Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Мамлакат иқтисодиётининг рақобатбардошлилиги
– 
мамлакатнинг ўрта ва узоқ муддатга иқтисодий ўсишнинг 
юқори суръатларини таъминлаб туриш қобилияти.
 
Мамлакат тўлов баланси – 
мамлакат резидентлари (уй 
хўжаликлари, корхоналар ва давлат) ва чет элликлар ўртасида 
маълум вақт (одатда бир йил) оралиғида амалга оширилган 
барча иқтисодий битимлар бўйича тўловлар суммасининг 
нисбати бўлиб, у ўз ичига савдо баланси, хизматлар баланси, 
ўтказмалар баланси ва капитал операцияларини олади. 
Мамлакатнинг 
(товарнинг) 
рақобатчилик 
қобилиятини, 
рақобатбардошлилигини 
баҳолаш
– 
бошқариш муаммолари бўйича Европа Форуми халқаро 
ташкилоти доимий равишда мамлкатларнинг рақобатчилик 
қобииятини (рақобатга бардошлилигини) белгилаш юзасидан 
кузатишлар олиб боради. Бунда 340 қа яқин кўрсаткичлар ва 
100 дан ортиқ баҳолардан фойдаланилади. Таҳлил 
маълумотлари 10 та омил бўйича гуруҳлаштирилади: 1) 
иқтисодий имконияти, салоҳияти (потенциали) ва иқтисодий 
ўсиш суръати тезлиги; 2) саноат ишлаб чиқаришининг 
самарадорлиги; 3) илмий-техникавий ривожланиш даражаси, 
илмий-техника ютуқларини ўзлаштириш суръати; 4) халқаро 
меҳнат тақсимотида қатнашиш; 5) молиявий пул тизимининг 
барқарорлиги; 6) иқтисодиётни тартибга солишда давлат 
таъсири; 7) ишлаб чиқарувчиларнинг ихтисос ва малака 
даражаси; 8) меҳнат, иқтисодий ресурслари, манбалари билан 
таъминланганлиги; 9) иқтисодий, молиявий вазиятнинг 
барқарорлиги; 10) ички сиёсий вазиятнинг барқарорлиги. 
Мамлакатнинг чет эллардан олган қарзини меъёрида 
бўлиши
– четдан олинган қарзнинг меъёридан ошиб 
кетишига, молиявий қарамликнинг вужудга келишига йўл 
қўймаслик мақсадида қарздорлик меъёрини назорат қилиш. 

---

- 223 - 
Одатда қарз миқдори ЯИМнинг 50%идан ортмаслиги, 
шунингдек, қарзни экспортдан тушган валюта ҳисобидан 
қоплаш имкониятининг мавжудлиги шартдир.