Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

4-§. Saylovlarning ijtimoiy hayotdagi vazifalari va ahamiyati 
Yuridik  adabiyotlarda  saylovlarning  vazifalari  va  ahamiyati  (o’rni)  deyarli 
aniqlashtirib  ko’rsatilmaydi  va  ko’proq  ularning  demokratik  davlatda  ahamiyati 
haqida so’z yuritiladi
2
. 
Lekin  bu  ikki  tushuncha  bir  biridan  farq  qilib  “Saylov  huquqi”ni  maxsus 
o’rganuvchilar  ular  haqida  aniqroq  ma’lumotga  ega  bo’lishsa,  maqsadga  muvofiq 
bo’lar edi. 
Saylovning  asosiy  vazifasi  u  albatta  qiladigan,  usiz  bo’lmaydigan  hodisa 
voqеalardan,  masalan,  vakillik  organini  saylovsiz  tashkil  qilib  bo’lmaydi,  yoki 
saylovsiz  davlat  organlarini  tashkil  etishda  fuqarolar  o’z  xohish-irodasini  bildira 
olmaydi. Shuning uchun bularni saylovning vazifasi deyish to’g’riroq bo’ladi.  
Saylovlarning  ahamiyati  esa  undagi  voqеa  hodisalar  ta’sirida  ko’rinadi. 
Bunday  ta’sir  yo  ijobiy,  yo  salbiy  bo’lishi  mumkin.  Saylov  voqеa  hodisalarga 
umuman  ta’sir  qilmasligi,  umuman  o’zgartirmasligi  ham  mumkin.  Xususan 
O’zbekistonning  mustaqillikka  erishishida  saylov  ahamiyatini  avvalgi  mavzuda 
ko’rib o’tdik. Mustaqillika erishishda saylovdan boshqa faktlar voqеa, hodisalar ham 
bo’lishi mumkin. Mustaqillikka erishishda u qo’shimcha omil bo’ldi. Shuning uchun 
bu  еrda  saylovlarning  ahamiyati  ko’rinadi,  vazifada  esa  u  masalani  uzil  kesil  hal 
qildi. Shu masalani hal qilishda boshqa vosita yo’q. 
Saylovlar  quyidagi  vazifalarni  amalga  oshiradi.  Birinchidan,  mamlakat 
fuqarolarining  xohish  irodasini  bildirish  saylovning  muhim  vazifasi  bo’lib,  u 
fuqarolarning  davlat  va  jamiyat  ishlarida  ishtiroki,  hokimiyatni  amalga  oshirishdagi 
eng  muhim  vosita
3
.  Bu  O’zbekiston  Konstitusiyasining  34-moddasida  qonuniy 
mustahkamlangan.  Faqat  saylov  orqaligina  mamlakat  fuqarolarining  ko’pchiligi 
davlat va jamiyat ishlarida ham bevosita, ham vakillari orqali ishtirok etadi. 
Ikkinchidan,  saylov  davlat  hokimiyati  organlarini  (tuzilmalarining)  tashkil 
etilishining  asosiy  usuli  hisoblanadi.  Umumiy  saylovlar  asosida  davlat  boshlig’i  – 
Prezident  lavozimga  kеladi,  Oliy  Qonunchilik  va  mahalliy  vakillik  organlarining 
barchasi  shakllantiriladi.  Ijro  hokimiyati  organlari  asosan  tayinlanish  usuli  orqali 
                                                           
1