Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Жамғариш нормаси
– жамғариш фондининг миллий 
даромадга нисбатининг фоиздаги ифодаси. 
Жамғарма 
– аҳолининг келажак эҳтиёжларини қондириш 
ва келажакда харид қилиш учун сақлабқўйилган пулли 
даромадлари; унинг ҳажми ихтиёридаги даромаддан истеъмол 
харажатларини айириш йўли билан белгиланади. 
Жамғармага 
ўртача мойиллик
– шахсий даромаднинг жамғармага 
кетадиган улуши. 
Жамғармага қўшилган мойиллик
– шахсий 
даромад ўсган қисмининг жамғармага кетадиган ҳиссаси. 
Жамғарма банки
– кредит муассасаси бўлиб, унинг 
асосий вазифаси аҳолининг пул жамғармалари ва вақтинча 
эркин пул маблағларини жалб қилиш ва аҳолига кредит 
беришдан иборат. 
Жамғармалар 
– банк ёки бошқа молиявий муассасага 
сақлаш мақсадида топширилган пул маблағлари. 
Жамғармачи (омонатчи)
– омонат кассасига (банкка) 
пулини (жамғарма) қўювчи шахс. 
Жамоа 
– бу биргаликда меҳнат қиладиган шахслар гуруҳи 
бўлиб, унда кишилар бир-бирлари билан шундай ўзаро 
ҳаракат қиладиларки, ҳар ким бошқа шахсга мурожаат қилади, 
айни вақтда унинг таъсирини ҳам ҳис этади. 
Жамоа шартномаси
– корхонада иш берувчи билан 
ходимлар ўртасидаги меҳнат, ижтимоий - иқтисодий ва касбга 
оид муносабатларни тартибга соладиган ҳужжат. Ж.ш. тузиш 
зарурлиги тўғрисидаги қарор қабул қилиш ҳуқуқига касаба 
уюшмаси (ўз вакиллик органи орқали), ходимлар ваколат 
берган бошқа вакиллик органи ёки бевосита меҳнат жамоаси 
умумий йиғилиши (конференцияси) эга. Ж.ш. корхоналарда ва 

---

- 125 - 
уларнинг юридик шахс ҳуқуқи берилган таркибий 
бўлинмаларида бир тарафдан - касаба уюшмалари ва 
ходимлар томонидан юқоридаги вакиллик органлари орқали, 
иккинчи тарафдан- бевосита иш берувчи ёки у ваколат берган 
вакиллар ўртасида тузилади. Ж.ш.га иш берувчи ва 
ходимларнинг 
қуйидаги 
масалалар 
бўйича 
ўзаро 
мажбуриятлари киритилиши мумкин: меҳнатга ҳақ тўлаш 
шакли, тизими ва миқдори, пул мукофотлари, нафақалар, 
компенсациялар, қўшимча тўловлар; нархлар ўзгариб 
боришига, инфляция даражасига, жамоа шартномасида 
белгиланган кўрсаткичлар бажарилишига қараб меҳнатга ҳақ 
тўлашни тартибга солиш механизми; ходимларни иш билан 
таъминлаш, қайта ўқитиш, ишдан бўшатиш шартлари; иш 
вақти ва дам олишвақти, меҳнат таътилларининг муддатлари; 
ходимлар, шу жумладан, аёллар ва 18 ёшга тўлмаган 
шахсларнинг меҳнат шароити ва меҳнат муҳофазасини 
яхшилаш, экология жиҳатидан хавфсизликни таъминлаш; 
корхонани 
ва 
идорага 
тегишли 
турар 
жойни 
хусусийлаштириш вақтида ходимларнинг манфаатларига риоя 
қилиш; ишлаб туриб ўқийдиган ходимларнинг имтиёзлари; 
ихтиёрий ҳамда мажбурий тарздаги тиббий ҳамда ижтимоий 
суғурта ва ҳ.к.