Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

БМТ таркибига кирмаган халқаро ташкилотлар - 
1. 
Савдони ривожлантиришдаги тўсиқларни олиб ташлашга 
йўналтирилган ташкилотлар: Жаҳон савдо ташкилоти, 

---

- 42 - 
Халқаро 
савдо 
палатаси 
ва 
бошқалар. 
Иқтисодий 
режалаштириш 
ташкилотлари: 
Европа 
тикланиш 
ва 
ривожланиш банки, Париж клуби; 2. Тинчликни сақлаш ва 
турли қурол турларини назорат қилиш ташкилотлари; 3. 
Гуманитар соҳадаги ҳамкорлик ташкилотлари (қизил ҳоч ва 
қизил ярим ой жамиятлари иттифоқи). 4. Жаҳон 
иқтисодиётининг айрим тармоқларини ривожлантириш 
ташкилотилари. 5. Парламент ва касаба уюшмалари 
харакатини бирлаштирувчи ташкилотлар (Касаба уюшмалари 
халқаро конфедерацияси, Парламентлараро иттифоқ). 6.
Жиноятчиликка 
қарши 
кураш 
ва 
суд 
тизимини 
ривожлантиришга кўмаклашувчи ташкилотлар. 7. Спорт 
соҳасидаги ҳамкорлик ташкилотлари. 8. Минтақада умумий 
манфаатларни кўзловчи мамлакатларнинг минтақавий халқаро 
ташкилоти (Шанхай ҳамкорлик ташкилоти). 
БМТ 
таркибидаги 
мустақил 
ихтисослашган 
ташкилотларга 
Бутунжахон метеорология ташкилотлари, 
Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти, Бутунжаҳон 
интеллектуал мулк ташкилоти, Бутунжаҳон почта иттифоқи, 
Халқаро денгиз ташкилоти, Халқаро меҳнат ташкилоти, 
Халқаро электр алоқалари иттифоқи, Таълим, фан ва маданият 
масалалари бўйича ташкилоти (ЮНЕСКО), Саноатни 
ривожлантириш бўйича ташкилоти (ЮНИДО), Озиқ-овқат ва 
қишлоқ хўжалиги ташкилоти (ФАО), ВОЗ/ФАО, Жаҳон банки 
ва Халқаро валюта фонди киради. 
БМТнинг Атроф-муҳит дастури (ЮНЕП)
– 1972 йилда 
ташкил этилган бўлиб, барча мамлакатлар халқлари турмуш 
даражасини кўтариш, келгуси авлод ҳаёти ва саломатлигига 
зарар етказмайдиган шарт-шароит яратиш, табиатни асраб-
авайлаш, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш борасида амалга 
оширилаётган 
ишларни 
бошқариш, 
бу 
соҳада 
кенгҳамкорликни йўлга қўйиш мақсадида ташкил этилган. 
ЮНЕП атроф - муҳитни муҳофаза қилишда БМТ нинг бош 
органи сифатида глобал экологик дастурларни ишлаб чиқади, 
экотизимнинг барқарор ривожланишига эришиш борасиба 

---

- 43 - 
изчил фаолият юритади ва сайёрамиз миқёсида табиатни 
ҳимоя қилишга астойдил кўмаклашади. Унинг вазифалари 
одамлар истиқомад қиладиган глобал муҳит ҳолатини 
ўрганиш, атроф - муҳитдаги хатарли ўзгаришларни баҳолаб, 
аҳолини ўз вақтида огоҳлантириш ва атроф - муҳит ҳолатини 
яхшилашга қаратилган ковенцияларни мувофиқлаштириш; 
мавжуд экологик муаммоларни халқаро меъёр ва қоидаларга 
таянган ҳолда бартараф этилишига кўмаклашиш; табиатни 
муҳофаза қилиш борасидаги фаолиятни БМТ доирасида 
мувофиқлаштириб туриш; глобал экология жамғармаси 
маблағларини оқилона тақсимлаш; экологик таълимни 
рағбатлантириш ва бунга жамиятнинг барча қатламларини 
жалб қилиш; сиёсий қарор қабул қилишда масъул шахслар, 
олим ва мутахассислар билан амалий алоқалар ўрнатиш; 
муҳим масалалар бўйича тегишли институтларни ташкил 
этиш хусусида ҳукуматлар ҳамда ташкилотлар билан яқин 
ҳамкорлик алоқаларини ўрнатишдан иборатдир.