М а р к е т и н г асосий маркетинг тушунчалари ва замонавий сўзларининг қисқача изоҳли луғати

Франчайзи (franchisee) – бу бозорда франчайзер (яъни, машҳур компания) номидан фаолият олиб бориш ҳуқуқини берувчи, унинг бизнес тизими шу жумладан, маркетинг технологиялари шунингдек, ўз бизнесини яратишда ўқитиш ва ёрдам бериш имкониятларидан фойдаланиш бўйича лицензияни сотиб олган корхона ёки якка тадбиркордир. Франчайзи ўз бизнесини яратиш бўйича харажатларни ўзи тўлайди. Франчайзер кўпинча муҳим етказиб беришлар (асбоб-ускуналар, сарф қилинадиган хом ашёлар, охирги истеъмолчига сотиладиган товарлар) бўйича фойдали чегирмаларни беради. Бу чегирмалар франчайзига ўзининг бизнесини мустақил олиб боришга нисбатан, унга бизнеси учун барча керакли бўлган нарсаларни паст нархларда сотиб олиш имкониятларини яратади. Лицензияни сотиб олган франчайзи, қоида бўйича бизнесни яратиш ва очиш ёрдами учун франчайзерга бирламчи ҳақ, бадал (взнос)ни тўлайди, ҳамда шунингдек, унинг брендидан фойдаланиш ҳуқуқи, маркетинг ва бизнес-тизими, ўқитиш ҳамда маслаҳатлар беришда қўллаб-қувватлаши учун ҳар ойлик ҳақ, бадал (взнос)ни тўлаб беради. Буларнинг натижасида франчайзи қисқа муддатларда ўзининг муваффақиятли бизнесини йўлга қўяди.
Франчайзинг (franchising) – бу бир фирма бошқа фирмага, ўзининг технологиялари ва ўзининг маркасидан (фирма стили ва маркетинг технологиялари қўшилган ҳолда) чекланган ҳудудда келишилган қоидаларига риоя қилган ҳолда маълум бир тижорат фаолияти туридан фойдаланиш ҳуқуқини берадиган (франшизани сотади) лицензиялаш туридир.
Франшиза (franchise) – бу франчайзинг шартномасининг объекти бўлган, франчайзернинг бренди ва бизнес-тизимидан фойдаланиш ҳуқуқини берадиган лицензиядир. Амалиётда бизнесни ҳар қандай франшизага айлантириш мумкин. Франчайзинг Ҳалқаро ассоцияцияси франчайзинг услубларидан фойдаланиш мумкин бўлган 70 та хўжалик тармоқларини келтирган. Масалан, бухгалтерия ҳисоби, авторемонт, китоб магазинлари, болалар кийими, қурилиш, озиқ-овқат дўконлари, косметик товарлар дўконлари, таълим, ишга жойлаштириш хизматлари, ресторанлар, меҳмонхоналар, кир ювиш корхоналари, фотостудиялар, риелтор компаниялари, туризм ва кўнгил очиш, махсус асбоб-ускуналар прокати ва бошқалар.