markazlashgan pul fondlarini tuzish va ishlatish bilan bog‘liq bo‘lgan pul munosabatlaridir.
Budjetlararo munosabatlar shakllari - Budjet jarayonida turli darajadagi Budjetlar o‘rtasida sodir bo‘ladigan iqtisodiy-huquqiy munosabatlar majmuidir.
Budjet tasnifi - Budjet daromadlari, xarajatlari va taqchillikni moliyalashtirish manbalarining turli belgilariga ko‘ra guruhlanishi.
Budjet munosabatlarining huquqiy asoslari - Davlat boshqaruvining har bir pog‘onasida Budjet jarayonida sodir bo‘ladigan budjet munosabatlarini tartibga soluvchi qonuniy-huquqiy va me'yoriy hujjatlar.
Parallel rezolyutsiya— bu Kongressning ikkala palatasi ham tomonidan olib boriladigan, lekin prezident imzosini talab qilmaydigan xatti-harakat.
Budjet kodeksi — ma'lum bir mamlakat Budjet tizimining asoslarini, uning tuzilishi, umumiy printsiplarini, turli darajadagi Budjetlar va ularning vakolatlarini, Budjet jarayoni asoslari va Budjetlararo munosabatlarni, Budjet qonunchiligini buzganlik uchun javobgarlik choralarini belgilovchi qonun hujjati hisoblanadi.