54
O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining XXIII bobi (117-modda) “Saylov
tizimi” deb nomlangan. Unga ko’ra: “O’zbekiston Respublikasining fuqarolari davlat
hokimiyati vakillik organlariga saylash va saylanish huquqiga egadirlar. Har bir
saylovchi bir ovozga ega. Ovoz berish huquqi, o’z xohish irodasini bildirish tengligi
va erkinligi qonun bilan kafolatlanadi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi, O’zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining Qonunchilik palatasiga hamda Qoraqalpog’iston Respublikasi Jo’qorg’i
Kengesiga, viloyatlar tumanlar, shaharlar davlat hokimiyati vakillik organlariga
saylov tegishincha ularning konstitusiyaviy vakolati tugaydigan yilda – dekabr
oyining uchinchi o’n kunligi birinchi yakshanbasida o’tkaziladi. Saylovlar umumiy,
teng, to’g’ridan-to’g’ri saylov huquqi asosida yashirin ovoz berish yo’li bilan
o’tkaziladi. O’zbekiston Respublikasining o’n sakkiz yoshga to’lgan fuqarolari
saylash huquqiga egadirlar.
O’zbekiston
Respublikasining
Oliy
Majlisining
Senati
a’zolari
Qoraqalpog’iston Respublikasi Jo’qorg’i Kengesi, viloyatlar tumanlar va shaharlar
davlat hokimiyati vakillik organlari deputatlarining qo’shma majlislarida mazkur
deputatlar saylanganidan so’ng bir yil ichida saylanadilar.
Sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqarolar, shuningdek sud
hukmi bilan ozodlikdan mahrum qilish joylarida saqlanayotgan shaxslar saylanishi
mumkin emas va saylovda qatnashmaydilar. Boshqa har qanday hollarda
fuqarolarning saylov huquqlarini to’g’ridan-to’g’ri yoki bilvosita cheklashga yo’l
qo’yilmaydi.
O’zbekiston Respublikasi fuqarosi bir vaqtning o’zida ikkidan ortiq davlat
hokimiyati vakillik organlarining deputati bo’lishi mumkin emas.
Saylov o’tkazish tartibi qonun bilan belgilanadi”
1
.
Saylov
tizimi
haqida
normalar
hamma
mamlakatlarning
(Rossiya
Konstitusiyasida ham) konstitusiyalarida alohida bobda mustahkamlanmagan.
O’zbekiston Respublikasining Konstitusiyasidagi “Saylov tizimi” haqidagi
normalar, saylov tizimi xususidagi ilmiy ta’riflarni asosli ekanligini ko’rsatadi.
Konstitusiyaviy normalar saylov munosabatlarining vujudga kelishiga ta’sir qiladi va
ularni tartibga soladi, saylov tartiblarini o’rnatadi va tartibga soladi, saylov
huquqining muhim prinsiplarini mustahkamlaydi va saylov tizimining muhim
elementlaridan hisoblanuvchi – qonunchilikni vujudga kelishiga asos bo’ladi.
1
16-aprel 2014-yilgi Kоnstitusiyaga kiritilgan о‘zgartish va qо‘shimchaga asоsan Kоnstitusiyaning 117-mоddasi 6-
9-qismlar bilan tо‘ldirildi. Ular Markaziy saylоv kоmissiyasi faоliyatiga taall’uqli nоrmalardan ibоrat.
Do'stlaringiz bilan baham: