M a V z u: Peloponnes urushlari


Sitsiliya ekspeditsiyasi va Dekeley urushi



Download 276,91 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/6
Sana01.01.2022
Hajmi276,91 Kb.
#293949
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
peloponnes urushlari

3. Sitsiliya ekspeditsiyasi va Dekeley urushi. 

Eramizdan avvalgi 416-yilda Sitsiliyaning kichik bir shahri Egesta o`z qo`shnisi, qudratli 

Sirakuza  qo`llab-quvvatlab  turgan,  doriylarning  Selinuntiga  qarshi  kurashda  Afinadan  yordam 

so`raydi


45

.  Afina  savdogarlarini  Sitsiliyaning  hosildor  yerlaridan  joy  olish  o`ziga  jalb  qilgan 

bo`lsa,  dengizchi  va  eshkakchilarni  uzoq  sayohat  o`ziga  tortardi.  Xalq  yig`ini  katta  flot  va 

qo`shin  yuborishga qaror qildi. Tashqaridan qaraganda bu Egestaga ko`rsatiladigan yordam edi, 

aslida  esa  ular  Sirakuzaga  qarshi  kurashib,  butun  Sitsiliyani  egallab  olishmoqchi  edi.  Bu 

ekspeditsiya(harbiy  harakat,  yurish) uchta strategga bo`lib berilgan  edi–Alkiviadga, Nikiyga va 

Lamaxga.  Eramizdan  avvalgi  415-yilning  bahoriga  kelib  hammasi  tayyor  bo`ldi  va  6mingda 

                                                 

41

 Война Афин со Спартой. Fraktal-vortex.narod.ru sayti. 



42

 The Peloponnesian war. Internetwars.ru sayti. 

43

 Хронология войн – Пелопоннесские войни. Skazania.ru sayti. 



44

 Кузишина В.И. История древней Греции. – М.:Высшая школа,2005. – ст,207. 

45

 Фукидид. История 



(ПОД РЕДАКЦИЕЙ Э.Д.ФРОЛОВА)

. - 


Санкт-петербург: Наука, 1999. – ст.266.

 



 

- 12 - 


ortiqroq jangchi joylashtirilgan ulkan armada urushga shay holatda Pireyga e`tiborini jamladi

46



Ammo suzib ketish oldidan boshlangan barcha harakatlarga soya solgan noxushlik sodir bo`ldi. 

Bir  kechada  Afinada  qandaydir  bezorilar  hamma  germlarni  –  savdo  va  sayohat  xudosi  Germes 

tasvirlangan tosh  ustunlarni-buzib  ketishibdi.  Ammo  bu voqea ko`pchilik  tomonidan shunchaki 

bir  necha  ichib  olgan  yoshlarning  bezoriligi  emas,  balki  fitnachilarning  demokratiyaga  qilgan 

tahdid  da`vati  sifatida  qabul  qildi.  Darhol  tergov  ishlari  boshlandi.  Bu  ish  bo`yicha  hech  narsa 

topilmadi, lekin boshqa narsa aniqlandi: Alkviad Elevsin misteriyalari(dininy marosim) parodiya 

qilganlikda  ayblandi.  Qudratli  strateg  darhol  sud  qilib  hammasini  aniqlashtirib  olishini  talab 

qildi.  Biroq  ish  qoldirildi  va  Alkiviad  uzoq  yo`lga  shubha  ostida  chiqishiga  to`g`ri  keldi. 

Sitsiliyada ularni  yaxshi kutib olishmadi: Naksos darvozalarini ochdi, lekin Katanga kuch bilan 

kirishga  to`g`ri  keldi.  Bu  ikki  shaharda  o`rnashib  olgach  afinaliklar  Sitsiliya  qirg`oqlarining 

ichkarirog`iga  suzishdi.  Afinaliklarning  asl  maqsadi  ko`pgina  sitsiliyaliklarga  ayon  bo`lib 

bo`lgan  edi,  Sirakuzada  yaqinlashib  kelayotgan  noxushlikka  tayyorgarlik  ko`ra  boshlashdi.  Bu 

orada  Afinada  “muqaddas  marosim”  tergov  ishlari  davom  etardi.  Alkiviadni  xush 

ko`rmaydiganlar bu vaziyatdan foydalanib qolmoqchi edilar. Alkiviadga qarshi ish ochildi va uni 

Afinaga sud uchun olib kelish uchun Sitsiliyaga maxsus kema yuborildi. Alkiviad kelganlar bilan 

tinch  yo`lga  tushdi  ammo  yo`lda  kemadan  qochib,  qirg`oqqa  yashirinishga  muvaffaq  bo`ldi.  U 

suddan  qochganligi  bilan  o`z  aybini  isbotladi.  Afinada  uni  o`limga  hukm  qilishdi,  ismini 

lan`atlab,  mulkini  musodara  qilishdi

47

.  Ekspeditsiya  poydevori  bo`lgan  Alkiviadning  yo`qligi 



voqealar rivojiga o`z ta`sirini o`tkazmay qolmadi. Bosh qo`mondonga aylanga Nikiy eng yaxshi 

yo`llar  bilan  harakat  qilmayotgan  edi.  Eramizdan  avvalgi  414-yilning  bahoridagina  afinaliklar 

Sirakuzaga yaqin kelib uni qamal qila boshlashdi. Qish bo`yi sirakuzaliklar shahar atrofida yangi 

himoya  chizig`ini  yaratishdi,  kuchli  qo`shin  to`plab  Peloponnes  davlatlarining  qo`llab-

quvvatlashi  va  yordamidan  bahramand  bo`layotgan  edilar.  Ular  afinaliklarning  qamal 

harakatlarini  yo`qqa  chiqarishni  uddalashdi

48

.  Eramizdan  avvalgi  413-yilning  bahorida 



sirakuzaliklar  dengizda  ham  ancha  jonli  harakat  qilishga  o`tishdi.  Sirakuza  yonidagi  Afina 

qo`shinlari xavf ostida qolgandi. Bu orada Gretsiyaning o`zada ham urush qaytalandi. Eramizdan 

avvalgi  414-yildayoq  spartaliklar  armiyasi  Afinaning  ittifoqdoshi  Argos  yerlariga  bostirib 

kirdi


49

.  Javob  shu  bo`ldiki,  afinaliklar  floti  Lakonika  qirg`og`iga  hujum  qildi.  Afinani  tinchlik 

sulhini  buzganlikda  ayblab  (afinaliklar  bunda  eramizdan  avvalgi  419/18-yilda  spartaliklarni 

ayblashgan  edi)  spartaliklar  qo`shini  shoh  Agis  qo`mondonligida  keyingi  bahorda  Attikaga 

bostirib  kirishdi.  U  paytga  kelib  Spartaga  o`tishga  muvaffaq  bo`lgan  Alkiviadning  maslahatiga 

ko`ra  ular  Afina  shimolidan  20  km  uzoqlikdagina  joylashgan  Dekeleyani  egallashdi  va 

Attikaning  yarmini  doimiy  kuzatuv  ostiga  olishdi.  Spartaliklar  Afinaga  qarshi  hamma 

operatsiyalarini  Dekeleyadagi  bazalariga  tayanib  olib  borganliklari  uchun  Peloponnes 

urushlarining bu so`nggi bosqichini Dekeleya urushi deb ham ataladi. 

Spartaliklarning  Afinaga  bu  qadar  yaqinda  ekanligi  dahshatli  tahdid  uyg`otardi.  Shunga 

qaramay afinaliklar Sitsiliyadagi kampaniyani davom ettirishardi. Eramizdan avvalgi 413-yilning 

yozida  ular  u  yerga  yangi,  avvalgisidek  katta  flot  va  qo`shinlarni  mashhur  Demosfen 

boshchiligida  yuborishdi.  Bunday  yordam  kuchlarining  yetib  kelganligi  afinaliklar  g`alaba 

qozonish  imkoniyatlarini 

oshirishi 

kerak 


edi. 

Biroq  Sitsiliya  va  Peloponnesdagi 

ittifoqdoshlaridan  yordam  yetib  kelgan  sirakuzaliklar  ham  chekinishni  hayollariga  ham 

keltirishmadi.  Ikkita  jangda  Afina  floti  mag`lub  bo`ldi.  Harakatlana  olmaydigan  yarador  va 

kasallarni qoldirib ruhi cho`kkan afinaliklar Sitsiliya janubiga yo`l olishdi. Biroq yo`lda Nikiy va 

Demosfen  guruhlari  bir-birlaridan  ajralib  alohida-alohida  sirakuzaliklar  qurshoviga  tushib 

qolishdi. Asirga tushgan afinaliklarni sirakuzaliklar tosh konlariga ko`mib tashalashdi. Nikiy va 

Demosfenni  esa  tinch  holatdagi  davlatga  asossiz  hujum  qilgan  qo`mondonlar  sifatida  qatl 

qilishdi.  Afinaning  Sitsiliyadagi  mag`lubiyati  ulkan  talofotli  bo`ldi.  Shunchalik  ko`p  odam  va 

                                                 

46

 Кузишина В.И. История древней Греции. – М.:Высшая школа,2005. – ст,208. 



47

 Фукидид. История 

(ПОД РЕДАКЦИЕЙ Э.Д.ФРОЛОВА)

. - 


Санкт-петербург: Наука, 1999. – ст.275.

 

48



 The Peloponnesian war. Internetwars.ru sayti. 

49

 Кузишина В.И. История древней Греции. – М.:Высшая школа,2005. – ст,208. 




 

- 13 - 


kemalar  yo`qotilgan  ediki,  ularni  yaqin  yillar  ichida  tiklab  olishning  iloji  yo`q  edi.  Spartaliklar 

esa  Dekeleyaga  yaxshi  o`rnashib  olishdi.  Ular  qancha  uzoq  muddat  qolishsa,  Attika  shuncha 

zarar ko`rardi: qishloq xo`jaligi hududlari xonavayron bo`lgandi, Lavr konlaridan kumush qazib 

olish  qiyinlashib  borardi  va  bu  ham  yetmagandek  dushman  boshiga  hunarmandchilikda  band 

bo`lgan 20 ming qul yopirilib kelgan edi

50

. Afinaning eng muhim ittifoqdosh shaharlari – Evbey, 



Lesbos  va  Xios  –  yashirincha  peloponnesliklar  bilan  aloqaga  kirishishdi.  Tez  orada  bu  harakat 

butun  Ioniya  va  Eliodani  egalladi.  Separatistlarni  qo`llab-quvvatlash  uchun  spartaliklarga  katta 

flot  kerak  edi.  Biroq  uni  qurish  kattapulni  talab  qilardi,  spartaliklarda  esa  u  yo`q  edi.  Bunday 

sharoitlarda Spartaning Eron bilan yaqinlashuvi sezildi. Sparta kerakli ko`makni oldi, ammo ular 

fors hukmdorining butun Kichik Osiyoda, bir necha sohilbo`yi grek shaharlarini ham hisoblagan 

holda,  hukmronligi  va  hokimiyatini  tan  oldilar.  Eron  Sparta  yordamida  o`zining  eski  dushmani 

Afina  bilan  hisobni  tenglashtirib  olish  imkoniyatiga  ega  bo`ldi.  Eramizdan  avvalgi  412-yilning 

butun  ikkinchi  yarmini  afinaliklar  bor  kuchlari  bilan  ketgan  ittifoqdoshlarini  qaytarishga 

urinishdi

51

.  Afina  floti  Lesbosni  qayta  bo`ysundira  oldi,  ammo  Xiosga  qarshi  harakatlar  natija 



bermadi,  Milet  yaqinidagi  operatsiyani  esa  kuchli  Peloponnes  floti  kelib  qolganligi  uchun 

to`xtatishga to`g`ri keldi. Eramizdan avvalgi 411-yilning boshiga kelib Afina qo`li ostida Lesbos, 

Samos,  Kos  va  ikki-uchta  Kichik  Osiyo  sohillaridagi  shaharlar  qoldi.  Bu  barcha  omadsizliklar 

natijasida  eramizdan  avvalgi  411-yilda  Afinada  siyosiy  inqiroz  yuzaga  keldi.  Antidemokratik 

harakatlarga  Samos  yaqinidagai  Afina  floti  komandirlarining  bir  qismi  qo`shildi.  Spartaliklar 

bilan janjallashib, fors satrapi Tissafern huzurida qo`nim topishga ulgurgan Alkiviad Samosdagi 

Afina qo`mondoni bilan aloqa o`rnatib, ularni uni haydab yuborgan demokratiyani hokimiyatdan 

ag`darishga undardi. Buning evaziga forslar bilan Afina foydasiga kelishuvga erishishga yordam 

berishni  taklif qiladi.  To`ntarish ideologi(g`oyaviy  rahnamosi) sofist Antifont,  asosiy ijrochilari 

esa  harbiylar  Pisandr  va  Frinix  bo`ldilar.  Eramizdan  avvalgi  411-yilning  bahorida  Pisandr  o`z 

tarafdorlarining  guruhi  bailan  Samosdan  Afinaga  yetib  keldi.  Bu  vaqtga  kelib  shaharni 

allaqochon antidemokratik harakat egallab olgandi: oligarxlar jamoasi aholini terrorlashtirar edi. 

Xalq  sardorlari  –  ular  ichida  Androkl  ham  bor  edi–kuch  bilan  chetlashtirilgandi.  Dahshatga 

tushgan  fuqarolarni  yig`inga  chaqirishdi  va  u  yerda  Pisandrning  taklifi  bilan  davlat  boshqaruv 

usuli  o`zgartirildi:  to`laqonli  fuqarolar  soni  5  ming  badavlat  afinaliklar  bilan  cheklangan  edi, 

butun  hokimiyat  oligarxlarning  400  lar  Sovetiga  topshirildi

52

.  Ommaviy  to`lovlar  va  bo`lib 



berishlar  bekor  qilindi.  Oligarxiya  g`olib  bo`ldi,  ammo  ularning  g`alabasi  uzoqqa  cho`zilmadi. 

Aholining  katta  qismi  demokratik  an`analar  davomchisi  bo`lgan  Afinada  oligarxik  tuzumning 

mustahkam  va  uzoq  davom  etishi  uchun  poydevor  yo`q  edi.  Oligarxlarning  Samosdagi  flot  va 

qo`shinni  o`z  nazoratiga  olish  harakatlari  samarasiz  bo`ldi.  Demokratiyaga  moslashgan 

jangchilar dengizchilar, eshkakchilar oligarxiya haqida eshitishni ham  xohlashmasdi. To`ntarish 

tarafdorlari  bo`lgan  komandirlar  vazifasidan  ozod  etildilar,  ularning  o`rniga  yangilari  tanlandi. 

Hokimiyatga  kelgan  oligarxlar  hatto  eslamagan  Alkiviad  o`sha  vaqtdayoq  Samosdagi 

demokratlarga  o`z  xizmatini  talkif  qiladi  va  ular  uning  qo`mondonlik  qobiliyatlariga  muhtojlik 

sezgan  holda  uni  komandirlar  qatoriga  qo`shishadi.  Afinaning  o`zida  esa  400  lar  hukumati 

yaxshi  holatda  emasdi.  Shuning  uchun  oligarxlarning  bir  qismi  Antifont  boshchiligida 

kapitulyatsiya(qo`shinlarni  olib  chiqib  ketish)  yo`li  biln  bo`lsa-da  Sparta  bilan  kelishuvga 

kirishni  talab  qilardi.  Bu  bilan  ular  yetishmayotgan  quvvatni  spartaliklardan  olmoqchi  edilar. 

Bunga  boshqa  guruh  Feramen  boshchiligida  qarshilik  qilardi.  Afinadagi  ichki  inqirozdan 

foydalangan spartaliklar kanallarda (suv yo`llarida) operatsiyalarni boshlab yuborishdi. Ularning 

u yerda paydo bo`lishlarining o`ziyoq Afina ittifoqchilarining ajralib ketishi uchun yetarli edi va 

tez  orada  afinaliklar  qo`lida  Xersones  Frakiyskiy  va  Osiyo  qirg`oqlaridagi  Lampsakgina  qoldi. 

Afinaliklar  uchun  yana  bir  dahshatli  zarba  Evbeyaning  boy  berilishi  bo`ldi–u  yerga  ular  o`z 

domenlari  sifatida  qarashga  o`rganib  qolishgandi,  u  yer  Attikadan  kam  bo`lmagan  non  berib 

turardi. Evbeyaning boy berilishi Afinaninyangi inqirozga olib keldi: 400lar hukumati quladi va 

                                                 

50

 Кузишина В.И. История древней Греции. – М.:Высшая школа,2005. – ст,208. 



51

 То произведение… - ст.209. 

52

 Кузишина В.И. История древней Греции. – М.:Высшая школа,2005. – ст,210. 




 

- 14 - 


boshqaruvga  Feramenning  konservativ  ruhdagi  guruhi  keldi  (eramizdan  avvalgi  411-yil  kuz)

53



Endi  yangi  yo`nalish  ishlab  chiqildi(unga  ko`ra  hokimiyat  o`sha  5mingtalar  yig`iniga 

uzatilgandi).  Bunga  konservativ  siyosat  tarafdorlari  bo`lgan  Fukidid  va  Aristotel  katta  baho 

berishdi.  Yangi  hukumat  Alkiviadga  amnistiya  haqida  qaror  qabul  qildi  va  shu  bilan  flot  bilan 

hamkorlikka  yo`l  ochdi.  Uchta  ketma-ket  jangda  Alkiviad  va  afinaliklar  Peloponnes  flotini  yer 

tishlatishdi hamda kanallar(suv yo`llari) ustidan deyarli mutlaq nazoratni qo`lga olishdi. Afinada 

bu  g`alabalardan  ruhlangan  xalq  boshini  ko`tardi  va  eramizdan  avvalgi  410-yil  bahorda 

demokratik tuzum to`laligicha tiklandi

54

. Ularning muvaffaqiyati sezilarli darajada Alkiviadning 



dadilligi  va  mahorati  tufayli  edi.  Bu  sarkardaning  obro`si  qaytadan  orta  boshladi.  O`sh  og`ir 

damlarda  ko`plar  an`anaviy  yo`lda  harakat  qilayotgan  siyostachilarga  nisbatan  ishonchlarini 

yo`qotgan  edilar  va  xodolar  suygan  omadli  sarkardagina  Vatanni  halokatdan  saqlab  qolishi 

mumkin degan fikrga kelishgan edi. Eramizdan avvalgi 407-yilda Alkiviad o`z yurtiga qaytdi va 

Afina xalqi tomonidan yuksak kutib olindi. U oltin chambarak bilan mukofotlandi va quruqlik va 

dengizdagi  yakka  qo`mondon  etib  tayinlandi.  O`sha  yilning  so`ngidayoq  100ta  trierdan  iborat 

eskadraga  bosh  bo`lib  Alkiviad  Afinadan  Ioniyani  zabt  etish  uchunyo`lga  chiqdi

55

.  Bu  urada 



spartaliklar  o`z  flotlarini  tiklab  olishdi  va  Efesda  afinaliklarni  ham  deyarli  o`shanday  eskadra 

kuttib turardi. Sparta flotining qo`mondoni mag`rurlik va shon-shuhratga intilishda Alkiviaddan 

qolishmaydigan  mohir  sardor  Lisandr  bo`ldi.  U  Kichik  Osiyodagi  yangi  fors  hukmdori–Sparta 

flotining  ta`minotini  o`z  bo`yniga  olgan  –  Kir  Kichkina  bilan  yaxshi  aloqalar  o`rnatgan  edi. 

Eramizdan  avvalgi  406-yilning  bahorida  Alkiviadning  vaqtinchalik  yo`qligidan  foydalangan 

Lisandr  Afina  flotini  qisman  talofot  yetkazdi.  Afinliklarga  yetkazilgan  zarar  sezilarli  darajada 

emasdi,  biroq  kayfiyati  o`zgaruvchan  demos  Alkiviadga  sovidi  va  u  strateglikka  qayta 

saylanmadi.  Xafa  bo`lgan  Alkiviad  Afinadan  ketdi.  Bu  orada  Sparta  floti  140  ta  trierga  yetdi. 

Afina  floti  Lesbosdagi  Mitelena  bandargohida  yakson  qilindi.  Afinada  Akropoldagi 

ibodatxonalarda  saqlangan  qimmatbaho  buyumlar  pulga  aylantirildi;  bu  pullar  110  ta  trierdan 

iborat yangi flotni shakllantirishga sarflandi. Fuqarolar yetishmaganligi sababli unga meteklar va 

ozod  qilingan  qullar  ham  olindi.  Bu  flot  Lesbosga  yo`l  oldi  va  Lesbos  va  materik  orasodagi 

dahshatli  to`qnashuvdan  keyin  peloponnesliklarni  yakson  qiladi.  Ular  kemalarining  yarmidan 

ayrilishdi.  G`alaba  hal  qiluvchi  edi,  biroq  tushkunlikka  tushgan  Afina  xalqi  strateglarni 

zararlangan  yoki  cho`kayotgan  o`z  kemalaridagi  dengizchilarni  qutqarib  olmaganlikda  aybladi. 

Sudga  kelgan  hamma  strateglar  Afinada  o`limga  hukm  qilindi.  Boshqaruvdagi  bu  demosning 

bunday  harakatlari  qo`shin  ruhiyatiga  yomon  ta`sir  o`tkazdi:  strateglar  muhim  va  mas`uliyat 

talab  etadigan  qarorlarni  qabul  qilishga  qo`rqib  qolishdi.  Eramizdan  avvalgi  405-yilning 

bahorida Lisandr boshchiligidagi Sparta floti Gellespontda urush harakatlarini boshlab yubordi

56



Afina strateglari Egospotama daryosining quyilish joyi yaqinidagi Xersones Frakiyskiy sohilida 

uncha  omadli  bo`lmagan  pozitsiyani  egallashdi.  Lisandr  qulay  fursatni  poylab  kutilmagan  da 

afinaliklarga  hujum  qildi.  Afina  kemalari  qirg`oqda  ekipajsiz  turar  edilar  va  spartaliklar  ularni 

osongina  egallashdi.  Spartaliklar  qo`liga  ko`plab  afinaliklar  va  mahalliy  aholidan  asir  tushdi. 

Lisandr  ular  ichidan  aynan  Afina  fuqarolarini  ajratib  olib(ular  3mingga  yaqin  edi)  ularni  qatl 

ettirdi.  Egospotama  yaqinidagi  mag`lubiyat  afinaliklar  uchun  katta  falokat  edi.  Endi  ularda 

yo`qotilganlarni  tiklab  olishning  haech  qanday  imkoniyati  qolmagan  edi.  Afina  davlatining 

taqdiri hal bo`lgan edi. Afina mulklari bo`ylab Lisandr o`z reydini boshladi. Hamma shahrlarda 

haydab chiqarilayotgan Afina garnizonlarining o`rniga o`zinikilarni joylashtirdi hamda oligarxik 

hukumat  –dekarxiya(10lar  komiteti)ni  o`rnatdi.  Eramizdan  avvalgi  405-yilning  kuzida  Lisandr 

150ta  kema  bilan  Afina  yaqinida  paydo  bo`ldi

57

.  Bir  vaqtning  o`zida  shahrga  ikki  tomondan 



spartalik  piyoda  qo`shinlar  yaqin  kela  boshlashdi.  Afina  tor  blokada  halqasi  bilan  o`rab 

olingandi. Qish boshlarida shaharda ochlik boshlandi. Uning ta`siri bilan afinaliklar muzokaralar 

                                                 

53

 Historical Commentary on the Peloponnesian war. Classics.mit.edu sayti 



54

 Война Афин со Спартой. Fraktal-vortex.narod.ru sayti. 

55

 Фукидид. История 



(ПОД РЕДАКЦИЕЙ Э.Д.ФРОЛОВА)

. - 


Санкт-петербург: Наука, 1999. – ст.349.

 

56



 Хронология войн – Пелопоннесские войни. Skazania.ru sayti. 

57

 Золотой век Древней Греции и Пелопоннесскаявойна. Хreferat.ru sayti. 




 

- 15 - 


olib borishdi. Ammo spartaliklarning Afinani Pireya bilan bog`lab turgan Uzun devorlarni buzib 

tashlash  talabi  afinaliklarga  oshib  tushdi  va  muzokaralar  to`xtib  qo`yildi.  Biroq  eramizdan 

avvalgi 404-yilning bahorida qamaldagilarning ahvoli chidab bo`lmas darajaga keldi

58

. Tinchlik 



tarafdorlari  ustun  kelishdi;  Afina  uchunjuda  og`ir  sharoitlarda  tinchlik  sulhigab  kirildi.  Ular 

barcha  tashqi  mulklaridan  ayrilishdi,  Uzun  devorlarni  buzishga  va  spartaliklarga  barcha 

kemalarini,  o`z bandargohlarini qaroqchilardan himoya qilishga  yetarli 12  ta kemadan tashqari, 

topshirishga majbur bo`ldilar. Ularni barcha quvg`in  qilinganlarni(demokratiya dushmanlarini!) 

qaytarib olishga majbur qilishdi; Afinaning tashqi siyosati butunlay Spartaga qaram bo`lib qoldi. 

Eramizdan  avvalgi  404-yilning  aprelida  lisandr  Afinaga  kirib  bordi  va  darhol  g`oliblar 

xursandchiligida Uzun devorlar buzilishi boshlandi.  Keyin  Lisandr Samosga  yo`l  oldi. U  yerda 

mahalliy  demokratiya  Afinaga  chindan  sodiq  qolgan  edi.  Uzoq  muddatli  qamaldan  so`ng 

samosliklar  ham  kapitulyatsiya  qilishga  majbur  bo`ldilar  va  shu  bilan  Peloponnes  urushi 

haqiqatdan o`z nihoyasiga yetadi.  




Download 276,91 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish