Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

6-§.  Xalqaro  hujjat  qoidalarini  O’zbekiston  saylov  qonunchiligiga 
implementasiya qilish 
O’zbekiston Konstitusiyasining muqaddimasida konstitusiya qabul qilinishidan 
ko’zlangan maqsadlar qatorida umum e’tirof etilgan xalqaro qoidalarning ustunligini 
tan olish ta’kidlangan. 
Umuman  konstitusiya  loyihasi  ishlab  chiqishda  komissiya  raisi  komissiya 
oldiga:  boshqa  vazifalar  bilan  birga,  boshqa  mamlakatlarning  inson  huquqlari 
borasida,  demokratiya  va  qonunchilik  borasida  qo’lga  kiritilgan  yutuqlarni,  xalqaro 
hujjat qoidalarini hisobga olish vazifasini qo’ygan.  
Bu  ko’rsatma  xalqaro  huquq  normalarining  O’zbekiston  Konstitusiyasi  va 
qonunchiligiga implementasiya qilish uchun turtki bo’ldi. 
Xalqaro huquq qoidalarini milliy qonunchilikka implementasiya qilish, xalqaro 
huquq  normalarini  aynan  shundayligicha  qonunlarimizga  ko’chirish,  kiritish  emas, 
ularning mazmun-moxiyatini qonunchiligimizga singdirish, to’g’ri talqin qilish orqali 
xalqaro huquq normalarini qonunchilikka, milliy xususiyatlarni hisobga olgan holda, 
milliy manfaatlarga zarar еtkazmagan holda tadbiq etishdir. 
Saylov  huquqi  inson  huquqining,  fuqarolar  huquqining  ajralmas  qismidir. 
Shuning uchun milliy qonunchilikka xalqaro huquq normlarini implementasiya qilish 
saylov huquqiga ham to’la taalluqlidir.  
Xalqaro  huquq  normalarining  saylov  huquqiga  ta’sirini  biz  konstitusiyadan 
tortib  barcha  saylov  qonunlarida  ko’ramiz.  Implementasiya  natijalarida  konstitusiya 
va  saylov  qonunchiligida  saylov  huquqini  umum  e’tirof  etilgan  prinsiplari  umumiy, 
teng, to’g’ridan to’g’ri, yashirin ovoz berish va ularga amal qilish natijasida vujudga 
kelgan  umumiy  prinsiplarni  ro’yobga  chiqishini  ta’minlaydigan  saylovning  xalqaro 
standartlariga muvofiq keladigan erkin, ixtiyoriy, oshkora, adolatli, chinakam, davriy 
saylovlar mamlakatimizda amal qilmoqda. 
Saylov  huquqining  prinsiplari,  saylov  o’tkazishning  xalqaro  standartlari 
shunchaki  qonunlarda  yozib  qo’yilmasdan,  ularning  real  amal  qilishini  ta’minlovchi 
shart-sharoitlar mamlakatimizda shakllangan.  
Saylov  huquqi  prinsiplarining  va  saylov  standartlarini  amal  qilishini 
ta’minlovchi sharoitlar sifatida quyidagilar ko’rsatiladi: 
1. Saylovlarning ochiq, oshkora, erkin, chinakam va adolatli o’tishi; 
2. Saylovlarning mustaqil saylov komissiyalari tomonidan o’tkazilishi; 

---

66 
 
3.  Saylovlarning,  saylov  komissiyasining,  nomzodlar  va  siyosiy  partiyalar 
faoliyatining davlat tomonidan moliyalashtirilishi; 
4. Axborotlashtirish va tashviqot ishlarining davlat tomonidan ta’minlanishi; 
5. Saylovlarda milliy va xalqaro kuzatuvchilarning ishtiroki; 
6.  Saylov  natijalari  ustidan  shikoyat  qilish  huquqining  mavjudligi,  saylov 
huquqini buzilishi uchun javobgarlikning mavjudligi; 
7. Qabul qilinadigan qarorlar hеch kimni kamsitmasligi. 
O’zbekistonda  saylov  qonunchiligiga  xalqaro  saylov  standartlarini 
implementasiya qilishda, mamlakatimizda muntazam o’tkazilayotgan ilmiy va amaliy 
anjumanlardagi ilmiy tahlil va takliflar muhim rol o’ynamoqda. 
Ana shunday anjumanlarda xorij ekspertlari qonunchiligimizda xalqaro saylov 
standartlarini  aks  etganligi  va  ularning  amaliy  ifodasi  darajasi  haqida  xolis  fikrlarni 
bildirishgan.