M a ‘ ruza №28 zamonaviy chiziq-burchak o‘lchovchi elektron geodezik asboblar

Quvur o‘tkazgichlar tarkibi. Neft, gaz va neft mahsulotarini uzoq masofalarga tashish uchun mo‘ljallangan inshootlarga magistral quvuro‘tkazgichlar deyiladi. Ular tarkibiga quyidagilar kiradi:
1) konlardan tortib oluvchi quvuro‘tkazgichlar;
2) nasos stansiyadan tarkib topgan bosh inshootlar;
3) trassa bo‘ylab 80 – 100 km oraliqlarda joylashgan oraliq stansiyalar;
4) 500 – 1420 mm diametrli quvuro‘tkazichlardan iborat bo‘lgan chiziqli inshootlar.
Foydalanishga qulay bo‘lishi uchun quvuro‘tkazgich trassasi bo‘ylab telefon tarmog‘i va tuproq yo‘l o‘tkaziladi.
Loyihalashga bo‘lgan talablar. Magistral quvuro‘tkazgichlar 0,8 m dan kam bo‘magan chuqurlikda, suv to‘sig‘idan kesib o‘tganda suv tagidan 0,5 m chuqurlikda erga ko‘miladi. Kichik diametrli quvuro‘tkazgichlar nishabligi joy relefiga parallel holda loyihalanadi. Bo‘ylama profil nishab masofa bo‘ylab tuziladi.
Trassa plani esa masofaning gorizontal qo‘yilishi bo‘yicha tuziladi.
Katta diametrli quvuro‘tkazgichlar planda va profilda hisob bo‘yicha loyihalanadi. SHuning uchun bu erda piketlarni rejalash chiziqni gorizontal qo‘yilishi bo‘yicha olib boriladi.
Murakkab sharoitlarda (doimiy muz bilan qoplangan, botqoqli, tog‘li, o‘piriladigan joylar) magistral quvuro‘tkazgichlar yer ostidan o‘tkaziladi.
Texnikaviy loyiha tuzish uchun bajariladigan qidiruv ishlari. Bosh inshoot maydoni quvuro‘tkazgichning boshlang‘ich punkti, zavod, baza yoki tarqatish maydonchasi esa oxirgi punkt hisoblanadi. Mana shu punktlar oralig‘ida barcha texnikaviy shatrlarga javob beradigan va kam xarajat talab qiladigan quvuro‘tkazgich trassasi tanlanadi.
Trassa variantlari eng qisqa yo‘nalishni tanlagan holda topografik kartada belgilanadi. Imkoniyat boricha trassa qurilishida foydalanish maqsadida ular temir va avtomobil yo‘llariga yaqinroq loyihalanadi.
Tanlangan trassa yo‘nalishi bo‘ylab 1:10000, 1:12000 masshtabda samolyotdan plan olish bajariladi. Joyda geodezik asos barpo etiladi va aerosuratlarni geodezik bog‘lash amalga oshiriladi.
Trassani aholi yashash punktlariga 200 – 300 m dan yaqin o‘tishga ruxsat etilmaydi.
SHu bilan birga neft o‘tkazgichlar aholi yashash punktlaridan past otmetkadan, gaz o‘tkazgichlar baland otmetkadan o‘tkaziladi.
Quvuro‘tkazgichlarni trassalash. Ishchi chizmalarni tuzish uchun quvuro‘tkazgichlarni trassalash amalga oshiriladi. Bunda burilish burchaklari o‘lchanadi va mahkamlanadi, piketajlar rejalanadi va nivelirlanadi, kesishish va o‘tish joylari planga tushiriladi. Ishni qidiruv guruhi bajaradi. Uning tarkibiga geodezist, geolog, qazuvchi master, hamda ishchilar kiritiladi. Trassa bo‘ylab 2 – 3 km da reperlar o‘rnatiladi.
Trassa 50 km oraliqda geodezik punktlarga bog‘lab boriladi.