Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

 Конглемерат
(лот. - жамланган, жипслашган) - 
монополистик бирлашма турларндан бири бўлиб, ишлаб 
чиқариш ва вазифаси жиҳатдан бир-бири билан алоқаси 
бўлмаган фирмаларни бирлаштиради, юқори даражадаги 
марказлаштирилмаган усулда бошқаради. Конглемерат 
таркибига 
саноат 
корхоналари, 
хизмат 
кўрсатувчи 

---

- 201 - 
муассасалар, банклар, мо-лия олий билимгоҳлари кириши 
мумкин. Буларнинг асосий мақсади умумий молиявий 
назоратни вужудга келтириш, иложи борича молиявий 
бошқарувни қўлга олиш, оқибатда давлатнинг марказлашган 
бошқарувига путур етказишдир. 
 Коносамент
- юк ташувчига юкни қабул қилганлиги 
тўғрисида гувоҳлик берувчи ҳужжат. Бундан ташқари 
коносамент 
- денгиз орқали кемаларда юк ташиш бўйича 
шартнома ва юк ташувчининг юкни қабул қилиб олганлиги 
тўғрисидаги тилхат ҳисобланиши билан бирга товарларни 
тақсимловчи 
ҳужжат 
вазифасини 
ҳам 
бажаради. 
Коносаментнинг 
шахсий 
(юкнинг 
аниқ 
кўрсаткичи 
кўрсатилган бўлади), ордерли (“жўнатувчи буйруғи”, 
“истеъмолчи буйруғи” каби кўрсатмаларни ўзида акс 
эттиради), кўрсатувчига бериладиган каби турлари мавжуд. К. 
одатда, бир неча нусхада тўлдирилади. Юк эгасига 
топширилганда кейин К.нинг бир йўла барча нусхаси ўз 
кучини йўқотади. 
Соф коносамент
- ташилаётган юкнинг 
даҳлсизлигини таъминлашни ҳеч қандай ортиқча шартларсиз 
ўз гарданига олган пайтда юк ташувчига бериладиган ҳужжат. 
С. к. олди-берди шартномасининг оддий бир шартидир. Агар 
бу шарт бажарилмаса, сотувчи томон ўзига тегишли бўлган 
тўлов суммасини банкдан ололмайди.
 Муфассал коносамен
т - 
ташилаётган юк белгиланган жойга битта кеманинг ўзида 
эмас, балки бошқа кема ёки бир неча транспорт воситалари 
орқали ташиладиган ҳолатларда бериладиган ҳужжат. 
Масалан, юк аввал кемада, кейин темир йўл орқали, сўнгра 
автотранспорт воситаларида ташилиши мумкин. М. к. бўйича 
юк ташишни битта юк ташувчи ўз зиммасига олади. У қолган 
ташувчилар билан келишган ҳолда юкни со тувчидан 
истеъмолчига етказиб беради. Контейнерлар худди шундай 
ҳужжат билан ташилади. 
Суғурта қилинган коносамент
- 
контейнерларда 
юк 
ташиш 
пайтида 
қўлланиладиган 
коносаментнинг бир кўриниши. Бу ҳужжат бўйича 
ташилаётган юк бир вақтнинг ўзида ўша ҳужжатга асосан 

---

- 202 - 
суғурта қилинган ҳисобланади ҳамда у юк ташиш бўйича 
гувоқлик берувчи ҳужжат ва-зифасини ҳам ўтайди.