Lxxxil амир соҳИБҚироннинг бағдоддан қайтиб, табриз томон

LV
 
1. Язд – Нишопур, Шероз ва Исфаҳон оралиғидаги жойлашган шаҳар. 
LVI 
1.
Шарафиддин 
Лли 
Яздий 
бу 
воқеа 
аниқ 
1397 
йили 
март 
ойида 
рўй бергани ҳақида ѐзади (варақ 289а). 
2.
Ўрдибсҳешт 
— 
Эрондаги 
жорий 
қуѐш 
йилининг 
иккинчи 
ойи: 
21 апрел — 21 май (яъпи 1397 милодий йшшииг ушбу ойлари). 
LVI1 
1- Ҳўрмуз — Эроннинг шарқи-жанубида, Форс қўлтиригя киришда жойлашган порт-шаҳар. 
Ривоят бўйича, бу бандар-шаҳарнипг қурили-шига сосонийлар сулоласи ҳукмролларидап 
Лрдашср Нобокон (224-241) асос солган. X-XV асрларда катта савдо аҳамиятига эга бўлга» 
бандар-шаҳар бўлган; бу ерга Ҳиндистондан келтирилган моллар Ксрмои, Сеистон орқали 
Хуросоига юборилган. 
2. Лор — яъни Лористон, асосий шаҳари — Лор. XI1I-XV асрларда Лор шаҳари Ҳимдистон 
савдо алоқаларида катта рўл ўйнагаи. Ҳамдуллоҳ Қазвинийиинг ѐзишича, Лор вилояти 
аҳолисиминг асосий машгулоти қуруқликда ва денгиз орқали олиб борилган савдо ишлари 
бўлгап. Макрон — Эрониинг шарқи-жапуби »а ҳюирги Покистопиииг уш-а ѐндош 
қисмларида жойлашган вилоят. Марказий шаҳри Иампур. Макроининг ўрта асрлардаги 
чсгарасипи ХШ аср гсографи Еқут Ҳамавий жуда аииқ ифодалаган: "1>у вилоят гарбдам Ксрмоп, 
шимолдан Сижистои (Ссисчоп), жапубдап дснгиз (Лрабистои дсш-изи) ва шимолдан Ҳимд 
орасида жойлашгаи". 
LVIII 

---

1.
Бу ерда мўғул хони Хизрхожа ўғдолнинг қизи Тўкалхоним назарда тутилган.
1397 йилда Лмир 'Гемур уига уйлангаи на у кичик бека сифатида ҳарамда иккиичи ўринпи 
эгаллагаи. Биринчи ўрии Амир Тсмур 1370 йилда ўз никоҳига одган Қозонхоннинг қизи 
Сарой Мулк хоиимга тегишли эди. 
2.
Бу ерда гарчи йил рақами кўрсатилмаган бўлсада, ойларнинг бирин-кетим 
тартибини назаргя олгаида S00 йил рабиъ ул-аврал ойига тў(ри кслади, чунки
юқорида (Тауор нашри, 168-бст) 799 йилнинг рамазои ойи эслатплгаи эди. 
LIX 
1.
Фараиг — бу ерда умуман Рарбий Енропа пазарда тугалган. 
2.
Оҳапгарон — Тошкевт вилоятЦдагн Оҳапгарон водийси. 
3.
Муҳаммад Султои (нафоти 1403 й.) — Лмир Темурнииг набираси. 
4.
Хўтан — Шарқий Туркистоидаги шаҳар iia иилоят. 
5. Қуръопи карим, 25-сура (Фурқон сураси), 43-оятдаи, 45-сура (Жосия сураси), 23-
оягдап. 
6.
Маҳмуд оқибатли — Маҳмуд Ғазнавий (999-1030 йиллар) пазарда тутилгаи. 
7.
Асз — Маҳмуд Газиавийпинг лашкарбошиси. 
8.
Қуръони карим, 5-сура (Моида сураск), 95-оятдаи. 
LX 
1.
Катур — Кобулнинг шимоли-шарқидаги тоғли нилоят. 
2.
Аидаров 
<Апдароб) 
— 
Афгопистондаги 
дарѐ 
ва 
нилоят. 
Ҳиндикуш 
тогларининг шимолий этаклари. 
3.
"... бир тоғ устига..." — Ҳипдикуш тогларидаги Салалг довони 
атрофлари назарда тутилгап. 
4.
Ҳофизи Абруда: балапд тоғ (Кўҳи олий). 
5.
Қуръони карим, 4-сура (Нисо сураси), 48-оятдан. 
6.
Ўзбск вилояти — бу ерда Олтин Урда хоилиги пазарда тутилгаи. 
LXI 
1.
Эрѐб — ўрта асрларда ҳозирги Афғонистоннинг Кофиристон 
вилоятида 
жойлашган 
қалъалардан 
бири. 
Маҳаллий 
қабилавий 
урушлар- 
да вайрон этилган. Амир Темур томоиидан қайта тикланган. 
2.
Ғазиин — Афгонистондаги Ғазии (Ғазна) шаҳри па вилояти. 

---

3.
Бону 
мавзеи 
— 
Андароб 
дарѐсининг 
юқори 
оқимида, 
чан 
соҳилида 
жойлашган. 
4.
Диболпур — Панжоб вилоятидаги шаҳар. 
5.
Жару чули (Чўли Жалолий) — ўрта асрларда Сипдҳ Сагар чўли. 
Ҳдаирга Тхал чўли. 
6.
Султон 
Жалолиддин 
Маликшоҳ 
— 
қаранг: 
Султон 
Жалолиддип 
Мснгбурни. 
7.
Жуд тоғи — Чаихат тизмаси. 
8.
Мултон — Похистондаги йирик шахар. 
LXII 
1.
Жамад суви — Желам дареси. Чиноб дарѐсинииг ўпг ирмоғи. 
2.
Жанова суви — Чиноб дарѐси. 
3.
Талмина суви — Равий дарѐси. 
4.
Биѐҳ суьи — бошқача аталиши Лиҳовар экаилиги матнда кейинроқ 
айтилган (қаралп Тауэр нашри, 206-бет); Лиҳовар — ҳозирги Лоҳур 
(Лахрр) шаҳридир, упииг ѐнидан Рави дарѐси оқиб ўтади. Биѐҳ суви эса 
аслида Сатлаж дарѐсининг ўнг тармоғидир. Ҳозирги номи Пакнатап канали. 
5.
Жанжон қишлоги — Рави дареси бўйидаги Чауханди мавзеи. 
6.
Жиҳвол — баъзи бир нусхаларда Ҳимивал (царанг: Ғиѐсиддин 
Али, "Дневник похода Тимура в Индию", Москва, 1958, 926.). 
7.
Ажудав 
шаҳри 
— 
матида 
"балда" 
ва 
"Қасаба" 
атамалари 
билаи 
берилган. Шуидан келиб чиқиб, Ажудан шучюмли сув соҳилидаги кичик 
шаҳар эканлиги маълум бўлади. 
8. Батиайр (Бҳзтпайр) — хрзирш Хоиумангарҳ аҳоли пункти, 
Панжоб вилоятида. 
LXIII 
1.
Ажудан суви — Сатлаж дарѐси. 
2.
Сарасгий шаҳри — Сирса шаҳри. 
3.
Фатҳабод — ҳозиргн Фотеҳобод аҳоли нункти. Панжоб вилоятида. 
4.
Ражабпур 
қалъаси 
— 
Ғиѐсиддин 
Али 
асарида 
(1ОО-бет): 
Рахтпур 
қўрғони. 
5- Аҳруни қалъаси — Фотсҳобод яқинидаги аҳоли иункти. 6. Ту^аиа қишлоги — 
ҳозир шу номда™ мавзе. 7- Сомона — Сомона мавзсси. 

---

8.
Гқаггар суви — кичик дарс, ҳозир ҳам uiy номда. 
9.
Кайтал цишлоги — Гиссиддин Алида (102-бет): Киткл шаҳри. 
Ҳозирги Кайтҳал шаҳарчаси. 
10.
Туғлуҳпур 
ҳисори 
— 
Ганг 
дарѐсининг 
юқори 
ҳавзасидаги 
ўрта 
аср таҳри, дарѐнинг ўнг соҳилида. Ҳозирги Деобанд шаҳарчасининг 
жануби-шарқида бўлган. 
11.
Поиипат шаҳри — Деҳли яқипида, шимолий томонида жой- 
лашған шаҳар. Катга автомобиль йўли ва 1емир йўл устида. 
12. Жаҳоннамой 
— 
(таржимаси: 
"жаҳоини 
кўрсатувчи") 
аҳоли 
маска- 
ни. Деҳли шацридан икки фарсах масофада бўлга». Ғиѐсиддич Лли <105- 
бет) изоҳида, шу ерда Дсҳли султоиларидан энг буюш 
Эт 
утмиш Фсрузшоҳ 
<1210-1236) мақбараси бўлган бўлса ксрак, деб тахмин ^илган. 
13.
Пала қиишога — Ғиѐсиддин Алида (104-бет): Пилла. 
Жаун суви — ҳозирги Жамна дарсси, Ганг дарѐсииииг энг 
йирик ўнг ирмоғи. 15. Маллухон — Дсҳлида Султон Маҳмудиюҳ ҳукмронлиги даврида 
вазир бўлиб, ҳукуматни деярли ўзи бошқарган. 
LXIV 
1.
Султои 
Маҳмуд 
(Султон 
Насируддин 
Маҳмудшоҳ 
Н 
— 
1393-1413 
йиллар) — Туғлуқийлар сулоласи (1320-1414)га мансуб ҳукмдор. 
2.
Султон Ферузгаоҳ (Ферузшоҳ Ш) — Деҳлида 1351-1388 йил- 
ларда ҳукмронлик қилган ҳукмдор. 
3.
Қуръони карим, 10-сура (Юиус сураси), 24-Оятдан. 
4.
Қуръони карим, 16-сура {Наҳл сураси), 75-оятдан. 
5.
Қуръоии карим, 105-сура (Фил сураси), 1-оят. 
6.
Қуръони карим, 13-сура (Раъд сураси), 11-оятдан. 
7. Лаҳовар — Лаҳор шаҳри. 
LXV 
1.
Мирт қалъаси — Мератҳ шаҳри, Дехлидан жануби-шарқда. 
2.
Тармаширин — Чигатой улусининг хони, ҳукмдорлик йиллари 722/1322—
730/1330. 
LXVII 
1. Кўпла тоти — Ғиѐсиддин Алида (142-бет): Кўйла тоғи. Ҳимолай тоғ тизмасидаги 
Заскар тоғларинииг гарбий этаклари. 

---

LXIX 
1.
Сиволик тоғи — бу срда Заскар тогларининг гарбий ѐибагнрлари. Ҳимолай
тизмасида, Ганг дарѐсинииг юқори ҳавзасидаш тдалар. Бу тоғлар шимоли-ғарбий 
йўналишда давом этиб, Жамму ва Кашмир штати ҳудудига ўтади. 
2.
Маѐпур 
вилояти 
— 
тўғри 
аталиши 
Малҳипур. 
Ганга 
ва 
Жамна 
дарѐлари оралиғидат Сахараппур вилоятида. 
3.
Шақ-и Сорсова — Жамна дарѐсикинг чап соҳилидаги мавзе. 
Ҳозирги Сахаранпур шаҳри яқинида. 
4.
Кундуру 
мавзеи 
— 
Сахаранпур 
шаҳридан 
шимоли-шарвда 
жой- 
лашган эди. 
LXX 
1.
Ратан — Ғиѐсиддип Лли асарида (157-бет): Pин. 
2.
Кўка 
тоги 
— 
Ҳииолай 
тизмасининг 
ғарбий 
снбағрида 
зқойлашган. 
Жамна дарѐсининг юқори ҳавзасидаги тоглар. 
3.
Нагаркут 
вилояги 
— 
ҳозирги 
номи 
Нагрота. 
Паижоб 
вилоятининг 
шимолида жойлашган. 
4.
Жамму ноҳияси — Жамму ва Кашмир вилоятининг йирик шаҳри. 
Чиноб 
дарѐсининг 
Жамму 
ирмош 
(бошқача 
аталиши 
Бҳадраи) 
соҳилида 
жойлашган. 
Малик Шиха Кўкар — Ғиесиддин Али асарида (161-бет): Шиха Куку.
LXXI 
1. "Кашмир волийси... дан тортиб шу ергача бўлган абзац матни Шомий 
"Зафарнома"сида ноаииқ, Яздий "Зафаршма"сига (Тошкент, 1972, 338а 
нарақ) таққослаб, бир қадар аниҳлик киригилди (А.Ўрипбоев). 
2.
Many қаряси — Жамму шаҳри мқипидаги жой. Шу помдаги 
дарѐнииг чаи соҳилида бўлгап. 
3.
Жииоиа суви — ҳозирги Чиноб дарѐси. 
4.
Далдаиа дарѐси — Желам дарѐсинииг юқори қисми. 
5.
Сопбит — Гиѐеиддип Алида (178-бет) поаииқ: Шон. б.т. 
6.
Ғурбапд мапзси — ҳозир ҳам шу помда. 
7. Хармисдовони 
— Риѐсиддип Али (182-бет) Яздий "Зафарнома°сининг 
Теҳрон нагйрига ишора қилгян ҳолда бу жой иоми "Шибаргу" шаклида 
бсрилгашшгипи маълум қилади. Ҳозирги Шибар довопи, Ҳипдукуш тиз- 

---

маеида. 
8.
"... у жой пиҳоятда тор" — Вомисп дараси иазарда гутилпш. 
9.
Қуръоии карим, 42-сура (Hlypo сураси), 18-оятдан. 
10.Сароб маизеи — Сурхоб дарссинипг юқори ҳавзаси. Шу иомдаги 
даре иодийсида. Ҳозирги Дуоба — Меҳзаршт яқипида жойлашган. 
11.Самапгоп мавзси — ҳозир ҳам шу номда. Ҳулм дарѐсипипг 
ўпг 
соҳилида жойлашган. 
12.Ғазник 
манзси — ҳозирги номи Газиигак. Ҳулм дарѐсиНинг чап 
соҳилида жойлашган. 
13."... худоваидзода" — Яздийда (яарақ 345 б): "Хонзода Ллоулмулк, 
аждоди пайгамбарга туташади". 
14.Тажга 
Қароча — Зарафшои тумамидаги доион. Баландлиги 1675 
м. Китоб — Самаркапд йўлида жойлашган. 
15.Жаҳоннамой 
— Амир Темурнииг боги ва кўшки, Самарқанднинг 
жапубидап 24 км. масофада, Қора-Тепа маизсида Жойлашгая эди. 
16.Даплагобод 
— Самарқаиднипг Дарғот
 
номли мапзеидаги богиипг 
иоми. 
17.Дилкушо — Самарқандпимг шарқида 1396 йил Амир 'Гсмур 
фармонига мупофиқ барпо этйлпш боғ. Ҳазрат Соҳибқирон бу боғни 
рафиқаси Тўкалхоним багишлагап. 
18.
Қусам 
ибн 
ул-Лббос 
— 
Муҳаммад 
иайгамбарпинг 
амакипаччаси. 
Халифа Лли ибн Абу Толиб замонида Макка ѐки Мадипада иолий 
бўлган. Муопия замопида Сйййид ибн Усмон билаи Самарқаидш кслиб, 
шу срда ўлдирилгап. Самарқанддцги машҳур "П1оҳи зинда" ѐдторликлари 
мажмуаси шу зот билан богяиқ ҳолда шундай номлаиган. 
19. Боғи Чинор — Самарҳаид шаҳринииг чеккасида, Сисб 
аригипинг ўнг соҳшшда жойлашган. 
20. Нақши жаҳоп — Чўпои-ота тепалиги этагида жойлаштн бог.