Loyihalarni moliyalashtirish

Xulosa va takliflar 

 

Bitiruv malakaviy ish mavzusi bo’yicha olib borilgan izlanishlar natijasida 

quyidagi xulosalar shakllantirildi: 

1. Qabul qilinadigan investitsiya qarorlari darajasi, investorlar manfaatlari (davlat 

manfaatlari,  korporativ  manfaatlar,  xususiy  qarorlar),  moliyalashtirish  usullari  va 

moliyalashtirishning  davlat  yoki  bozor  mexanizmlarini  qo’llanilishiga  qarab  investitsiya 

resurslarini baholashning usullarini va uslubiyotini farqlamoq kerak.  

2.  Investitsiyalarni  moliyalashtirish  amaliyotida  xususiy  investitsiya  qarorlari 

moliyalashtirishning  har  bir  manbai  qiymatini  baholashdan  kelib  chiqmaydi  (ularning 

qiymati  mohiyat  e’tibori  bilan  har  xil).  Investitsiyalarni  moliyalashtirishning  davlat 

mexanizmida  aralash  moliyalashtirish  usuli  ko’llaniladi  va  pulning  vaqtli  qiymati 

nazariyasidan  kelib  chiqqan  holda  xar  bir  manba  qiymatini  baholash  to’la-to’kis 

o’tkazilmaydi. Byudjet mablag’larini, ichki bank kreditlarini, chet el investitsiyalarini, 

xorijiy  kreditlar  va  boshqalarni  jalb  qilish  narxi  loyiha  tashabbuskorlari,  investorlar, 

asosiy kapitalning pirovard iste’molchilari uchun birdek bo’lmaydi. 

3.  Davlat  va  bozor  mexanizmlaridan  amalga  oshiriladigan  aralash,  korporativ 

moliyalashtirish investitsiyalar samaradorligini baholash usullari va ko’rsatkichlar tizimi 

pulning vaqtli qiymati nazariyasiga asoslangan loyihaviy moliyalashtirishning loyihalarni 

baholash  kompleks  metodologiyasi  va  uslubini  nazarda  tutmaydi.  Loyihaviy 

moliyalashtirishda  esa  investitsiya  qarorlari  loyiha  bo’yicha  sarflar  va  ko’riladigan 

naflarni  diskontlash  usuli  asosida  amalga  oshiriladi.  Bunda,  loyiha  bo’yicha  sof 

diskontlangan  daromad,  daromadlilik  indeksi,  ichki  daromadlilik  normasi,  sarflarni 

qoplanish muddati va boshqalarning iqtisodiy,  moliyaviy, byudjet,  ekologik,  ijtimoiy 

va boshqa hisob-kitoblari qo’rsatkichlari tizimidan foydalangan holda qabul qilinadi. 

4. Turli manba mablag’laridan, shu jumladan chet el investitsiyalari va kreditlaridan 

tashkil  topadigan  investitsiya  kapitali  hammabopligi,  ishonchliligi,  tuzilmasining 

murakkabligiga  qarab,  cheklanganligi,  harakatchanligi,  himoyasining  bo’shligi  tufayli 

o’z  muhitining  soliq,  bojxona  siyosati  va  boshqa  omillarga  hushyor  turadi. 

Moliyalashtirish  manbalarini  shakllantirishda  ularning  narxini,  xavfsizligini,  kapital 

talofatlari  riskini  minimallashtirish,  hozirgi  qiymatni  saqlash  va  kapitallashtirish  asosiy 

vazifa hisoblanadi. 

5.  Investitsiya  munosabatlarida,  investitsiyalar  faoliyati  huquqiy  sharoitlarni 

ayriboshlash asosida, qo’shimcha risklarning paydo bo’lishi ehtimolligi ortib boradi. 

Bu esa, jalb qilinadigan resurslar qiymatini baholashga mas’uliyat bilan yondashuvni, 

investitsiyalashning  muqobil  imkoniyatlari  va  pirovard  maqsadlarini  har  tomonlama 

o’ylab, chamalab ko’rishni talab qiladi.