Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

E’tibor  bering!  O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Sudi 

Plenumining  2011-yil  20-iyuldagi  “Sudlar  tomonidan  nikohdan 

ajratishga  oid  ishlar  bo‘yicha  qonunchilikni  qo‘llash  amaliyoti 

to‘g‘risida”gi 6-sonli qarorida ko‘rsatilishicha, nikohni haqiqiy emas 

deb  topish  to‘g‘risidagi  da’vo  arizasini  qabul  qilishda,  sudya 

nikohning  haqiqiyligi  qanday  asos  bo‘yicha  nizolashilayotganligini 

va da’vogar Oila kodeksining 51-54-moddalariga ko‘ra, aynan da’vo 

arizasida ko‘rsatilgan asos bo‘yicha nikohni haqiqiy emas deb topish 

to‘g‘risidagi  masalani  qo‘zg‘atish  huquqiga  ega  bo‘lgan  shaxslar 

toifasiga  kirish-kirmasligini  aniqlashi  lozim.  Agar  arizachi  bunday 

shaxslar  doirasiga  kirmasa,  sudya  uning  da’vo  arizasini  qabul 

qilishni, FPKning 152-moddasiga asosan, rad etadi.

 

O‘zbekiston  Respublikasi  Oila  kodeksining  50-moddasida,  nikohni 

haqiqiy  emas  deb  topish  tartibi  belgilangan  bo‘lib,  nikohni  haqiqiy  emas 

deb topish faqat sud tartibida amalga oshiriladi. Nikohni haqiqiy emas deb 

topish  haqida  sudning  qonuniy  kuchga  kirgan  hal  qiluv  qaroridan  nusxa 

berilayotganda pasportga yoki shaxsni tasdiqlovchi boshqa hujjatga tegishli 

belgi qo‘yiladi. 

Nikohni haqiqiy emas deb topish haqida sud chiqargan hal qiluv qarori 

qonuniy kuchga kirgach, o‘n kun ichida undan ko‘chirma nikoh tuzilganligi 

ro‘yxatga  olingan  joydagi  fuqarolik  holati  dalolatnomalarini  qayd  etish 

organiga yuboriladi. 

Sud  nikohni  haqiqiy  emas  deb  topish  to‘g‘risidagi  hal  qiluv  qarori 

chiqarishda  shunday  nikoh  tuzilishi  bilan  huquqi  buzilgan  (insofli)  er 

(xotin)ni  Oila  kodeksining  118-  va  119-moddalariga  muvofiq,  xotin  yoki 

eridan ta’minot olish huquqiga ega deb topishga haqlidir, nikohni haqiqiy 

---